KUŞAK HAKLARI BAĞLAMINDA İNSAN HAKLARI ÖLÇEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 32 Sayı: 2, 753 - 768, 24.05.2022

Ferzan Durul , Kemal Er , Umut Solmaz

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1012433

Öz

İnsan hakları doğumdan itibaren her insanın sahip olduğu, hiçbir kurum ya da kişinin engel olamayacağı, bir başkasına devredilemeyecek, vazgeçilemeyecek hakları kapsamaktadır. Bu sebepten insanların, onurlu, sağlıklı ve mutlu yaşamaları için hayati öneme sahiptir. Ancak, insan hakları hayati öneme sahip olduğu halde, dünyadaki tüm ülkelerde insan hakları sorunları yaşanmaktadır. İnsan hakları sorunlarını tespit edebilmek için ise, ölçebilmek gerekmektedir. Buradaki çalışmada da, toplumdaki insan haklarıyla ilgili sorunları ölçebilmek amacıyla kuşak hakları bağlamında insan hakları ölçeği (KHÖ) geliştirilmiştir. Ölçeğin geliştirilmesi sırasında, literatür bilgisi doğrultusunda, kuşak haklarının birbirinden ayrılamayacağı ilkesinden hareket edilmiştir. Ölçekte “5”li likert ölçeğine göre hazırlanmış “40” soru bulunmaktadır. Ölçek örneklemi 764 katılımcının anketleri tamamlamasıyla oluşturulmuştur. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları için, IBM SPSS 25 programıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), Lisrel 8.72 programıyla Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. İç tutarlılık güvenirliliğini ölçmek için kullanılan Cronbach Alpha değeri 0,97 bulunmuştur. AFA sonucu ölçeğin “4” faktörlü olduğu bulunmuştur. AFA, DFA analizleri sonuçlarının da gösterdiği gibi, KHÖ, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracıdır.

Anahtar Kelimeler

Kuşak Hakları, İnsan Hakları Ölçeği, Sosyal Hizmet, Sosyoloji, Kültürel Antropoloji

Human Rights Scale In The Context Of Generation Rights

Öz

Human rights cover the rights that every person has from birth, that no institution or person can prevent, that cannot be transferred to another person, that cannot be waived. For this reason, it is of vital importance for people to live dignified, healthy and happy lives. However, although human rights are of vital importance, human rights problems are experienced in all countries of the world. In order to detect human rights problems, it is necessary to measure them. In this study, the human rights scale (KHÖ) was developed in the context of generational rights in order to measure the problems related to human rights in the society. During the development of the scale, in line with the literature, the principle that generational rights cannot be separated from each other was taken into consideration. There are “40” questions prepared according to the “5” Likert scale in the scale. The scale sample was created after 764 participants completed the questionnaires. For the validity and reliability studies of the scale, Exploratory Factor Analysis (EFA) with IBM SPSS 25 program and Confirmatory Factor Analysis (CFA) with Lisrel 8.72 program were performed The Cronbach Alpha value used to measure the internal consistency reliability was found to be 0.97. As a result of EFA, the scale was found to have “4” factors. As the results of the EFA and CFA analyzes show, the HRQ is a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Generation Rights, Human Rights Scale, Social Work, Sociology, Cultural Antropology

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. (1989). Fransız Devriminin Birey-Devlet İlişkisi. Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, 44(3), 195-228.
• Akal, C. B., Erözden, O. ve Akbulut, O. (2003). İnsan Haklarının Tarihsel Gelişimi. İstanbul: Toplumsal Katılım ve Gelişim Vakfı.
• Akıllıoğlu, T. (1995). İnsan Hakları I- Kavram, Kaynaklar ve Koruma Sistemleri. Ankara: Ankara Üniversitesi S.B.F İnsan Hakları Merkezi.
• Anar, E (1999). İnsan Hakları. Ankara: Maki Basın Yayın.
• Aybay, R. (2010). İnsan Hakları Seçilmiş Makaleler. İstanbul: Pencere Yayınları.
• Brown, T. A., (2015). Confirmatory Factor Analysis for Applied Research, London: The Guilford Press.
• Çeçen, A. (1990). İnsan Hakları. Ankara: Selvi Yayınları.
• Çeçen, A. (1998). Günümüz Koşullarında İnsan Haklarının Genel Görünümü, Türkiye’de İnsan Hakları, Ankara: TODAİE.
• Çeçen, A. (1999). İnsan Hakları Rehberi. Ankara: Bilim Yayınları.
• Clapham, A. (2010). İnsan Hakları. Ankara: Dost Yayınları.
• Çokluk, Ö., vd. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Çotuksöken, B. (2010). İnsan Hakları ve Felsefe. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Degrenne, M. L., Les Reunions et Les Pouvoirs de Police, These Pour Le Doctorat, Imprimerie Caron Caen.
• Doğru, O. (1998). İnsan Hakları Uluslararası Mevzuatı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Donally, J. (1989). Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Durul, F. (2018). AİHM’de Türkiye İfade Özgürlüğü Davalarının Antropolojik İncelemesi (1987-2011). İstanbul: Libra Kitap.
• Edmundson, W. A. (2004). An Introduction to Rights. Cambridge: Cambridge University Press.
• Erdoğan, M. (2001). Anayasal Demokrasi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Erdoğan, M. (2011). İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku. Ankara: Orion Yayınları.
• Gemalmaz, S. (2001). Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş. İstanbul: Beta Yayınları.
• Gözler, K. (2011). Anayasa Hukukunun Genel Teorisi. Bursa: Ekin Basım Yayın.
• Gülmez, M. (2001). İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi. Ankara: TODAİE.
• Gürbüz, S., ve Şahin, F., (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe – Yöntem – Analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güriz, A. (1985). Hukuk Felsefesi. Ankara.
• Kapani, M. (1993). Kamu Hürriyetleri. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Karaosmanoğlu, F. (2011). İnsan Hakları. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Kuçuradi, İ (2004) Felsefe ve İnsan Hakları. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi
• Kuçuradi, İ. (2007). İnsan Hakları Kavramları ve Sorunları. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Tezcan, D. (2006). İnsan Hakları El Kitabı. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Uygun, O. (2000). İnsan Hakları Kuramı. Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
• Yeşilçayır, C. (2019). İnsan Hakları Felsefesi. Konya: Çizgi Kitabevi.