Öz
Fazlı
Necip (1864-1932)’in farklı tür ve içerikleri kapsayan ve neredeyse ölümüne
kadar devam eden bir yazı hayatı olmuştur. Yazınsal üretiminin başlangıcı ise
edebiyat tarihçilerinin ikinci nesil ile Servet-i Fünûncular arasına
konumlandırdıkları ara nesle denk gelmektedir. Bu nesle hâkim olan esneklik
Fazlı Necip’i de etkilemiş ve o, dönem içerisinde çok ses getiren
romantizm-realizm tartışmasında her iki tarafın da söylediklerine ilgisiz
kalmamıştır.
Fazlı
Necip’in 1889 yılında yayımladığı Tebessüm,
dostu addettiği Mustafa Reşid’in Gözyaşları’nı
tanzir etme isteğinin sonucudur. Dört kısımdan oluşan risalede, bir mukaddime
ve on dört kısa hikâye ile tebessüm teması işlenmiştir. Fazlı Necip bu temayı
“Başlamadan Evvel İki Söz” başlıklı ilk kısımda, diğer kısımlardakinden farklı
bir bakış açısıyla ele almıştır. Söz konusu tercih Tebessüm’ü, romantik unsurlar kadar realist unsurlara da yer veren
ve dolayısıyla ‘içeride’ Beşir Fuad’ın temsil ettiği pozitivist hassasiyetlere
duyarsız kalmayan bir eser haline getirmiştir.
Çalışmamızda, Fazlı
Necip ile Tebessüm’ü ele alınmıştır. Yazar
ve eseri aracılığıyla dönemin edebi atmosferine ayna tutulması, yanı sıra edebiyata
yansımaları üzerinden pozitivizmin yerli serüveni ile ilgili malzemenin
çoğaltılması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Fazlı Necip Ara Nesil Mustafa Reşid Pozitivizm Beşir Fuad Tebessüm
Kaynakça
- Beşir Fuad (1999). “Gayret’in 3, 4, 5, 6 Numrolu Nüshalarında Münderic ‘Victor Hugo’ Ünvânlı Makale-i İntikadiyeye Mukabele”, Şiir ve Hakikat, Haz. Handan İnci, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 173-188.
- Beşir Fuad-Fazlı Necip (2009). Mektuplar, Çev. Parkan Özturan, Artes Yayınları, İstanbul.
- Beşir Fuad (2011). Victor Hugo, Çev. Kemal Bek, Özgür Yayınları, İstanbul.
- Bingöl, J. (1955). Selanikli Fazlı Necip’in Hayatı, Romanları ve Mektupları, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkoloji Bölümü Mezuniyet Tezi.
- Fildiş, B. (2017). “Bir Osmanlı Aydını Olarak Beşir Fuad”, MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C. 15, S. 1, ss. 555-584.
- Fildiş, B. - Kaman, S. (2017). “Batılılaşma ve Batılılaşmanın Edebiyata Yansımaları: Bir Ara Nesil Edebiyatçısı Mustafa Reşid’in ‘Gözyaşları’, Turkish Studies, Volume 12/13, ss. 245-280.
- Gariper, C. (2013). “Türk Edebiyatında Ara Nesil Edebi Devresi”, Türk Edebiyatı Tarihine Bir Bakış: Yeni Türk Edebiyatı, Ed. M. Kayahan Özgül, C. 2, Kurgan Edebiyat, Ankara, ss. 101-148.
- Kaplan, M. (2011). Tevfik Fikret: Devir-Şahsiyet-Eser, 14. Basım, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Okay, O. (2011). Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, 3. Basım, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Okay, O. (2012). Beşir Fuad: İlk Türk Pozitivist ve Naturalisti, 3. Basım, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Şahin, İ. (2004). Selanikli Fazlı Necip’in Hayatı ve Eserleri, 2. Basım, Bilge Yayınları, Ankara.
The Effects of Positivism on Turkish Literature: Fazlı Necip, a Person of ‘Interim Period’ Generation, and His Booklet Tebessüm (Smile)
Öz
Fazlı Necip (1864-1932) had a writing life shaped by
works of various types and contents. The time he started writing corresponds to
the interim period, between what literature historians call second generation
and Servet-i Fünun generation. The flexibility that dominated this interim
period affected Necip, too, and he got engaged in those days’ hot topic of romanticism-realism
conflict.
Necip’s booklet Tebessüm
(1889) is an outcome of his attempts to imitate Mustafa Reşid’s novel Gözyaşları (Tears). The booklet is
composed of one introduction part and four short stories, and characterized by
the theme of smile. In the introduction, titled ‘Several Words before
Starting’, Necip handles this theme with a perspective different from the ones
in the rest parts. This preference made the booklet Tebessüm such a work that includes both romantic and realistic
elements, and thereby also positivist thoughts which were represented by Beşir
Fuad.
This study deals with
Fazlı Necip and his booklet Tebessüm. The aim of this study is
to shed light on the literary atmosphere of that period through the author
himself and his work, as well as to multiply the resources about the
development of positivism in Turkey by examining its reflection on literary
works.
Anahtar Kelimeler
Fazlı Necip Interim Period Mustafa Reşid Positivism Beşir Fuad Tebessüm
Kaynakça
- Beşir Fuad (1999). “Gayret’in 3, 4, 5, 6 Numrolu Nüshalarında Münderic ‘Victor Hugo’ Ünvânlı Makale-i İntikadiyeye Mukabele”, Şiir ve Hakikat, Haz. Handan İnci, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, ss. 173-188.
- Beşir Fuad-Fazlı Necip (2009). Mektuplar, Çev. Parkan Özturan, Artes Yayınları, İstanbul.
- Beşir Fuad (2011). Victor Hugo, Çev. Kemal Bek, Özgür Yayınları, İstanbul.
- Bingöl, J. (1955). Selanikli Fazlı Necip’in Hayatı, Romanları ve Mektupları, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkoloji Bölümü Mezuniyet Tezi.
- Fildiş, B. (2017). “Bir Osmanlı Aydını Olarak Beşir Fuad”, MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C. 15, S. 1, ss. 555-584.
- Fildiş, B. - Kaman, S. (2017). “Batılılaşma ve Batılılaşmanın Edebiyata Yansımaları: Bir Ara Nesil Edebiyatçısı Mustafa Reşid’in ‘Gözyaşları’, Turkish Studies, Volume 12/13, ss. 245-280.
- Gariper, C. (2013). “Türk Edebiyatında Ara Nesil Edebi Devresi”, Türk Edebiyatı Tarihine Bir Bakış: Yeni Türk Edebiyatı, Ed. M. Kayahan Özgül, C. 2, Kurgan Edebiyat, Ankara, ss. 101-148.
- Kaplan, M. (2011). Tevfik Fikret: Devir-Şahsiyet-Eser, 14. Basım, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Okay, O. (2011). Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, 3. Basım, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Okay, O. (2012). Beşir Fuad: İlk Türk Pozitivist ve Naturalisti, 3. Basım, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Şahin, İ. (2004). Selanikli Fazlı Necip’in Hayatı ve Eserleri, 2. Basım, Bilge Yayınları, Ankara.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Dil ve Edebiyat |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ocak 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |