Outlook on Foreign Policy of Turks Based on Balance (1939-1945)

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 2, 1069 - 1089, 20.05.2021

Yavuz Haykır , Mehmet Aslan

https://doi.org/10.18069/firatsbed.876971

Cited By: 1

Öz

Remainder issues from the First World War got the door fairly by sufferer to the following battle. Though Türkiye subscribed an alliance agreement just after the commencing of Second World War with England and France, Turkish statemens primary policy was settled on not to ınvolve to the battle based on balance policy. The alterations during the longterm war led to Türkiye constantly being aware and update of its strategies on foreign policy, Defeated of German troops in the lands of Soviet and Northern Africa led the alteration of allied policies at the axis on Türkiye. While allied countries were enhancing the oppression on Türkiye for attending the battle on their side, Germany raised the amount of economic support for maintaining Türkiye’s neutrality. Ultimately the year of 1943 when the war was advanced in favour of allied countries, Türkiye consentted to participate in principle to the warfare for the first time on the side of those countries in Cairo Conference. Türkiye cut free all the connections with Germany on 2nd August 1944 and declared war against Germany and Japan on 23rd February 1945, but achieved not to battle in practice. The thesis for balance of power supremacy on division of powers was been spread on effort to prove with appearings of Türkish foreign policy. İt was practiced to prove the capability of standing as non combat on shooting war for the countries which were on worthy geography as geopolitic position in longterm wars with postponed policy of balance at realist approach under the leadership of experienced leaders.

Anahtar Kelimeler

Balance of Power, Second World War, The Foreign Policy Of Türkiye, Yenice Meetings

DENGE ESASLI TÜRK DIŞ POLİTİKASINA BİR BAKIŞ (1939-1945)

Öz

Birinci Dünya Savaşından bakiye kalan sorunlar, mağdurlarının nezdinde sonraki savaşa adeta kapı aralamıştır. Türkiye, İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasının ardından İngiltere ve Fransa ile bir ittifak antlaşması imza etmiş ise de Türk yöneticilerin ana politikaları harbe dâhil olmama ekseninde denge esaslı inşa edilmiştir. Uzun soluklu savaşın seyrindeki değişiklikler, Türkiye’nin dış politika stratejilerini sürekli canlı tutmasına ve yenilemesine sebep olmuştur. Almanların Sovyet topraklarında ve Kuzey Afrika’da yenilmeleri; müttefiklerin, Türkiye eksenli politikalarını da değiştirmiştir. Müttefikler, Türkiye’nin kendi taraflarında savaşa dâhil olması için baskılarını çoğaltırken, Almanya ise Türkiye’nin tarafsız duruşunu sürdürebilmesi açısından maddi desteklerini artırmışlardır. Savaşın 1943 yılından itibaren müttefikler nezdinde gelişmesi nihayetinde Türkiye, Kahire Konferansı’nda ilk sefer prensipte müttefiklerin yanında savaşa girmeyi kabul etmiştir. 2 Ağustos 1944'te Almanya ile bütün münasebetlerini sonlandıran Türkiye, 23 Şubat 1945'te Almanya ile Japonya’ya savaş ilan etmiş ve fakat canlı muharebelere dâhil olmamıştır. Güçler ayrılığında güç dengesinin üstünlüğü tezi, Türk dış politikası tezahürleri ile kanıtlanmaya gayret gösterilmiştir. Uzatılmış savaşlarda jeopolitik olarak kıymetli olan coğrafyada bulunan devletlerin, deneyimli liderlerin riyasetinde; ötelemeli denge siyaseti çerçeveli realist yaklaşımlarla, canlı savaşın dışında kalma meziyetleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Güç Dengesi, İkinci Dünya Savaşı, Türk Dış Politikası, Yenice Görüşmeleri

