TASARRUF FİNANSMAN SİSTEMİ İÇİN MURABAHAYA DAYALI BİR MODEL ÖNERİSİ

Yıl 2022, Cilt: 32 Sayı: 1, 189 - 202, 18.01.2022

Mehmet Bükey , Yavuz Türkan

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1011939

Öz

Bu çalışmada, tasarruf finansman şirketlerinin uyguladığı modellere yapılan eleştiriler değerlendirilmiştir. Eksik görülen hususları çözüme kavuşturmak amacıyla İslami finans ilkelerine uygun ve murabahaya dayalı yeni bir model önerilmiştir. Önerilen model, tahsis sırası nedeniyle katılımcılar arasında fiyat artışından kaynaklanan adaletsizliği gidermeye yöneliktir. Çalışmada, katılımcıların konut finansmanına ihtiyaç duyduğu varsayılarak örnek ödeme planları çıkarılmıştır. Model, aynı zamanda taşıt ve çatılı işyeri finansmanında da kullanılabilmektedir. Modelde ihtiyaç duyulan finansman, katılımcının tercihine göre iki farklı yöntemle sağlanmaktadır. Finansman, ya konut fiyatına konut fiyat artışları dâhil edilerek konutun güncel fiyatı üzerinden ya da katılımcının almak istediği farklı bir konutun fiyatı üzerinden sağlanmaktadır. Önerilen modelde katılımcı, diğer katılımcılar ile birlikte satın alarak tahsisini yaptığı konutların satışından kâr elde etmektedir. Elde ettiği kâr kadar alacağı konutun maliyeti düşmektedir. Netice itibariyle önerilen modelde katılımcılara konutun güncel fiyatı üzerinden finansman sağlanmaktadır. Hiçbir katılımcı, konut fiyat artışları nedeniyle ek finansman arayışı içine girmemektedir. Katılımcılar, diğer tasarruf finansman modellerine göre daha az maliyetle konut sahibi olabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tasarruf, Finansman, Tasarruf Finansman Sistemi

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Komisyonu

Proje Numarası

BAP-İİBF.2021.001

A Model Proposal Based On Murabaha For Saving Finance System

Öz

In this study, the criticisms made to the models implemented by savings finance companies were evaluated. A new model based on murabaha has been proposed in order to resolve the missing issues. The proposed model is aimed at eliminating the injustice caused by the price increase among the participants due to the order of allocation. In the study, sample payment plans were prepared assuming that the participants needed housing finance. The model can also be used in vehicle and roofed workplace financing. The financing needed in the model is provided in two different ways. Financing is provided either over the current price of the house, including the housing price increases, or over the price of a different house that the participant wishes to buy. Its participation earns profit from the sale of the residences it allocates by purchasing it together with other participants. The cost of the house he will buy decreases as much as the profit he earns. As a result, in the proposed model, the participant does not seek additional financing due to housing price increases. The participant can own a house with less cost compared to other savings financing models.

