SİYASAL BAĞNAZLIĞIN (HOŞGÖRÜSÜZLÜĞÜN) DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLER VE KORKU BİÇİMLERİ İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 33 Sayı: 1, 269 - 287, 19.01.2023

Ayşe Özpolat

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1056985

Öz

Bu çalışmada, siyasal bağnazlığın demografik değişkenler ve korku biçimleri ile ilişkisi analiz edilmiştir. Bağnazlık, fikirde, dinde ve ideolojide sıklıkla karşılaşılan bir davranış biçimi olup bir inanışa aşırı ölçüde bağlanmak, başka bir inanışı kabul etmemektir. Bağnazlık köklerini önyargıdan alır ve önyargının katılaşmış hali olarak da görülebilir. Bu davranışın sosyal yaşam içinde bir çok faktörün etkisiyle ortaya çıktığı söylenebilir. Bu faktörler, güvensizlik ve korku, kişilik yapısı, bilgisizlik, çıkar, toplumdaki hızlı yapılaşma, felsefi düşünme eksikliği, kendi eksikliğini örtme ve kendine güvensizliktir. Bu araştırmanın örneklem grubu seçkisiz olmayan amaçsal örneklemeye göre ve Elazığ ili evreninde kartopu örnekleme yöntemide dahil edilerek çevresi ve kendisi tarafından bağnaz kabul edilen kişilerden oluşturulmuştur. Araştırma, bazı parti merkezlerine ulaşarak ve toplum içerisinde kartopu örneklem yöntemi kullanılarak 423 kişiden elde edilen verilerle yapılmıştır. Araştırmada sonuçlar SPSS 22 programıyla değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. İstatistiksel olarak değerlendirmeler, ortalama, T testi, Anova analizi olarak yapılmıştır. Ortalamalar standart sapma ile birlikte verilmiştir. Araştırma sonucunda siyasal bağnazlık ile eleştirilme, alay edilme, yalnızlık, cezalandırılma, iş bulma korku biçimleri ve bazı demografik değişkenler ile anlamlı ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bağnazlık, Siyasal Bağnazlık, Önyargı, Korku

The Relationship of Political Bigotry (Intolerance) With Demographic Variables and Form Fear

Öz

In this study, the relationship of political bigotry with demographic variables and fear styles was analyzed. Bigotry is a form of behavior that is frequently encountered in ideas, religions and ideology, and it is excessive attachment to one belief and not accepting another belief. Bigotry is rooted in prejudice and can be seen as a congealing of prejudice. This behavior can occur under the influence of many factors in social life. These factors are; insecurity and fear, personality structure, ignorance, interest, rapid construction in society, lack of philosophical thinking, hiding one's own deficiency and lack of self-confidence. The sample group of this research was formed according to non-random purposeful sampling and by including snowball sampling method in the universe of Elazig province, from people who were considered bigoted by their environment and themselves. The research was conducted with the data obtained from 423 people by reaching some party centers and using the snowball sampling method in the community. In the research, the results were evaluated with the SPSS 22 program. Statistical evaluations were made as mean, T test, Anova analysis. Means are given with standard deviation. As a result of the research, a significant relationship was found between political bigotry and criticism, mockery, loneliness, punishment, fear of finding a job and some demographic variables.

