Iran-Germany Political Relations in the Shah Reza Pahlavi Period According to Iran Sources(1925-1941)

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 3, 1311 - 1320, 16.09.2021

Necati Türkay , Erdal Açıkses

https://doi.org/10.18069/firatsbed.881985

Cited By: 1

Öz

After the collapse of the Qajar Dynasty in Iran, Reza Pahlavi came to power as the Shah of Iran.Until this period, Iran was within the sphere of influence of Russia and England. For this reason, it was worn out from many areas, primarily economic and political, under the colonization of Iran, Russia and Britain.Reza Pahlavi turned Iran's foreign policy into a balance policy in his time by developing relations with Germany, a rival and strong European country to these countries in order to free Iran from the grips of Britain and Russia.Rıza Pahlavi, who used the principle of neutrality in the "Iranian Foreign Policy" in this period when Russian, British and German interests were in conflict in the Iranian geography, used his relations with Germany as a balancing factor against Britain and Russia during his rule. This method developed by Reza Shah in Iran’s Foreign Policy enabled Iran to develop and develop for a certain period of time. II. With the start of World War II, Reza Shah's relations with Germany resulted in the Allied invasion of Iran, his deposition and exile.

Anahtar Kelimeler

Sah Reza Pahlavi,, Iran,, Almanya,

İRAN KAYNAKLARINA GÖRE ŞAH RIZA PEHLEVİ DÖNEMİ İRAN-ALMANYA SİYASİ İLİŞKİLERİ(1925-1941

Öz

İran’da Kaçar Hanedanlığı’nın yıkılmasından sonra Rıza Pehlevi, İran şahı olarak iktidara geldi. Bu döneme kadar İran, uzun yıllar boyunca Rusya ve İngiltere'nin nüfuz alanı içinde yer almaktaydı. Bu nedenle İran, Rusya ve İngiltere'nin sömürgesi altında başta ekonomik ve siyasi olmak üzere birçok alanda yıpranmıştı. Rıza Pehlevi, İran'ı İngiltere ve Rusya'nın kıskacından kurtarmak için bu ülkelere rakip ve güçlü bir Avrupa ülkesi olan Almanya ile ilişkiler geliştirerek İran dış politikasını kendi döneminde bir denge siyasetine dönüştürdü. İran coğrafyasında Rus, İngiliz ve Alman çıkarlarının çatıştığı bu dönemde İran dış politikasında tarafsızlık ilkesini kullanan Rıza Pehlevi, Almanya ile ilişkilerini iktidarı boyunca İngiltere ve Rusya’ya karşı bir dengeleyici unsur olarak kullandı. Rıza Şah'ın İran dış politikasında geliştirdiği bu yöntem, İran'ın belirli bir süre için gelişmesini ve kalkınmasını sağladı. II. Dünya Savaşı’nın başlaması ile Rıza Şah'ın Almanya ile ilişkileri, Müttefiklerin İran'ı işgal etmesi, kendisinin tahttan indirilmesi ve sürgün edilmesiyle sonuçlandı.

