UZAKTAN EĞİTİMİN ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE DERSLERİNE YÖNELİK AKADEMİK MOTİVASYONLARINA YANSIMALARI

Yıl 2022, Cilt: 32 Sayı: 3, 933 - 949, 21.09.2022

Belkıs Orhan , Sezgin Demir

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1129645

Cited By: 2

Öz

Uzaktan eğitim; öğrenme sürecinde çeşitli teknolojik materyallerin kullanıldığı, öğrenci ve öğretici arasındaki zamansal ve mekânsal sınırların ortadan kalkmasına imkân veren eğitim uygulamalarıdır. Özellikle COVID-19 pandemisinde uzaktan eğitim uygulamaları zorunluluk hâline gelmiş, ana dili eğitimleri uzaktan eğitimle sağlanmaya çalışılmıştır. Uzaktan eğitimin bireysel öğrenmeyi etkin kılması; eğitim faaliyetlerinin başlaması ve sürdürülmesini etkileyen akademik motivasyon kavramını öne çıkarmış, uzaktan eğitimin akademik motivasyon üzerindeki yansımalarının ortaya koyulması ise sürecin ilerlemesi açısından önemli görülmüştür. Bu çalışmanın amacı, uzaktan eğitimin öğrencilerin Türkçe derslerine ilişkin akademik motivasyonlarına yansımalarını ortaya koymaktır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu; Elazığ il merkezinde öğrenim gören ortaokul öğrencilerinden amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Veri toplama sürecinde yarı yapılandırılmış birebir görüşmeler, hatırlatıcı notlar ve gözlem raporları tutulmuştur. Görüşmelerden elde edilen veriler; ses kayıt cihazıyla kaydedilerek yazılı hâle getirilmiş, betimsel ve içerik analizi yöntemleriyle analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda katılımcıların uzaktan eğitim sürecinde Türkçe dersine ilişkin başarıya yönelik içsel motivasyonlarının ve tanımlanmış dışsal motivasyonlarının ağır bastığı, süreçte katılımcıların derse yönelik akademik motivasyonlarını düşüren üç unsurun -etkileşim, alt-yapı problemleri ve ölçme-değerlendirme- öne çıktığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

uzaktan eğitim, Türkçe dersi, akademik motivasyon, pandemi/COVID-19

Reflections of Distance Education on Students' Academic Motivations for Turkish Lessons

Öz

Distance education is educational practices that use various technological materials in the learning process and allow the temporal and spatial boundaries between the student and the instructor to disappear. Especially in the COVID-19 pandemic, distance education applications have become a necessity, and mother language education has been tried to be provided by distance education. The aim of this study is to reveal the reflections of distance education on the academic motivation of students regarding Turkish lessons. The research was carried out in the case study pattern, which is one of the qualitative research methods. Working group; It was determined by purposive sampling methods among middle school students, in the city center of Elazig. During the data collection process, semi-structured one-on-one interviews and reminder notes and observation reports were kept. The data obtained from the interviews; it was recorded with a voice recorder and written down and analyzed by descriptive and content analysis methods. As a result of the study, it can be said that the internal motivations and defined external motivations of the participants for the success of the Turkish lesson in the distance education process outweigh the three factors - interaction, infrastructure problems and measurement-evaluation - that reduce the academic motivation of the participants for the lesson.

