MAVİSEL YENER’İN ÇOCUK KİTAPLARININ ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİNE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2022, , 121 - 132, 18.01.2022

Sakine Hakkoymaz

https://doi.org/10.18069/firatsbed.966475

Öz

Bu çalışmanın amacı, çocukların iletişim becerilerini etkileme gücüne sahip olan çocuk kitaplarındaki metinlerin etkili iletişim becerileri yönünden incelenmesidir. Araştırmanın veri setini, Mavisel Yener’in 2015-2020 yılları arasında çocuklar için yazılmış 12 çocuk kitabı oluşturmaktadır. Araştırma, nitel bir araştırma olup veriler doküman incelemesi tekniğiyle toplanmıştır. Çalışmaya dâhil edilen kitaplar araştırmacı tarafından ilgili alan yazın taranarak ve başka alanlarda yapılan benzer çalışmaların veri toplama araçları incelenerek geliştirilen “Kitap Künye Formu” ve “Çocuk Kitaplarında Etkili İletişim Becerilerini İnceleme Formu” aracılığıyla toplanmıştır. Bu formda etkili iletişim becerisinin unsurlarından empati, kendini açma, ben dili, dinleme, sözsüz iletişim, çatışma çözme ve güvengenliğe yer verilmiştir. Çocuk Kitaplarında Etkili iletişim Becerilerini İnceleme Formu’nda etkili iletişim becerileri kitaplardaki sıklık düzeyleriyle birlikte ve bu cümlelerin kitapta geçtiği sayfa numarasına göre kaydedilmiştir. Bu araştırmada elde edilen verilerin, analizi ve yorumlanmasında; nitel araştırmada veri analizi yöntemlerinden betimsel analiz kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde frekans (f) ve yüzde (%)’den yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, incelenen çocuk kitaplarının tamamında etkili iletişim becerilerine yer verildiği görülmüştür. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre incelenen kitaplar; etkili iletişim becerisinin dağılımına göre değerlendirildiğinde en çok sözsüz iletişim ve dinleme becerisinin en az ise ben dili ve empati becerisinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Araştırmanın bulguları doğrultusunda, etkili iletişim becerisinin ele alındığı çok boyutlu çalışmaların yürütülmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, çocuk kitapları, etkili iletişim

A Review of Mavisel Yener’s Children's Books in Terms of Effective Communication

Öz

This study aimed to examine the texts in children's books, which can influence children's communication skills in terms of effective communication skills. The data set consisted of 12 children's books written by Mavisel Yener between 2015-2020. It was qualitative using the document analysis technique to collect the data. The researcher developed a “Book Information Form” and an "Assessment Form for Effective Communication Skills in Children's Books," reviewed the relevant literature, and assessed the similar data collection tools in other fields to choose the books. The form involved effective communication skills such as empathy, non-verbal communication, self-disclosure, listening, conflict resolution, trustworthiness, and I-language. The given effective communication skills were recorded in the form with the frequency range and page number in the book. The study data were analyzed and interpreted using descriptive statistics, frequency (f) and percentage (%) techniques. It was concluded that effective communication skills were included in all of the examined children's books. In light of the study results, non-verbal communication and listening were the most used skills, and I-language and empathy were the least used skills in the books. In line with the findings, it is recommended to conduct multidimensional studies on effective communication skills.

Anahtar Kelimeler

Children, Children, Effective Communication

Kaynakça

• Acar Voltan, N. ve Öğretmen, T. (2007). Kendini belirleme (güvengenlik) ölçeği geliştirme çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 67-78.
• Açıkalın, A. & Turan, S. (2021). Okullarda etkili iletişim. Ankara: Pegem Akademi.
• Arseven, T. (2005). Mesaj açısından çocuk kitapları. Hece Dergisi, (104-105), 46-51.
• Brems, C. ve Johnson, M. E. (1988). Problem solving appraisal and coping style: the ınfluence of sexrole orientation and gender. The Journal of Psychology, 123 (2), 187-194.
• Çağdaş, A. (2003) Ana-baba-çocuk iletişimi. Eğitim Kitabevi: Konya.
• Cohen, N. J. (2010). The impact of language development on the psychosocial and emotional development of young children. Encyclopedia on Early Childhood Development. http://www.child-encyclopedia.com/sites/ default/files/textes-experts/en/622/the-impact-of-language-development-on-the-psychosocial-and-emotional-development-of-young children.pdf (Erişim tarihi: 14.02.2021).
• Çetinkaya, B. (2013). Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim. A.Kaya (Ed.), Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişimde kendini açma. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Gençer, Y. (2020). Mustafa Kemal Atatürk'ün sözsüz iletişim yönetimi. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi, (6), 39-69.
• Gooden, C. ve Kearns, J. (2013). The importance of communication skills in young children. HDI Research Brief, Summer. https://www.hdi.uky.edu/wp content/uploads/2015/03/ResearchBriefSummer 2013. pdf (Erişim tarihi: 24.02.2021).
• Gordon, Thomas (1996). E. A. E. Etkili ana baba eğitimi (E. Aksay,Çev.). İstanbul: Sistem Yayıncılık. Gönen, M. ve Veziroğlu, M. (2013). Çocuk edebiyatının genel hedefleri. M. Gönen (Ed.). Çocuk edebiyatı içinde (s. 1-12). Ankara: Eğiten Kitap.
• Karıp, E. (2010). Çatışma yönetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kavut, S. (2018). Bir iletişim edimi ve kişilerarası iletişim bileşeni olarak dinleme becerileri. Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR) 5 (17), 218-229.
• Kılıçarslan, E. (2011). İletişim kurma becerileri. İstanbul: Kriter.
• Koç, B., Terzi, Y. ve Gül, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri ile kişilerarası problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(1), 369-390.
• McDonald, N. M. ve Messinger, D. S. (2011). The development of empathy: how, when, and why. In J. J. Sanguineti, A. Acerbi ve J. A. Lombo (Eds.), Moral behavior and free will: Aneurobiological and philosophical approach (pp. 333– 359). IF‐Press.
• Mutlu, E. (2008). İletişim sözlüğü. Ankara: Ayraç Kitabevi.
• Odyakmaz, N. A. ve Acar, N. (2008). İletişim sözlüğü. İstanbul: Babil Yayınları.
• Özdemir, Ali (2021). Beden Dili Etkili İletişim Etkili Konuşma. Ankara: Altınpost Yayıncılık.
• Sever, S. (2013). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem.
• Sprecher, S., Treger, S. ve Wondra, J.D. (2012). Effects of self-disclosure role on liking, closeness, and other impressions in get-acquainted interactions. Journal of Social and Personal Relationships. 1-18. doi: http://dx.doi.org/10.1177/0265407512459033
• Solak, Ö. (2012). Aytül Akal’ın “babam duymasın” adlı öyküsündeki çatışma yapısının çocuğa göreliği. V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Şimşek, T. (2012): Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Tuğrul, B. ve Feyman, N. (2006). Okul öncesi çocuklar için hazırlanmış resimli öykü kitaplarında kullanılan temalar. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. Ankara Üniversitesi Bildiri Kitabı, 387-392.
• Uz, Baş, A. (2013). Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim. A. Kaya (Ed.), Kişilerarası İlişkiler ve İletişimde Güvengenlik. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yakar, Y. M. ve Yılmaz, O. (2015). Beyazbulut dergisinde yer alan kurgusal metinlerdeki karakterlerin çatışmaları çözme biçimleri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 57-66.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Onbirinci Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yüksel-Şahin, F. Y. (2013). Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim. A.Kaya (Ed.), İletişim becerilerine genel bir bakış. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.