Anahtar Kelimeler

Savings, Financing, Savings Financing System

Proje Numarası

BAP-İİBF.2021.001

Kaynakça

• Akpolat, O. M. (2018). Konut Satın Alma Maliyet Analizleri: Bankalar-Katılım Bankaları elbirliği Sistemi Karşılaştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Aydın, N. (Ed.). (2004). Finansal Yönetim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Yayınları.
• Beybur, M. ve Çetinkaya, M. (2021). Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sistemine Jak Bankacılık ve Karz-I Hasen Sistemi Önerisi. The Journal of Social Science, 5(9), 269-281.
• Bilgin, N. ve Tanıyıcı, Ş. (2008). Türkiye’de Kooperatif ve Devlet İlişkilerinin Tarihi Gelişimi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2008(2), 136-159.
• Birsin, M. ve Ötegeçeli, H. (2019). Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi ve Fıkhî Meşruiyeti Üzerinde Yapılan Değerlendirmeler. Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 10(1), 85-114.
• Çekin, Ö. (2018). Tasarrufa Dayalı Finansman Sistemi ve İslami Finans İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dinç, Y. (2019). Tasarrufa Dayalı Finans. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Ergüven, M. (2019). Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi İçin İslami Finans İlkelerine Uygun Model Önerisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ergüven, M. (2021). Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Ergüven, M. ve Kaya, F. (2016). Konut Finansmanında Elbirliği Sistemi: Müşterilerin Elbirliği Sistemi Tercih Nedenleri Üzerine Bir Araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 24-39.
• Evli, M. (2016). El Birliği Sistemleriyle Ev Almaya Emin miyiz? Kitap ve Hikmet Dergisi, 2006(13), 28-33.
• Günay, H. M., Görmüş, Ş., Koç, İ. ve Çekin, Ö. (Ed.). (2017). Tasarrufa Dayalı Finansman Sistemi. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Gündoğdu, A. (2021). Katılım Bankacılığında Kâr Dağıtım Sisteminin Analizi ve Türkiye Uygulaması İçin Yeni Bir Öneri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Güner, M. F. (2019). Tarımsal Kalkınma Projesi Memleket Sandıklarından Türkiye’nin En Büyük Bankasına Dönüşüm: Ziraat Bankasının Osmanlı Dönemi Kuruluş ve Örgütlenme Süreci. 3. Uluslararası Gıda ve Tarım Ekonomisi Konferansı. Alanya, Türkiye, 25-26 Nisan 2019.
• Hazar, N. (1990). Kooperatifçilik Tarihi. Ankara: Türk Kooperatifçilik Eğitim Vakfı Yayınları.
• Hurşit, E. (2018). İslami Finans’a Finansal Formüllerin Entegre Edilmesi, Kar Payı/Faiz Karşılaştırması. Erişim adresi http://erdemhursit.blogspot.com/2018/02/islami-finansa-finansal-formullerin.html
• Kaplan, E. (2021). Tasarruf Finans Sektörü Devlet Denetimi ile Hak Ettiği Değere Ulaşacak. Erişim adresi https://www.cozumtasarruf.com.tr/tasarruf-finans-sektoru-devlet-denetimi-ile-degerine-ulasacak/
• Koç, İ. (2017). Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sisteminin İşleyişi. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kodres, L. E. (2013). What is Shadow Banking? Finance and Development, 50(2), 42- 43.
• Korkmaz, S. (2019). Hîle-İ Şer‘İyye Bağlamında Türkiye’deki Faizsiz Konut Finansman Sistemi Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Köroğlu, M. (1995). İslam Hukukunda Fiyat Tahdidi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Kumbasar, M. (2016). Ev Sahibi Olmak ve Eminevim Örneği. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3(5), 155-166.
• Necmettin Erbakan Üniversitesi ve Karatay Üniversitesi (2015). Faiz, Borsa, Zekat, Sigorta ve Yeni Ticari Uygulamalar. II. Uluslararası İslam Ticaret Hukuku Kongresi. Konya, Türkiye, 15-18 Ekim 2015.
• Okur, M. ve Çatıkkaş, Ö. (2018). Bir Gölge Bankacılık Uygulaması Olarak Gayrimenkul Finansmanında Alternatif Bir Faizsiz Finansman Modeli: İpoteğe Dayalı Paylaşımlı Faizsiz Finansman Modeli. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(4), 384-400.
• Öztürk, M. K. ve Yumuşak, İ. G. (2020). Fon Toplama Yöntemi Olarak Yatırım Vekâleti ve Türkiye Uygulaması. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, 6(1), 1-23.
• Peynircioglu, N. (1988). Türkiye’de Konut Finansmanında Uygulanan Yöntemlerin Değerlendirilmesi. Ankara: DPT Yayınları.
• Sakarya Üniversitesi ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. (2016). Elbirliği Sistemi. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Çalıştayı. Sakarya, Türkiye, 20 Mayıs 2016.
• Shafiq, A. (2019). Tekafül ve Tasarrufa Dayalı Finans. İstanbul: İlke Yayınları.
• Şimşek, M. Ş. ve Çelik, A. (2016). İşletme Bilimine Giriş. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Tekerek, S. (2013). Konut Finansmanında Banka Kredilerine Alternatif Modellerden Elbirliği Sistemi Üzerinde Bir Çalışma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• TÜİK, (2021). Konut Fiyat Endeksi (KFE)(2010=100)(TCMB)(Arşiv). Erişim adresi https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/archiveMarket/
• Yazıcı, M. (2019). Konutta Alternatif Finans Yöntemi Olarak Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sistemi. Academic Review of Humanities and Social Sciences, 2(3), 224-235.