OKUL REHBERLİK HİZMETLERİ: BİR DURUM ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 2, 647 - 665, 20.05.2021

Ertuğ Can , Urania Nikolayidis

https://doi.org/10.18069/firatsbed.810831

Cited By: 8

Öz

Bu araştırmanın amacı, resmî kurumlarda görevli öğretmenlerin görüşlerine göre okul rehberlik hizmetlerinin mevcut durumunu belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2018-2019 öğretim yılında İstanbul’da görevli 32 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri 5 açık uçlu soru yardımıyla yüz yüze görüşme yapılarak toplanmış ve içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Öğretmenlerin okul rehberlik hizmetlerinin durumuna ilişkin görüşleri 9 tema altında analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre okul rehberlik hizmetleri, öğrencilerin kişisel, sosyal ve psikolojik gelişimlerini sağlayarak sorunların çözümüne önemli katkılar sağlamaktadır. Okul rehberlik hizmetleri okul yöneticilerinin iş yükünün azaltılmasında, öğretmenlerin öğrencilerle karşılaştıkları sorunların çözümüne, velilerin eğitilmesine ve öğrencilerle ilişkilerinin güçlendirilmesine, toplumun bilinçlendirilmesine olumlu katkı sağlamaktadır. Araştırma sonucuna göre, okul rehberlik hizmetlerini etkileyen faktörler öğretmenler, veliler, yöneticiler, çevre, öğrenciler, toplumsal algı, yasal düzenlemeler, rehberlik bilinci ve çalışma koşulları olarak sıralanmıştır. Araştırma sonucuna göre, okul rehberlik hizmetlerinin daha etkili yürütülebilmesi için yasal düzenlemeler yapılmalı, rehber öğretmenlerin etkili çalışması sağlanmalı, veliler, öğretmenler ve okul yöneticileri bilgilendirilmeli ve okul rehberlik hizmetleri yaygınlaştırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

okul, rehberlik, rehberlik hizmetleri, okul rehberlik hizmetleri

Teşekkür

İyi çalışmalar dilerim. İhtiyaç olması halinde hakem önerisinde bulunabilirim. Not: Araştırmanın verileri 2019 yılında toplandığı için etik kurulu onayına ihtiyaç bulunmamaktadır.

School Guidance Services: A case study

Öz

The aim of this research is to determine the current status of school guidance services according to the opinions of teachers working in public institutions. Qualitative research method was used in the research. The study group of the research consists of 32 guide teachers working in Istanbul in the 2018-2019 academic year. The data of the study were collected through face-to-face interviews with the help of 5 open-ended questions and evaluated by content analysis. Teachers' opinions on the state of school guidance services were analyzed under 9 themes. According to the results of the research, school guidance services provide important contributions to the solution of problems by providing the personal, social and psychological development of students. School guidance services contribute positively to reducing the workload of school administrators, solving the problems faced by teachers with students, educating parents and strengthening their relations with students, and raising public awareness. According to the result of the research, factors affecting school guidance services are listed as teachers, parents, administrators, environment, students, social perception, legal regulations, awareness of guidance and working conditions. According to the results of the research, legal regulations should be made, school counselors should work effectively, parents, teachers and school administrators should be informed and school guidance services should be made widespread in order to carry out school guidance services more effectively.