Anahtar Kelimeler

distance education, Turkish lesson, academic motivation, pandemic/COVID-19

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2020). Salgın sürecinde uzaktan eğitim ve öğrenci başarısını değerlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri. Millî Eğitim Dergisi, 49(1), 253-271.
• Akbal, H. ve Akbal, H. İ. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde uzaktan eğitim ile ilgili yaşanan sorunların öğrenci bakış açısına göre AHP yöntemi ile incelenmesi. Bartın Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(22), 533-546. doi:10.47129/bartiniibf.795863
• Akça, F. ve Demir, S. (2021). Investigation of the relationship between pre-service teachers' cognitive absorption, academic motivation and chorotypes using structural equation model: relationship between pre-service teachers' cognitive absorption, academic motivation and chorotypes. International Journal of Curriculum and Instruction, 13(1), 383-399.
• Aksu, Z. C. (2020). Distance education in covıd-19 pandemic: ınsights from Turkish students. Research Methods in Social Sciences Final Report.
• Amrai, K., Motlagh, S. E., Zalani, H. A. ve Parhon, H. (2011). The relationship between academic motivation and academic achievement students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 399-402.
• Anderson, T. (2005). Distance learning–social software’s killer ap? Athabasca University Library & Scholarly Resources. 13. 11. 2020 tarihinde https://auspace.athabascau.ca/handle/2149/2328 adresinden erişildi.
• Bakırcıoğlu, R. (2012). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bakioğlu, B. ve Çevik, M. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde fen bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 15(4), 109-129.
• Başaran, M., Doğan, E., Karaoğlu, E. ve Şahin, E. (2020). Koronavirüs (COVID-19) pandemi sürecinin getirisi olan uzaktan eğitimin etkililiği üzerine bir çalışma. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 179-209.
• Bayburtlu, Y. S. (2020). COVID-19 pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinde öğretmen görüşlerine göre Türkçe eğitimi. Turkish Studies, 15(4), 131-151.
• Berg, B. L. ve Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (H. Aydın, Çev.). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Bertiz, Y. (2018). Farklı bilişsel esneklik düzeyine sahip öğrencilerin uzaktan eğitime karşı motivasyon düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Calp, Ş. ve Bacanlı, H. (2016). Algılanan akademik yeterlik ve özerklik desteğinin özerk akademik motivasyon ve akademik başarıyla ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 300-317.
• Can, E. (2005). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitim yöntemini değerlendirmeleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Can, E. (2020). Coronavirüs (COVID-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
• Cevizci, A. (2010). Eğitim sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
• Chen, K. C. ve Jang, S. J. (2011). Self-determination theory: implications for motivation in online learning. C. F. MacTeer, (Ed.), Distance education (p. 127-147). New York: Nova Science Publishers, Inc.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (S. B. Demir, Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çalımfidan Karaca, M. (2007). İnternete dayalı uzaktan eğitim ve hizmet içi eğitim yöntemiyle bilgisayar eğitimi hakkında öğretmen görüşleri (Tuzla Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Springer Science+Business Media.
• Deci, E. D., Vallerand, R. J., Pelletier, L. G. ve Ryan, R. M. (1991). Motivation and education: the self-determination perspective. Educatıonal Psychologıst, 26(3&4), 325-346.
• Demir, S. ve Kale, M. (2020). Öğretmen görüşlerine göre, COVID-19 küresel salgını döneminde gerçekleştirilen uzaktan eğitim sürecinin değerlendirilmesi. Elektronik Türk Araştırmaları, 15(8), 3445-3470.
• Dikmen, S. ve Bahçeci, F. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde yükseköğretim kurumlarının uzaktan eğitime yönelik stratejileri: Fırat Üniversitesi örneği. Turkish Journal of Educational Studies, 7(2), 78-98.
• Direktör, C. ve Nuri, C. (2017). Benlik saygısının akademik motivasyon üzerindeki etkisi: otomatik düşüncenin aracı rolü. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 1(1), 66-75.
• Duman, S. N. (2020). Salgın döneminde gerçekleştirilen uzaktan eğitim sürecinin değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 49(1), 95-112.
• Düzgün, S. ve Sulak, S. E. (2020). Öğretmen adaylarının COVID-19 pandemisi sürecinde uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 619-633.
