DEVLET DENETLEME KURULU VE YEREL YÖNETİMLERE İLİŞKİN DENETİM YETKİLERİ: YASAL DÜZENLEMELER ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 2, 977 - 988, 20.05.2021

Ünal Küçük , Yusuf Karakılçık

https://doi.org/10.18069/firatsbed.827681

Cited By: 1

Öz

ÖZ
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi sonrası yönetsel düzende meydana gelen değişiklikler kapsamında Devlet Denetleme Kurulu yeniden yapılandırılmış ve denetim yetkileri genişletilmiş, ayrıca ‘soruşturma ve görevden uzaklaştırma yetkisi’ ile donatılmıştır. Bu yetkileriyle kurul, yönetsel denetim kurumları içinde ayrıcalıklı bir konum kazanmış ve merkezi yönetimin en etkili aktörlerinden birine dönüşmüştür. Doğrudan Cumhurbaşkanı’na bağlı kurulun yapacağı soruşturmaların ‘yetkili grup başkanı’ ve Cumhurbaşkanı kararnameleri ile yaptırıma dönüşmesi mümkündür. Nitel araştırma yaklaşımına ve içerik analizi araştırma desenine yaslanan çalışmada temel kaynaklar ilgili yasal düzenlemeler ve idari düzenleyici işlemlerdir. Çalışmanın amacı, yeni yapısı ve yetkileriyle DDK’nın denetim ve vesayet bakımından nasıl bir işlev görebileceğini ortaya koymaktır. Bu bağlamda, çalışmada DDK’nın tarihsel geçmişi, yeni yapısı ve işlevleri irdelenmekte, ayrıca kurulun önceki konumuyla yeni konumu karşılaştırılıp nasıl bir değişim geçirdiği ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda kurulun yeni yapısıyla merkeziyetçiliği güçlendirebileceği bu durumun da merkez-yerel ilişkileri bağlamında yeni tartışmalara yol açacağı söylenebilir. Diğer taraftan uygulama boyutuyla değerlendirildiğinde DDK eliyle yerel yönetimlere ilişkin yoğun bir vesayet denetiminin söz konusu değildir.

Anahtar Kelimeler

Denetim İlkesi, Vesayet Denetimi, İdari Soruşturma, Devlet Denetleme Kurulu, Yerel Yönetimler, Merkez-Yerel İlişkisi

The State Supervisory Council and Supervisory Powers on Local Governments: An Evaluation on Legal Regulations

Öz

ABSTRACT
Within the scope of the changes in the administrative system following the Presidential Government System; State Supervisory Council (SSC) has been restructured and its audit powers have been expanded and equipped with ‘investigation authority and suspension from office’. With this authority, SSC, has gained a privileged position among managerial audit institutions and has become one of the most influential actors of central government. SSC investigations may become a sanction, with the chairman of the group and the decrees of the President. Based on the qualitative research approach and content analysis research design, the main sources are the relevant legal regulations and decree. The purpose of the study is to reveal how SSB can function in terms of control and guardianship with its new structure and powers. In this context, the historical background, new structure and functions of the SSC are examined, and the new position of the council is compared with the previous position. In line with the findings obtained as a result of the study, it can be said that the new structure of the board can strengthen centralization and this situation will lead to new discussions in the context of center-local relations. On the other hand, when evaluated in terms of implementation, there is no intensive supervision of tutelage of local governments by the SSC.

Anahtar Kelimeler

Principle of Supervision, Tutelage Control, Administrative Investigation, State Supervisory Council, Local Governments, Relationship Between Central-Local Government

