KENTSEL DEĞİŞİM-KENT İMGESİ KORELASYONU: ELAZIĞ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 1, 1 - 23, 20.01.2021

Aşır Yüksel Kaya , İlhan Oğuz Akdemir

https://doi.org/10.18069/firatsbed.822006

Cited By: 5

Öz

Kentleşme sonu ve sınırı olmayan bir süreçtir ve küresel-yerel düzeylerde değişkenlik ile kendisini gösterir. Kentleşme serüveni, kentin bilinirlik derecelerini ve sembollerini de değiştirmektedir. Kentin değişimine paralel olarak kentin zihinlerdeki görüntüsü de değişmektedir. Değişen kent bireylerin mekânı algılama biçimlerini etkilemektedir. Kent imgesi insan ve mekân arasındaki etkileşimde duyum, algı, biliş süreçlerini barındırmakta ve çevrenin deneyimlenmesi ile zihinde oluşmaktadır. Bu çalışmada Elazığ kent imgesini oluşturan bileşenler incelenmiştir. Çalışmada imgesel özellik gösteren ögeler çalışmanın kavramsal ve kuramsal yaklaşımında ortaya konan yapay çevre kimlik bileşenleri kullanılarak analiz edilmiştir. Bu çerçevede yapılan incelemeler neticesinde kent imgesi özelliği gösteren yapılar kentleşme serüveni içinde değerlendirilmiştir. Kent sakinleri ile yapılan görüşmeler, Lynch’in (1960) yapay çevre elemanları ile kentsel mekânın okunabilmesi için belirttiği öğeler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda mekâna ilişkin algılamaların % 38’ini Bölgeler, % 20’ini Yollar, % 18,2’ni nirengi noktaları, %17,5’ni odak noktaları ve % 5,2’sini sınırlar oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kent İmgesi,, Kent Morfolojisi, Coğrafya, Elazığ

Urban Change-Urban Image Correlation: The case of Elazığ

Öz

Urbanization is a process without end and limit. It shows itself with variability at global-local levels. The urbanization process also changes the city's awareness and symbols. Parallel to the change of the city, the image of the city in minds also changes. Changing city affects the way individuals perceive space. The image of the city contains the processes of sensation, perception and cognition in the interaction between human and space and is formed in the mind by the experience of the environment. In this study, Elazig urban image components were examined. In the study, the elements displaying imaginative features were analyzed using the artificial environment identity components revealed in the conceptual and theoretical approach. Elements that show the characteristics of an urban image were evaluated in the urbanization process. Interviews with city residents were evaluated within the scope of the items that Lynch (1960) specified in order to be able to read the urban space with artificial environmental elements. As a result of these evaluations, 38% of the perceptions about the place are composed of districts, 20% paths, 18.2% landmarks, 17.5% nodes and 5.2% edges.