• Erfidan, A. (2019). Derslerin uzaktan eğitim yoluyla verilmesiyle ilgili öğretim elemanı ve öğrenci görüşleri: Balıkesir Üniversitesi örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi.
• Er Türküresin, A. H. (2020). COVID-19 pandemi döneminde yürütülen uzaktan eğitim uygulamalarının öğretmen adaylarının görüşleri bağlamında incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 49(1), 597-618.
• Eryılmaz, A. (2010). Ergenlerde öznel iyi oluşu artırma stratejilerini kullanma ile akademik motivasyon arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri, 13(2), 77-84.
• Frolov, İ. (1991). Felsefe Sözlüğü. (A. Çalışır, Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Galusha, J. M. (1998). Barriers to learning in distance education. To The Educatıonal Resources Informatıon Center (ERIC).
• Gaytan, J. (2015). Comparing faculty and student perceptions regarding factors that affect student retention in online education. American Journal of Distance Education, 29(1), 56-66. doi: 10.1080/08923647.2015.994365
• Gökçe, O. (2019). Klasik ve nitel içerik analizi felsefe, yöntem, uygulama. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Gündüz, A. Y. (2013). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitim algısı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Hart, C. (2012). Factors associated with student persistence in an online program of study: a review of the literature. Journal of Interactive Online Learning, 11(1), 19-42.
• Hartnett M., George, A. S. ve Dron, J. (2011). Examining motivation in online distance learning environments: complex, multifaceted, and situation-dependent. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 12(6), 20–38.
• Hartnett, M. (2016). Motivation in online education. 01.03.2021 tarihinde, http://www.oecd.org/education/country-education-responses-coronavirus.htm adresinden erişildi.
• Holmberg, B. (2005). Theory and practıce of dıstance educatıon. London, Taylor ve Francis e-Library.
• Karadeniz, Ö. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinde çocukluk depresyonu ile akademik motivasyon ve akademik ertelme arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bayburt Üniversitesi.
• Karagüven, M. H. (2012). Akademik motivasyon ölçeğinin Türkçeye adaptasyonu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2599-2620.
• Karataş, H. (2011). Üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançları, öğrenme yaklaşımları ve problem çözme becerilerinin akademik motivasyonu yordama gücü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Karataş, H. ve Erden, M. (2012). Akademik motivasyon ölçeğinin dilsel eşdeğerlik, geçerlik ve güvenirlik çalışması. e-Journal of New World Sciences Academy NWSA-Education Sciences, 7(4), 983-1003.
• Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim. Ankara: Pegem Yayınları.
• Kaynar, H., Kurnaz, A., Doğrukök, B. ve Barışık, C. Ş. (2020). Ortaokul öğrencilerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 15(7), 3269-3292.
• Keller, J. M. (2010). Motivational design for learning and performance the arcs model approach. New York: Springer.
• Keller, J. M. (2016). Motivation, learning and technology: applying the arcs-v motivation model. Participatory Educational Research, 3(2), 1-13.
• Keskin, M. ve Özer Kaya, D. (2020). COVID-19 sürecinde öğrencilerin web tabanlı uzaktan eğitime yönelik geri bildirimlerinin değerlendirilmesi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 59-67.
• Koca, F. ve Dadandı, İ. (2019). Akademik öz-yeterlik ile akademik başarı arasındaki ilişkide sınav kaygısı ve akademik motivasyonun aracı rolü. İlköğretim Online, 18(1), 241-252.
• Liu, Y. ve Ginther, D. (1999). Cognitive styles and distance education. Online journal of distance learning administration, 2(3), 1-19.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Mızrak, Ş. (2018). Anne baba tutumları ve denetim odağının akademik motivasyonla ilişkisinde öz düzenlemenin aracı rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi) Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi.( S. Akbaba ve A. A. Ersoy, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Moore, M. (1986). Self- directed learning ve disatnce education. International Journal of E-Learning & Distance Education/Revue internationale du e-learning et la formation à distance, 1(1), 7-24.
• Moore, M. G. (1989). Three types of interaction. American Journal of Distance Education, 3(2), 1–6. doi:10.1080/08923648909526659.
• Moore W. ve G. Anderson, (2003). Handbook of distance education, Lawrence Erlbaum Assocıates, Publıshers Mahwah.
• Moore, M. G. (2013). The theory of transactional distance. M. G. Moore (Ed.), Handbook of distance education (ss. 66–85). New York: Routledge.