Kaynakça

• Akad, M., Vural Dinçkol B. ve Bulut N. (2018). Genel Kamu Hukuku (14. Baskı). DER Yayınları, İstanbul
• Batalli, M. (2015). Role of Ombudsman Institution over the Administration. Journal of Business, Administration, Law and Social Sciences, 1 (3), 232-240
• Çelik, A. (2005). Belediye Başkanlarının Geçici Olarak Görevden Uzaklaştırılması Üzerine Bir Çalışma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (14), 145-159 Erkul, H. ve Kara, H. (2014). Denetim Açısından Bulgaristan, Yunanistan ve Türkiye Yerel Yönetimlerinin Karşılaştırılması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12 (24), 205-2377
• Gişi, S. (2017). Ombudsmanlık Kurumu, İsveç ve Fransa Ülke Uygulamaları İle Avrupa Ombudsmanı Üzerine Bir İnceleme. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 2 (2), 1-42
• Güven, A, Karkacıer, A, Şimşek, T. (2017). Merkezileşme Yerelleşme Tartışmaları Kapsamında Yerel Yönetimlerde Vesayet Denetimi Sorunu. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 7 (2), 189-208
• Karakılçık, Y. (2016). Yeni Yerel Bölgesel Gelişmeler Işığında Yerel Yönetimler (3. Baskı). Seçkin Yayınları, Ankara
• Kaya, F. (2016). Türkiye Cumhuriyeti’nde Yapılan İdari Reform Çalışmalarının Karşılaştırmalı Analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , (48), 165-181
• Koç, N. (2005). Türk Medenî Kanunundaki Düzenlemeler Işığında Vesayet Hukukuna Genel Bir Bakış. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7 (0), 99-120
• Kozanoğlu, G. (2015). Üniter Devlet Modelinde Mahalli İdarelerin Özerkliği İlkesi. Adalet Yayınevi, Ankara.
• Küçük, H. (2018). Yerel Özerklik Bağlamında Belediyelerin Denetimi: İtalya ve Türkiye Örneği. Siyasal Bilimler Dergisi, 6 (1), 35-60
• Nohutçu, A. (2019). İdare Hukuku (24. Baskı). Savaş Yayınevi, Ankara.
• Odyakmaz, Z. ve Kaymak, Ü. (2019). İdare Hukuku (21. Baskı). Savaş Yayınevi, Ankara.
• Onat, O. (2015). İdareyi Denetleyen İki Anayasal Kuruma İlişkin Kısa Bir Değerlendirme: Devlet Denetleme
• Kurulu-Kamu Denetçiliği Kurumu. Ombudsman Akademik, (2), 121-141
• Ortaylı, İ. (2018). Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880) (3. Baskı). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
• Özdemir, H. (2018). 100 Soruda Hükümet Sistemleri, Birleşik Krallık, Almanya, ABD, Fransa, İsviçre, Türkiye. Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Özer, M. A. ve Önen, S. M. (2017). 200 Soruda Yönetim Kamu Yönetimi (2. Baskı). Gazi Kitabevi, Ankara
• Salihoğlu, E. (2019). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yerel Yönetimler ve Denetimi. Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları, İstanbul.
• Soybay, S. (1985). Devlet Denetleme Kurulu'nun Konumu ve İşlevi. İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, 6 (1-3), 215-224.
• Tögel, A. (2016). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Devlet Denetleme Kurulunun İdari Denetimdeki Rolü. Ombudsman Akademik, (5), 91-110.
• Türkyılmaz, A. (2016). Belediyelerde Denetim. Denetişim Dergisi, (15), 16-33.
• Yürekli, Ö. (2015). Kamu Yönetsel Teftiş ve Denetim Sistemi ve Yeniden Yapılanması. Türk İdare Dergisi, 480, 257-287
• Belediye Kanunu. Kanun Numarası: 5393, Kabul Tarihi: 03.07.2005, Yayımlandığı Resmi Gazete: 13.07.2005, Sayı: 25874, Tertip: 5, Cilt: 44
• Büyükşehir Belediyesi Kanunu’’. Kanun Numarası: 5216, Kabul Tarihi: 10.07.2004, Yayımlandığı Resmi Gazete: 23.07.2004, Sayı: 25531, Tertip: 5, Cilt: 43
• Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Sayı: 5, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarih: 15.07.2018, Sayı: 30479
• Devlet Denetleme Kurulu Başkan ve Üyelerine İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun. Kanun Numarası: 2443 Kabul Tarihi: 01.04.1981 Yayımlandığı R. Gazete: Tarih: 03.04.1981, Sayı: 17299, Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5, Cilt: 20, Sayfa: 242
• http://www.abdullahgul.gen.tr/ddk-raporlari/366/22504/devlet-denetleme-kurulu-raporlari.ht ml; (erişim tarihi: 27.02.2019)
• İl Özel İdaresi Kanunu’’. Kanun Numarası: 5302, Kabul Tarihi: 22.02.2005, Yayımlandığı Resmi Gazete: 04.03.2005, Sayı: 25874, Tertip: 5, Cilt: 44
• Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun’’. Kanun Numarası: 5449, Kabul Tarihi: 25.01.2006, Yayımlandığı Resmi Gazete: 08.02.2006, Sayı: 26074, Tertip: 5, Cilt: 45
• Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, (2011). Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu Meslek Örgütleri Raporu Üzerine TMMOB Görüşü. https://www.tmmob.org.tr/ sites/default /files/189547c5d65d3fe_ek.pdf, (erişim tarihi: 27.02.2019).