Kaynakça

• Akıllı, E. (2013). Türkiye’de Devlet Kimliği ve Dış Politika. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Akşin, A. (1991). Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri ve Diplomasi, Ankara: AKDTYK TTK Basımevi.
• Arı, T.(1999). Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, 3. Baskı. İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Armaoğlu, F., H. (1984). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1980), 2.Baskı. İstanbul: TİŞ Kültür Yayınevi.
• Ayata, A. ve Yücel,G. (2015). Yeni Küresel Düzende Türk Dış Politikasının Kimlik Arayışı. Ankara:Nobel Yayıncılık.
• Aydemir, Şevket S. (1993). İkinci Adam(1884-1938), Cilt: 1. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aydemir, Şevket S. (1975). İkinci Adam (1938- 1950), Cilt II. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aydemir, Şevket S. (1999). Tek Adam Mustafa Kemal(1922-1938), Cilt: III. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aydoğmuş, F. (2019). İkinci Dünya Savaşı Süresince Propaganda ve Türkiye. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Balcı, A.(2013). Türk Dış Politikası İlkeler Aktörler Uygulamalar. İstanbul: Nesil Yayın Grubu.
• Bilge, S. A.(1992). Güç Komşuluk: Türkiye-Sovyetler Birliği İlişkileri. 1920-1964. Ankara: TİŞ Kültür Yayınevi.
• Boratov, K. (2013). Türkiye İktisat Tarihi (1908- 2009), 18. Ankara: İmge Yayınevi.
• Boratov, K. (2006). Türkiye’de Devletçilik. Ankara: İmge Yayınevi.
• Clausewitz, Carl V. (1984). Harp Üzerine, Cilt I. Ankara : Genel Kurmay Başkanlığı Yayınları.
• Davutoğlu, A. (2009). Stratejik Derinlik. İstanbul: Küre Yayınları.
• Deringil, S. (2007). Denge Oyunu 2. Savaşı’nda Türkiye’nin Dış Politikası, İstanbul: TVY Yayınevi.
• Ekinci, N. (2002). İnönü Dönemi ve II. Dünya Savaşı Yılları, Ankara: Genel Türk Tarihi Yayınları.
• Esmer, Ahmet Ş. ve Sander, O. (1996). “1939- 1945 Yılları Arasında Türk Dış Politikası”, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919- 1995). Ankara: Siyasal Yayınevi.
• Goloğlu, M. (1974). Milli Şef Dönemi (1939-1945). Ankara: Goloğlu Yayınları.
• Gönlübol, M. ve Sar C. (1996). Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1939). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gözen, R. (2009). İmparatorluktan Küresel Aktörlüğü Türkiye’nin Dış Politikası. Ankara: Palme Yayınları.
• Gürun, K. (1983). Dış İlişkiler ve Türk Dış Politikası, Ankara: AÜ Siy. Bilgiler Fak. Yayınları.
• Hurmi, B. T. (2008). Uluslararası İlişkilerde Dış Politikayı Etkileyen Etmenler. İ.Bal (Ed.). Değişen Dünyada Uluslararası İlişkiler içinde (140-150 ss.). Ankara: Lalezar Kitabevi.
• Genelkurmay ATASE Başkanlığı. (1987). İsmet İnönü. Ankara:Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Karabekir K. (1995). Ankara'da Savaş Rüzgârları, İstanbul:Emre Yayınları.
• Keegan, J. (2019). İkinci Dünya Savaşı. (Çev. S. Öksüz). İstanbul: Say Yayınları.
• Kenar, N. ve Örnek, S. (2008) Uluslararası İlişkiler ve Devletlerin Dış Politika Tercihleri. İ.Bal (Ed.). Değişen Dünyada Uluslararası İlişkiler içinde. Ankara: Lalezar Kitabevi.
• Kissinger, H. (2016). Diplomasi. (Çev. İbrahim H. Kurt). İstanbul: TİŞ Kültür Yayınları.
• Koçak, C. (2010). Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938- 1945), Cilt: I. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Metinsoy, M. (2020). İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye. İstanbul: TİŞ Yayınları.
• Morgenthau, H. J. (2006). Politics Among Nations The Struggle, for Power and Peace. New York: Mcgraw Hill Higher Education.
• Morgenthau, H. J. (1970). Uluslararası Politika Güç ve Barış Mücadelesi. (Çev. B. Oran ve Ü. Oskay) Ankara: Sevinç Matbaası.
• Oran, B. (2001). Türk Dış Politikası, Cilt: 1. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özersoy, K. (2001). Montro Boğazlar Konferansı. B. Oran (Ed.). Türk Dış Politikası 1919-1980 Cilt I içinde İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sönmezoğlu, F. (2011). İki Savaş Sırası ve Arasında Türk Dış Politikası, İstanbul: Der Yayınları.
• Sönmezoğlu, F. (2005). Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Tekeli İ. ve İlkin S. (2018). Dış Siyaseti ve Askeri Stratejileriyle, Cilt I. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tekeli İ.ve İlkin S.(2018).İktisadi Politikaları ve Uygulamalarıyla, Cilt II. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tezel, Yahya S. (2002). Cumhuriyet Döneminin İktisat Tarihi. İstanbul: TVY Yayınları.
• Tokgöz, E. (2011). Cumhuriyet Döneminde Ekonomik Gelişmeler. D. Yalçın (Ed.). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II, Cilt: II, içinde (s. 319). Ankara: AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi.
• Tuncer, H. (2001). Atatürkçü Dış Politika. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Tuncer, H. (2012). İsmet İnönü’nün Dış Politikası (1935-1950). İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Turan, Ş. (2000). İsmet İnönü: Yaşamı Dönemi ve Kişiliği. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Turan, Ş. (2010). Türk Devrim Tarihi Yeni Türkiye’nin Oluşumu (1923-1932). Ankara: Bilgi Yayınları.
• Uçarol, R. (1995), Siyasi Tarih (1789-1994). İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Uzgel, İ. (2001), İtalya’yla İlişkiler. B. Oran (Ed.). Türk Dış Politikası, 1919-1980, Cilt I içinde İstanbul: İletişim Yay.
• Yalçın, S. (2000). Atatürk'ün Milli Dış Siyaseti. Ankara: Berikan Yayınları.
• Yeşiltaş, M. (2017). Jeopolitik. Ş. Kardaş ve A. Balcı (Ed.). Uluslararası İlişkilere Giriş Tarih Teori Kavram ve Konular içinde (s. 354). İstanbul: Küre Yayınları.
• Weısband E. (1974). 2. Dünya Savaşı’nda İnönü’nün Dış Politikası. (Çev. M.Ali Kayabal). İstanbul: Milliyet Yayınları.