• Morabito, M. G. (1997). Foundations of distance education. To The Educatıonal Resources Informatıon Center (ERİC).
• Ormord, J. E. (2018). Öğrenme psikolojisi. (M. Baloğlu, Çev.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Özer, B. (1990). Uzaktan eğitim sisteminin evrensel yapısı. Kurgu Dergisi, 8(2), 569-594.
• Özer, M. (2020). Türkiye’de COVID-19 salgını sürecinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından atılan politika adımları. Kastamonu Education Journal, 28(3), 1124-1129.
• Özer, M., Suna, H. E., Çelik, Z. ve Aşkar, P. (2020). COVID-19 salgını dolayısıyla okulların kapanmasının eğitimde eşitsizlikler üzerine etkisi. İnsan ve Toplum, 10(4), 217-246.
• Özgül, E., Ceran, D. ve Yıldız, D. (2020) Uzaktan eğitimle yapılan Türkçe dersinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 49(1), 395-412.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Ratelle, C. F., Guay, F., Vallerand, R. J., Larose, S. ve Senécal, C. (2007). Autonomous, controlled, and amotivated types of academic motivation: a person-oriented analysis. Journal Of Educational Psychology, 99(4), 734.
• Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 54-67. doi:10.1006/ceps.1999.1020
• Saba, F. (2000). Research in distance education: a status report. International Review of Research in Open and Distance Learning. 1(1),1-9.
• Saldana, J. (2019). Nitel araştırmacılar için kodlama el kitabı.(A. Tüfekçi Akcan, S. N. Sad, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Sarı, T. ve Nayır, F. (2020). Pandemi dönemi eğitim: sorunlar ve fırsatlar. Turkish Studies, 15(4), 959-975.
• Schlosser, C. A. ve Anderson, M.L. (1994). Distance education: review of the literatüre. Association for Educational Communications and Technology.
• Silverman, D. (2018). Nitel verileri yorumlama. (E. Dinç. Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Simonson M., Smaldino, S. E. ve Zvacek, S. M. (2015). Teaching and learning at a distance foundations of distance education, IAP–Information Age Publishing Inc.
• Sintema, E. J. (2020). Effect of COVID-19 on the performance of grade 12 students: ımplications for stem education eurasıa. Journal of Mathematics, Science and Technology Education. 16(7).
• Sönmez, V. ve Alacapınar, G. F. (2018). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. İstanbul: Anı Yayıncılık. Taşkesen, O., Yılmaz, M. ve Taşkesen, S. (2016). Güzel sanatlar eğitimi bölümü öğrencilerinin bazı değişkenlere göre akademik motivasyonları ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1056-1072.
• Taşpınar, M. (2006). Kuramdan uygulamaya öğretim yöntemleri. Ankara: Nobel Basımevi.
• Toplu, G. (2019). Farklı yaş grubunda ilkokula başlamış 5. sınıf öğrencilerinin benlik saygıları ile akademik motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Tubilleja, J. R. (2019). Factors affecting the student persistence in online education: a qualitative and quantitative ınvestigation. Long Island University, CW Post Center. https://digitalcommons.liu.edu/post_fultext_dis/17
• Tuncer, G., Yelken, T. Y. ve Tanrıseven, İ. (2018). Felsefe grubu öğrencilerinin akademik motivasyonları ile sorgulama becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 1156-1175.
• Uçar, H. (2016). Uzaktan eğitimde motivasyon stratejilerinin öğrenenlerin ilgileri, motivasyonları, eylem yeterlikleri ve başarıları üzerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Vallerand, R. J., Blais, M. R., Brière, N. M. ve Pelletier, L. G. (1989). Construction et validation de l’échelle de motivation en éducation (EME). Canadian Journal of Behavioural Science/Revue Canadienne Des Sciences Du Comportement, 21(3), 323–349. doi:10.1037/h0079855
• Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., Blais, M. R., Briere, N. M., Senecal, C. ve Vallieres, E. F. (1992). The academic motivation scale: a measure of intrinsic, extrinsic, and amotivation in education. Educational and Psychological Measurement, 52(4), 1003-1017.
• Vallerand, R. J. ve Blssonnette, R. (1992). Intrinsic, extrinsic, and amotivational styles as predictors of behavior: a prospective study. Journal Of Personality, 60(3), 599-620.
• Yenal, A. Ç. (2009). Uzaktan eğitim. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmaz, E., Mutlu, G. H. ve Doğanay, G. (2020). Veli algısına göre pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinin niteliği. Konya: Palet Yayınları.
• Yılmaz, E., Güner, B., Mutlu, H. ve Arın Yılmaz, D. (2020). Farklı öğrenim kademelerindeki öğrencilere verilen uzaktan eğitim hizmetinin veli görüşlerine göre değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 49(1), 477-503.
• Yurt, E. ve Bozer, E. N. (2015). Akademik motivasyon ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(3), 669-685.