Anahtar Kelimeler

Şah Rıza Pehlevi,, İran,, Almanya,

Kaynakça

• Abadyan, H.(1347). “Amrika ve Ehemmiyet-i Nizami-yi İran Der Ceng-i Cihani-yi Dovvom”, Fasılname-yi Tarihi Revabıt-ı Harici, Sal-ı Devazdehom, Şomare-yi Çehel-i Heft, 1-30.
• Adilfer, B. A.(1396).“Tesirat-ı Ceng-i Cihani-i Dovvom Buruz-ı Buhran-ı Mevad-ı Gezayi Der Azerbaycan”, Fasılname-yi Gencine-yi İsnad, Sal-ı Bistom, Tabistan, 50-68.
• Afhami, G.R.(2019), Zendegi ve Zemane-yi Rıza Şah, İntişarat-ı Danişgah-ı Kaliforniya.
• Akıli, B.(1379). Rıza Şah ve Gışun Müttehid El Şekl, Neşr-ı Namek, Tahran.
• Beset, A.(1388). Der Tarih-i Revabıt-ı İran ve Alman, Müessese-yi İntişarat-ı Emir Kebir, Tahran.
• Beygedli A. (1386).“Revabıt-ı Diktatori-yi Şarki Ba Cumhuri-yi Weimar ve Naziha”, Mecelle-yi Zamane, Şomare-yi Şest,113-148.
• Dilfani, M. (1378). “Nakş Devlet-i Alman Der İcad-ı Sanayii Nizami ve Teslih-i Erteş Der Dore-yi Rıza Şah” Fasılname-yi Gencine-yi İsnad, Şomare-yi Se ve Do, Zemistan, 83-93.
• Emini, A. R. (1388). Tarih-i Tehevvulat-ı Revabıt-ı Harici-yi İran EzKacariye Ta Sukut-ı Rıza Şah, Tahran.
• Emini, D. M. (1320). Ez Sevvom Ta Bisto Pencom Şehriver, İntişarat-ı Behar, Tahran.
• Ezgandi, A. R. (1383). Revabıt-ı Harici-yi İran (1320-1357), Neşr-ı Kums, Tahran.
• Eldeva, M. (1949). İran Der Asr-ı Pehlevi Pehlevi-yi Dovvom, C. Çahar, Çaphane-yi Peka, Lenden.
• Erşadi, M. Z.(1377). Gozine-yi İsnad Revabıt-ı İran ve Alman, C. Se, Müessese-yi Çap ve İntişarat-ı Vezater-i Umur-ı Harici-yi İran, Tahran.
• Furan, C. (1383). Mukavemet-i Şikenende Tarih-i Tehevvulat-ı İctimai-yi İran, Tercüme. Ahmed Tedyin, Müessese- yi Hedemat-ı Ferhengi-yi İran, Tahran.
• Katuzyan, M. A. (1390). İktisadi-yi Siyasi-yi İran: Ez Meşrutiyet Ta Payan-ı Selsele-yi Pehlevi, Tercüme. Muhammed Rıza Nefsi ve Kambiz Azizi, Tahran.
• Kaydari, A. K.(1396). “Karardad-ı 1907 Hemkari-yi Rus ve İngilis ve Havadis-i Hunin-i Ebriz Der Sal-ı 1911”, Pejuheşha-yı Tarih-i İran ve İslam, Peyiz ve Zemistan, Şomare-yi Bisto Yek, 207-232.
• Kazımzade, F.(1325). Rus ve İngiliz Der İran, İntişarat-ı Frankalin, Tahran.
• Medeni, S. C. (1378). Tarih-i Siyasi-yi Muasır-ı İran, Defter-i İntişarat-ı İslami, C. Evvel, Tahran.
• Mumen E.(1380).“Nakş-ı Danişcuyan-ı İrani ve Matbuat-ı Farisi Zeban Alman Der Revabıt-ı İran ve Alman Der Asr-ı Rıza Şah”, Fasılname-yi Tarih-i Muasır-ı İran, Şomare-yi Nozdeh, Zemistan, 149-166.
• Muhdevi, A. H. (1393). Siyaset-i Harici-yi İran Der Doran-ı Pehlevi, Neşr-ı Peykan, Tahran.
• Muhdevi, A. H. (1385). Tarih-i Revabıt-ı Harici-yi İran Ez Safaviye Ta Payan-ı Ceng-i Cihani-yi Dovvom, Müessese-yi İntişarat-ı Emir-i Kebir, Tahran.
• Nakibzade, A. (1383). Came-yi Şinasi Bitarafi ve Revanşinasi İnzivagirayi Der Tarih-i Diplomasi-yi İran, Merkez-i İsnat ve Hedemat-ı Pejuheşi Umur-ı Harici, Tahran.
• Nihavendi, H.(2014). Muhammed Rıza Pehlevi Aherin Şahinşah 1919-1980,Tercüme. Dadmehr, Ketab-ı Korp, Los Angeles.
• Pira, F. (1379). Revabıt-ı Siyasi- İktisadi-yi İran ve Alman Beyn-i Do Ceng-i Cihani, İntişarat-ı Merkez-i İsnad Cumhuri-yi İslami, Tahran.
• Rahmani A. (1384). Alman; Menafi-yi Milli ve Emniyet-i Cumhuri-yi İslami-yi İran, C.1.,Tahran.
• Refi H., Abbaszade, M. (1397). “Berresi, Revabıt-ı İran ve Alman Der Asrı Pehlevi”, Fasılname-yi Mutalaat-ı Siyasi, Sal-ı Yazdehom, Şomare-yi Çehel-i Do, Zemistan, 113-148.
• Sanghvi, R. (1971). Aryamehr: İran Şahı Siyasi Bir Biyografi, İstanbul Matbaası, İstanbul.
• Şemim, A. Z. (1346). İran Der Dore-yi Seltenet-i Alihazret Muhammed Rıza Pehlevi, Çaphane-yi İraniyan, Tahran.
• Woodruff, W.( 2006). Modern Dünya Tarihi, Çev: Hale Vardar ve Arda Vardar, Pozitif Yayınları, İstanbul.
• Zevki, İ.(1368). İran ve Kudredha-yı Bozorg der Ceng-i Cihani-yi Dovvom, Neşr-ı Pajeng, Tahran.