Anahtar Kelimeler

school, guidance, guidance services,, school guidance services

Kaynakça

• Akbaba, A. ve Batikan, T. (2017). Okul yönetici ve sınıf rehber öğretmenlerinin okullardaki rehberlik servisleri hakkındaki görüşleri: Van örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 89-122.
• Akpınar, B. ve Bengisoy, A. (2017). Rehber öğretmenlerin okul müdürlerinin rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri. Curr Res Educ, 3(3), 129-141.
• Aydın, G. (1988). Okul rehberlik uygulamalarında bazı sorunlar: Bir karşılaştırma. Eğitim ve Bilim, 12(68), 61-66.
• Bogdan, R. C. ve Biklen, S.K. (1998). Qualitative research for education: An ıntroduction to theory and methods. (3rd ed.). Boston, MA: Allyn and Bacon.
• Brown, A.P. (2008). A review of the literature on case study research. Canadian Journal for New Scholars in Education, 1(1), 1-13.
• Camadan, F. ve Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211.
• Can, E. (2018). Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliğinin değerlendirilmesi. International Social Sciences Studies Journal, 4(23), 4556-4560.
• Can, E. ve Nikolayidis, U. (2020). Okul yönetimine katılım: Rehber öğretmenler üzerine bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(6), 1787-1806.
• Can, E., Nikolayidis, U. ve Işık Can, C. (2018). Millî Eğitimde rehberlik hizmetleri: Mevzuat değişikliği ve uygulamaya etkisi. E. B. Çelik, E. Kıral ve A. Çilek (Ed.), Eğitimden kareler, içinde (171-201. ss.). Ankara: Eyuder yayınları.
• Can, E. (2010). İlköğretim okullarında görevli rehber öğretmenlerin karşılaştıkları sorunların incelenmesi. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (20 -22 Mayıs) İçinde (911-917. ss.). Elazığ.
• Can, E. (2011). Sınıf öğretmenlerinin rehberlik ve danışma ihtiyaçlarının belirlenmesi. 10.Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (5-7 Mayıs), 2(1), İçinde (496-501. ss.). Sivas.
• Cengiz Demir, Y. ve Arslan, A. (2019). Perceptions of high school students about the guidance activities. Karaelmas Journal of Educational Sciences 7(2019), 152-168.
• Corbin, J. ve Strauss, A. (2008). Basic of qualitative research techniques and procedures for developing grounded theory. Los Angeles, USA: Sage.
• Creswell, J.W. (2002). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. Upper Saddle River, New Jersey: Merrill Prentice Hall.
• Denzin, N. K. ve Lincoln, Y. S. (2005). The sage handbook of qualitative research. California: Sage Publications.
• Eğitim Bir-Sen. (2017). Rehberlik hizmetleri yönetmeliği hakkında değerlendirme. Erişim adresi http://www.ebs.org.tr/manset/4342/rehberlik-hizmetleri-yonetmeligi-hakkinda degerlendirme.
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erkan, S. (2001). Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının hazırlanması. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gliner, J.A., Morgan, G.A. ve Leech, N.L. (2015). Research methods ın applied settings an integrated approach to design and analysis. Selahattin Turan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Güven, M. (2009). Millî Eğitim Bakanlığı müfettişlerinin okul rehberlik hizmetleri ve denetimiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 171-179.
• Karataş, Z. ve Şahin Baltacı, H. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(2), 427-760.
• Kepçeoğlu, M. (1995). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Özerler Matbaası.
• Koçak-Bıçak, D. ve Ottekin-Demirbolat, A. (2019). Okul psikolojik danışmanlarının okul yöneticileri ve öğretmenlerden beklentileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(2), 236-257.
• Kuzgun, Y. (2009). Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Külahoğlu, Ş. (2001). Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının geliştirilmesi. Ankara: Pegem A Yayıncılık
• MEB. (2018). Güçlü yarınlar için 2023 eğitim vizyonu belgesi. Erişim adresi http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf.
• MEB. (2017). Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği. T.C. Resmî Gazete (30236, 10 Kasım 2017). Erişim adresi http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/11/20171110-2.htm.
• MEB. (2020). Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. T.C. Resmî Gazete (31213, 14 Ağustos 2020). Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/08/20200814-2.htm
• Meşeci, F., Özcan, N., Bozdemir, P. ve Diğerleri. (2007). Öğretmen ve müdürlerin okul psikolojik danışma ve rehberlik servisine yönelik algıları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 157-171.
• Miles, M. B. ve Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London, UK: Sage.
• Oksal, A. ve Güner, F. (2018). Fransa ve Türkiye’deki okullarda yürütülen rehberlik hizmetlerinin incelenmesi: Karşılaştırmalı durum çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(3), 231-249.
• Özabacı, N., Sakarya, N. ve Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.
• Özaydın, S., Şahin, S. ve Müge Siyez, D. (2019). Liselerde görev yapan öğretmen ve idarecilerin, psikolojik danışmanların nöbet tutmasının okul psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri üzerindeki etkisine ilişkin görüşleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(55), 1179-1211.
• Özbaş, M. ve Yalçın, S. (2017). Okul müdürlerinin rehberlik hizmetlerinin yönetimine ilişkin performansları konusunda psikolojik danışman görüşleri. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8(26), 62-77.
• Özoğlu, S.Ç. (1977). Eğitimde güncel bir konu: Okullarda rehberlik hizmetleri. Eğitim ve Bilim, 1(6), 18-27.
• Parmaksız, İ. ve Gök, A. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde karşılaştıkları güçlükler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 247-265.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün & S. B. Demir, Trans. Eds.) Ankara: Pegem Akademi.
• Poyraz, C. (2006). Türkiye’deki rehberlik hizmetlerinin tarihsel gelişimi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 187-209.
• Poyraz, C. (2007). Orta dereceli okullarda yürütülen rehberlik hizmetleri üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sezer, Ş. ve Can, E. (2019). School Happiness: A Scale Development and Implementation Study. Eurasian Journal of Educational Research, 79(2019), 167-190.
• Silverman, D. (2001). İnterpreting qualitative data: Methods for analysing talk, text and interaction. London: Sage.
• Stake, R.E. (1995). The art of case study research. Thousand Oaks, CA:Sage.
• Şahin, H. (2010). Kişisel rehberlik ve psikolojik danışma, A. Kaya (Ed.), Psikolojik danışma ve rehberlik İçinde (157-196. ss.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tagay, Ö. ve Savi Çakar, F. (2017). Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danışmanlarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1168-1186.
• Tan, H. (1992). Psikolojik yardım ilişkileri. “Danışma ve psikoterapi”. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• TEDMEM. (2018). 2017 Eğitim Değerlendirme Raporu (TEDMEM Değerlendirme Dizisi 4).“Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri”. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları. Erişim adresi https://tedmem.org/yayin/2016-egitim-degerlendirme-raporu.
• Terzi, Ş., Ergüner Tekinalp, B. ve Leuwerke, W. (2011). Psikolojik danışmanların okul psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri modeline dayalı olarak geliştirilen kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programını değerlendirmeleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 51-60.
• Tuzgöl Dost, M. ve Keklik, M. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 389-407.
• Türk-Eğitim-Sen. (2017). TÜRK-EĞİTİM-SEN Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik İstedi. Erişim adresi http://www.ogretmenx.com/sendika/turk-egitim-sen-rehberlik-hizmetleri-yonetmeliginde degisiklik-istedi-h53537.html.
• Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yeşilyaprak, B. (2009). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik alanının geleceği: Yeni açılımlar ve öngörüler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 193-213.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R.K. (2012). Applications of case study research. Thousand Oaks, CA:Sage.
• Yüksel-Şahin, F. (2016). Okul psikolojik danışmanlarının okullarında verdikleri psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerini değerlendirmeleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 281-298.
• Yüksel-Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre Psikolojik Danışma ve Rehberlik (PDR) hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-26.