BAHAETTİN KARAKOÇ’UN ŞİİRLERİNDE GELEGEN/YAYILGAN İMGE VE GÖRÜNGÜ DÜZEYLERİ

Yıl 2024, , 1181 - 1194, 18.09.2024

Emine Sığınır , Veysel Şahin

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1495938

Öz

Türk şiirinin Ak Saçlı Beyaz Kartal’ı olarak bilinen Bahaettin Karakoç, Türk şiirinde önemli bir yere sahiptir. Gerek fikirleriyle gerekse de yaşamış olduğu coğrafyadan kaynaklı, özgü(r)n bir şiir algısı oluşturur. Dilin sınırlarını zorlayan şair, yeni çağrışım değerleri ve zihin tasarısı oluşturarak estetik ve ahenkli şiirler ortaya koyar. Şair, şiirlerine imgeler aracılığıyla yeni mana değerleri yükler, söylenmeyen ve ifade edilemeyen duygulara tercüman olur. Karakoç’un çok geniş bir kelime hazinesi vardır. O, şiirlerinde ayırt etmeksizin bütün kelimeleri kullanır. Şair, Türkçeyi adeta bir rahvan at gibi kanatlandırarak şiirlerine boyut kazandırır. İmge oluştururken benzetmelerden, alışılmamış bağdaştırmalardan, sembollerden, soyut ve somut kavramlardan yararlanır. Karakoç’un şiirlerinde imge türlerinden gelegen/yayılgan imgelere rastlanır. Estetik yönden en önemli imge türü olan gelegen-yayılgan imgeler, Bahaettin Karakoç’ta varlık ve nesnelerin kendi ben’inin yeniden tasarlanması şeklinde görülür. Özgün benzetmeler ve çağrışımlar kuran şair, gelegen-yayılgan imgeler ile yeni zihinsel tasarılar oluşturur. Şiirsel betimlemeler kurarken şair; tabiat, aşk, gurbet, ölüm, zaman gibi temaları gelegen/yayılgan imgeler ile iç içe geçirerek yeni çağrışım değeri oluşturur.

Anahtar Kelimeler

Bahaettin Karakoç, imge, şiir, gelegen

Gelegen-Pervasıve Image and Phenomenon Levels In Bahaettın Karakoç’s Poems

Öz

Known as the White-Haired White Eagle of Turkish poetry, Bahaettin Karakoç has an important place in Turkish poetry. It creates a unique perception of poetry due to both its ideas and the geography it has lived in. Pushing the boundaries of language, the poet creates aesthetic and harmonious poems by creating new evocative values and mental design. The poet attaches new meaning values to his poems through images, and interprets emotions that cannot be said and expressed. Karakoç has a very wide vocabulary. He uses all words indiscriminately in his poems. The poet adds dimension to his poems by giving wings to the Turkish language like a rahvan horse. While creating images, it makes use of analogies, unusual associations, symbols, abstract and concrete concepts. In Karakoç's poems, images that are from the image genres are encountered. Evocative images, which are the most important type of images in terms of aesthetics, are seen in Bahaettin Karakoç as the redesign of the self of beings and objects. The poet, who establishes original similes and associations, creates new mental designs with prosperous images. While constructing poetic descriptions, the poet; It creates a new evocative value by intertwining themes such as nature, love, expatriation, death, and time with prosperous images.

Anahtar Kelimeler

Bahaettın Karakoç, ımage, poetry, gelegen

Kaynakça

• Acar, G.- Güneş, M. (2023). Klasik Türk Şiirinde Bal. Anasay 26, 26-38.
• Aksan, D. (2016). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Aktulum, K. (2021). İmgelem Çözümlemesine Giriş. İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Andı, Ö.F. (2022). Günümüz Türk Şiirinde (1990-2000) İmge Üzerine Bir İnceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fatih sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Avcı, R. (2012). Türk Şiirinin Beyaz Kartalı Bahaettin Karakoç. Ankara: Öncü Basımevi.
• Aydın, E. (2003). Bahaettin Karakoç’un Şiirlerinde Anadolu Coğrafyasına Ait İzler. Türk Edebiyatı Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, (357), 32-34.
• Bachelard, G. (1995). Ateşin Tin Çözümlemesi. Ankara: Öteki Yayınları.
• Bachelard, G. (2006). Su ve Düşler. (A. Derman, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bars, M.E. (2017). Türk Destanlarında Mağara Kültü Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. (52), 75-82.
• Cengiz, M. (2018). İmge Nedir?. İstanbul: Şiirden Yayınları.
• Çetin, N. (2010). Şiir Çözümleme Yöntemleri. Ankara: Öncü Kitap.
• Çetişli, İ. (2015). Metin Tahlillerine Giriş/1 Şiir. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Durand, G. (2017). Sembolik İmgelem. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Kanter, B. (2015). Bahaettin Karakoç’un Şiir Estetiği. Sabah Esintileri Bahaettin Karakoç. 39-48.
• Kaplan, F. (2023). Nedim’in Şiirlerinde Ney İmgesi. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi. (Özel Sayı 1), 688-701.
• Karakoç, B. (2012). Seyran/Bütün Eserleri 1. İstanbul: Nar Yayınları.
• Karakoç, B. (2017). Kar Sesi/Bütün Eserleri 2. İstanbul: Nar Yayınları.
• Karakoç, B. (2016). Bir Çift Beyaz Kartal/Bütün Eserleri 3. İstanbul: Nar Yayınları.
• Karakoç, B. (2019). Beyaz Dilekçe/Bütün Eserleri 4. İstanbul: Nar Yayınları.
• Karakuş, A. (2023). Sedat Umran ve Müstakil Bir Şiir Kitabı Akşam Şiirleri. Hars Akademi. 6 (1), 23-32.
• Kırgız, Karak, Ş. (2014). Edebiyatta Yankılanan Bir Seda: Göç. Türkiyat Araştırmalar Enstitüsü Dergisi, (51). 229-243.
• Korkmaz, R. (2014). İkaros’un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Orhanoğlu, H. (2021). İmgeler Atlası. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Özdenören, R. (2018). Yazı, İmge ve Gerçeklik, İstanbul: İz Yayınları.
• Parlatır, İ. Gözaydın, N., Zülfikar, H., Tezcan Aksu, B., Türkmen, S., Yılmaz, Y. (1998). Tokaç. Türk Dil Kurumu-Türkçe Sözlük içinde (9.bs., Cilt ‘, 2229 ss.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Şahin, V. (2015). Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Şiirlerinde İmge. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, 16-18 Ekim/Elazığ, 397-410.
• Şahin, V. (2017). Turgut Uyar’ın Şiirlerinde Ben ve Öteki’nin Görüntü Düzeyleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Şenocak, E. (2016). Halk Anlatı ve İnanışlarında Mitolojik Bir Meyve: Nar. Avrasya Uluslararası Araştırma Dergisi. (8), 228-251.
• Topdaş, Çelik, F. (2020). Cenap Şahabeddin’in Şiirlerinde Zaman Algısıyla Oluşturulan Batık İmgeler. İnternational Journal Of Turkish Academic Studies (TURAS), (1), 79-100.
• Türkyılmaz, D. (2018). “Bulut Bulut Üstüne”: Türkülerde Bulut Kavramının Düşündürdükleri. Gazi Türkiyat, (23), 137-153.
• Ulağlı, S. (2022). “Öteki”nin Bilimine Giriş İmgebilim. İstanbul: Motto Yayınları.
• Wellek, R. & Warren, A. (2015). Edebiyat Teorisi. (Huyugüzel, Ö. F. Çev.) İstanbul: Dergâh Yayınları