Anahtar Kelimeler

Urban İmage, Urban Change, Urban Morphologhy, Elazığ

Kaynakça

• Akdemir, İ. O. (2014). Periferik Kentleşme Sürecinin Etkenleri: Elazığ Modeli. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 1(2), 131–150. Retrieved from http://dergipark.org.tr/tr/pub/had/issue/32296/358836
• Aliağaoğlu, A. (2007). Davranişsal coğrafyaya bi̇r örnek: öğrenci̇ merkezli̇ balikes i̇r şehi̇r i̇majı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Fırat University Journal of Social Science, 17(1), 17–44. Retrieved from http://web.firat.edu.tr/sosyalbil/dergi/arsiv/cilt17/sayi1/17-44.pdf
• Aliağaoğlu, A., & Mirioğlu, G. (2020). Balıkesir Kent Kimliği. Lnternational Journal of Geography and Geography Education, (42), 374–399. https://doi.org/10.32003/igge.736051
• Aydınlı, S. (1982). Mimarlıkta görsel analiz. İTÜ Mimarlık Fakültesi.
• Aydınlı, S. (1986). Mekansal değerlendirmede algısal yargılara dayalı bir model.
• Bergman, E. F. (1995). Human geography: Cultures, connections, and landscapes. Prentice Hall.
• Bilsel, G. (2002). Kent kültürü-kültürel süreklilik-kimlik sorunsalı ve yaşanılası kentsel mekan kavramı üzerine. Kentleşme ve Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildirileri, Adana Kent Konseyi Yerel Gündem, 21.
• Bourdieu, P. (1997). Les usages sociaux de la science: pour une sociologie clinique du champ scientifique(Paris, 11 mars 1997). Sciences En Questions.
• Carmona, M., Heath, T., Tiesdell, S., & Oc, T. (2003). Public places, urban spaces: the dimensions of urban design. Oxford: Architectural Press.
• Daniel Jacobson. (2006). BEHAVIORAL GEOGRAPHY. In Barney Warf (Ed.), Encyclopedia of Human Geography (pp. 17–18). SAGE Publications Sage UK: London, England.
• Eraydın, Z. (2016). Kentsel Markala ş ma Stratejilerinin Kent Belle ğ i ve Kent İ mgesi Üzerine Etkileri : Ankara Örne ğ i Kentsel Markalaşma Stratejilerinin Kent Belleği ve Kent İmgesi Üzerine Etkileri : Ankara Örneği Promim Çevre Düzenleme ve Kentsel Tasarım. İdealkent, 7(19), 80–115. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/466331
• Filomena, G., Verstegen, J. A., & Manley, E. (2019). A computational approach to ‘The Image of the City.’ Cities, 89, 14–25.
• Gold, J. R. (2009). Behavioral geography. International Encyclopedia of Human Geography, 1, 282–293. Golledge, R. G., & Stimson, R. J. (1997). Spatial behavior: A geographic perspective. Guilford Press. Harvey, D. (1973). Social justice and the city (Vol. 1). London: Edward Arnold.
• Karadağ, A., & Turut, H. (2013). Üniversite öğrencilerinin kentsel çevre algısı üzerine bir araştırma: İzmir örneği (A Research on Urban Environment Perception of Undergraduate Students: Case of Izmir). Coğrafi Bilimler Dergisi/Turkish Journal of Geographical Sciences, 11(1), 31–51.
• Knox, P. L. (1994). Urbanization, An Introduction to Urban Geography. New Jersey: Prentice Hall. Köksal, Y., & Sarı, S. (2014). Burdur kent imajının yerel halk ile üniversite öğrencileri arasındaki karşılaştırmalı bir incelemesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 279–288.
• Lowenthal, D. (1961). Geography, experience, and imagination: towards a geographical epistemology. Annals of the Association of American Geographers, 51(3), 241–260.
• Lynch, K. (1960). The image of the city (Vol. 11). MIT press.
• Lynch, K. (1984). Reconsidering the image of the city. In Cities of the Mind (pp. 151–161). Springer.
• Montello, D. R. (2018). Handbook of behavioral and cognitive geography. Edward Elgar Publishing.
• Morello, E., & Ratti, C. (2009). A digital image of the city: 3D isovists in Lynch’s urban analysis. Environment and Planning B: Planning and Design, 36(5), 837–853.
• Nasar, J. L. (1989). Perception, cognition, and evaluation of urban places. In Public places and spaces (pp. 31–56). Springer.
• Nasar, J. L. (1990). The evaluative image of the city. Journal of the American Planning Association, 56(1), 41–53.
• Ocakçi, M., Southworth, M., & of California, B. I. of U. & R. D. (1995). Elements of Urban Identity: The Case of the Beykoz District of Istanbul. Retrieved from https://books.google.com.tr/books?id=AENSGQAACAAJ
• Ocakçı, M. (2012). Kent İmgesi. Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük (Derleyen: Melih Ersoy), Ninova Yayınları, İstanbul.
• Pearce, P. L., & Fagence, M. (1996). The legacy of Kevin Lynch: research implications. Annals of Tourism Research, 23(3), 576–598.
• Sennett, R. (1999). The spaces of democracy. Harvard Design Magazine, 8, 68–72.
• Sieverts, T. (2003). Cities without cities: an interpretation of the Zwischenstadt. Routledge. Smith, Adam. (1967). The theory of moral sentiments. Oxford University Press.
• Smith, Andrew. (2005). Conceptualizing city image change: the ‘re-imaging’of Barcelona. Tourism Geographies, 7(4), 398–423.
• Southworth, M. (1985). Shaping the city image. Journal of Planning Education and Research, 5(1), 52–59.
• Sudas, I., & Gokten, C. (2012). Cognitive maps of Europe: Geographical knowledge of Turkish geography students. European Journal of Geography, 3(1), 41–56.
• Südaş, İ., & İrem, Ö. Z. (2018). Davranışsal coğrafyada bilişsel haritalar: Ege Üniversitesi kampüsü örneği. Türk Coğrafya Dergisi, (71), 81–92.
• Taylor, N. (2009). Legibility and aesthetics in urban design. Journal of Urban Design, 14(2), 189–202.
• Tolun, B. (1980). Davranışlara yönelik coğrafya, Anglo-Saksonların ‘Behavioral Geography’si ve sosyoekonomik deneyimleri. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 23, 257–278.
• Topçu, K. (2011). Kent kimliği üzerine bir araştırma: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 1048–1072.
• Tuan, Y.-F. (1977). Space and place: The perspective of experience. Minneapolis: Universtiy of Minnesota.
• Tümertekin, E., & Özgüç, N. (2011). Beşeri Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekân (12. Baskı). İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Tunçel, H. (2002). Türk öğrencilerin zihin haritalarinda islam ülkeleri. Fırat University Journal of Social Science, 12(2), 83–103.
• Tunçel, H. (2009). Kentsel mekanın algılanması: Elazığ örneği. Ankara Üniversitesi V. Ulusal Coğrafya Sempozyumu (16-17 Ekim 2008) Ankara.
• Üçışık Erbilen, S. (2012). Kentsel Mekan Algılamasına Bir Örnek: Gazimağusa (İsmet İnönü Bulvarı). Haccettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 157–166.
• Ulrich, R. S. (1983). Aesthetic and affective response to natural environment. In Behavior and the natural environment (pp. 85–125). Springer.
• Ünlü, T. (2019). Managing the Urban Change : A Morphological Perspective for Planning. ICONARP, 7(December), 55–72. https://doi.org/10.15320/ICONARP.2019.82-E-ISSN
• Wohlwill, J. F. (1976). Environmental aesthetics: The environment as a source of affect. In Human behavior and environment (pp. 37–86). Springer.