An Evaluation On The British Policy In The Middle East Within The Context Of Lawrence's 27 Articles

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 1, 199 - 214, 20.01.2021

Ahmet Melih Aşan , Ertuğrul Buığra Orhan , Zülfükar Aytaç Kişman

https://doi.org/10.18069/firatsbed.646349

Öz

The British Empire carried out destructive activities in the Arab regions under the rule of the Ottoman Empire in the early 20th century. The Hejaz region of Ottoman Empire, which attaches much importance on the process of disintegration, was lost due to a planned Arab uprising that began with the British arrangement. Neither the Ottoman State could suppress theuprising, nor it showed durability in the activities of developing resistance in the planning process of the uprising.
In this study, it has been tried to reveal the activities the British carried out to organize the Arab uprising and what methods they used in their activities. For this purpose, Lawrence's "Twenty-Seven Articles" dated August 20, 1917 published in the Arab Bulletin is examined. The recommendations of Lawrence written as a directive to the military and intelligence experts who organized the Arab uprising and worked in the region were compiled and interpreted. In our article, these activities, which formed the basis for the Arab uprising, are evaluated within the framework of Arab Nationism and British Colonialism.

Anahtar Kelimeler

Middle East, United Kingdom, 27 Articles of Lawrence, Arab Uprising, Nationalism

LAWRENCE’IN 27 MADDELİK RAPORU BAĞLAMINDA ORTADOĞU’DA İNGİLİZ SİYASETİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Birleşik Krallık, 20. Yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti egemenliğinde bulunan Arap bölgelerinde yıkıcı faaliyetler yürütmüştür. Dağılma sürecinde olan Osmanlı Devleti’nin çok önem verdiği Hicaz bölgesi, İngilizler’in tertibiyle başlayan planlı bir Arap ayaklanması sonucu kaybedilmiştir. Osmanlı Devleti, ayaklanma faaliyetleri öncesinde gerekli aksiyonu gösteremediği gibi ayaklanmayı da bastıramamıştır.

Bu çalışmada İngilizler’in Arap ayaklanmasını örgütlemek için ne gibi faaliyetler yürüttüğü, faaliyetlerinde hangi yöntemleri kullandıkları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu amaçla, Lawrence’ın Arap Bulletin’de yayınlanan 20 Ağustos 1917 tarihli “Twenty-Seven Articles” makalesi irdelenmektedir. Lawrence’ın bir yönerge niteliğinde kaleme alıp, Arap ayaklanmasını örgütleyen ve bölgede çalışmalar yürüten askeri ve istihbarat uzmanlarına söz konusu yazıyla verdiği tavsiyeler derlenip yorumlanmıştır. Makalemizde, Arap ayaklanmasına zemin oluşturan bu faaliyetler, Arap Ulusçuluğu ve İngiliz Koloniciliği çerçevesinde değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Birleşik Krallık, Arap Ayaklanması, Ortadoğu, Lawrence'ın 27 Maddesi, Ulusçuluk

Kaynakça

• Behdad, Ali. (2007). Kolonyal Çözülme Çağında Oryantalizm (Belated Travelers), İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi.
• Berber, E. (2016). Kabile sistemi ekseninde Medine Vesikası ve yeni İslam toplumunun sosyo-siyasal niteliği. TAAD, Yıl:7, Sayı:26
• Bilgin, T. (2015). Thomas Edward Lawrence’ın Ölümünün Basındaki Yansımalarına Dair Bazı Gözlemler. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (52), 463-481.
• Çabuk, M. (2019). İngiltere’nin Ortadoğu’daki İstihbarat Merkezi: Arap Büro. Belgi Dergisi, 2(17), 1130-1147.
• Çırakman, A. (2007). “Oryantalizmin Batısı ve Oryantalist Söylem”, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültürel ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Kültür Müdürlüğü Yayınları, 1. Baskı, 105-118.
• Eliot, T. (1962). Notes Towards the Definition of Culture. London: Faber.
• Ferguson, N. (2011). İmparatorluk Britanya’nın Modern Dünyayı Biçimlendirişi. Çev. Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Hoskins, H. L. (1928) British Routes to India, Longmans Green and Co., Philadelphia
• Karabekir, K. (2004). Gizli Harp İstihbarat, Berikan Yayınevi, Ankara
• Karal, E. Z. (1999). Osmanlı Tarihi, Cilt V Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856), 7.baskı, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
• Kodaman B. (2010). II. Abdülhamit ve Kürtler-Ermeniler. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 21, 131-138.
• Kurun Gazetesi. (1935), 20 Mayıs s.10 ...................................
• Lawrence, T. E. (1917). The 27 Articles of TE Lawrence. The Arab Bulletin, 20, 175-200.
• Lawrence, T.E. (1926). Seven Pillars of Wisdom: A Triumph. New York: Anchor.
• Lawrence, T.E. (2017). 27 Articles. New York, N: Simon & Schuster.
• Le Figaro (1935), May 20th Edition, Paris, France, 1. ...................................
• Lewis, B. (2005). Ortadoğu: Hıristiyanlığın Başlangıcından Günümüze Ortadoğu’nun İki Bin Yıllık Tarihi. Çev. Selen Y. Kölay, Arkadaş Yayınları, Ankara.
• Nas, M. F. (2007). Bölgesel ve Küresel Dinamikler Bağlamında Ortadoğu’daki Kadın Hareketi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• The Times. (1988), January 1th Edition, London, England. s 7.
• Özkırımlı, U. (2008). 21. Yüzyılda Milliyetçilik, İstanbul Üniversitesi Bilgi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
• Özkırımlı, U. (1999). Milliyetçilik Kuramları: Eleştirel Bir Bakış, Sarmal Yayınevi, 1.Baskı, İstanbul.
• Pettit, P. (1998). Cumhuriyetçilik: Bir Özgürlük ve Yönetim Teorisi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Ramsey III, R. D. (2006), Advice for Advisors: Suggestions and Observations from Lawrence to the Present, Combat Studies Institute Press for Leavenworth, Kansas.
• Robinson, J. H. (1903). An Introduction to the History of Western Europe, The Athenæum Press, Boston.
• Said, E.W. (1998). Oryantalizm (Doğubilim) (Çev. Nezih Uzel) İstanbul: İrfan Yayımcılık.
• Türk Dil Kurumu (TDK) Çevrimiçi Sözlüğü. .................................
• Yılmaz, M. (2008). Emevî ve Abbasî Dönemi Resmi Kıyafetleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26(26-27), 237-250.