Anahtar Kelimeler

Bigotry, Political Bigotry, prejudice, fear

Kaynakça

• Abrams, D. (2010). Processes of Prejudice: Theory, Evidence and İntervention. Equality and Human Rights Commission Research Report 56. Universitiy of Kent
• Adler, A. (2018). İnsanı Tanıma Sanatı. (Çev. K. Şipal). İstanbul:Say
• Aktan, E. (2018). Sosyal Medya ve Sosyal Kaygı: Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma Selçuk İletişim, 2018, 11 (2): 35-53
• Akar, T., Aytar, F. A. G. (2018). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Empati ve Önyargı Kavramlarına İlişkin Algıların Belirlenmesi: Bir Metafor Analizi Çalışması. (Ed.) M. Damar, R. Çakır, Ş. Ada. Şiddet Olgusuna Çok Disiplinli Yaklaşımlar. Ankara:Hegem
• Allport, G. W. (2016). Önyargının Doğası. (Çev. N. Nirven). Sakarya:Sakarya Üniversitesi
• Aşkın, M. (1986). Çocuklarda Önyargıları Belirleyen Etkenler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt:1 Sayı: 1 139-145
• Atmaca, S. (2001). İbn’i Haldun ve Francis Bacon’da Yöntem ve Önyargı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi:Erzurum
• Bakırcıoğlu, R. (2012). Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. Ankara:Anı
• Balcı, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem
• Baran, A. G. (2017). Sosyolojik Perspektiften Şiddet. H. Oğan (Hazırlayan) Sağlık Çalışanlarına Yönelik Her Boyutuyla Şiddet Çalıştayı. Ankara Üniversitesi
• Barka, M. B. (2006). Religion, Religious Fanaticism and Hate Crimes in the United States , Dans Revue Française D’études Américaines 2006/4 (n° 110), pages 107 à 121
• Başçı, V. (2004). Bağnazlık Kavramı Üzerine. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 11, 23-33 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/31887 (10.12.2021)
• Bektaş, A.(2007) . Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi. İstanbul: Bağlam
• Brown, R. (2010). Prejudice:Its Social Psychology. West Sussex:Wiley-Blackwell
• Cash T. F., Fleming, E. C. (2002). Body İmage and Social Relations. Body İmage: A Handbook of Theory, Research and Clinical Practice, T. F.Cash, - T. Pruzinsky. (Ed.)New York:The Guilford Press,.
• Chung H. S., Jung, S. Y., Lee, J. (2017). Sociodemographic Factors Affecting Levels of Cultural and Non-cultural Prejudice: Comparing Korean,Chinese, and Japanese College Students, Multicultural Education Review, 9:1, 30-43,https://doi.org/10.1080/2005615X.2016.1276669
• Çevik, S., Kartal M., Khatir, A. Q. (2021). The Impact of Socio-Demographic Factors on the Gender Norms about Women outside Working in Afghanistan. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(3), 801-813.
• Demir, İ., Derelioğlu Y. (2010). Gençlerde Otoriteryenizmin Yordayıcıları Olarak Kimlik Statüleri ve Kimlik Stillerinin İncelenmesi. Eğitim Fakültesi Dergisi XXIII (1), 2010, 99-119
• Demirbaş, T. (2017). Nefret Söylemi ve Nefret Suçları D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, C. 19, Özel Sayı-2017, s. 2693-2701
• Descartes (1967) Metot Üzerine Konuşma. (Çev. M. Karasan). İstanbul:Meb
• Duckitt, J. (2001). Reducing Prejudice: An Historical and Multi-level Approach. Katherine J. Reynolds ve M. Augoustinos.(Ed.). Understanding Prejudice, Racism, and Social Conflict, 253-27. London: Sage Publications.
• Duhm, D. (2002). Kapitalizmde Korku. (Çev. S. Sölçün). Ankara: Ayraç
• Elmacı, F. (2008). Bilişsel- Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Korkuları Üzerindeki Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Eren, A. (2005). Korku Kültürü, Değerler Kültürü ve Şiddet. Aile ve Toplum Yıl: 7 Cilt: 2 Sayı: 9 Ocak-Mart
• Esgin, A. (1999). Gençlik-Siyaset İlişkisinin Niteliği: Üniversite Gençliğinin Siyasal Yönelim ve Davranışlarını Belirleyen Etmenler. (Cumhuriyet Üniversitesi Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas
• Furedi, F. (2014). Korku Kültürü. (Çev. B. Yıldırım). İstanbul: Ayrıntı
• Giddens, A. (1994). Modernliğin Sonuçları. (Çev. E. Kuşdil). İstanbul: Ayrıntı
• Goleman, D. (2011). Duygusal Zekâ-Neden IQ’dan Daha Önemli. (Çev. B. S. Yüksel),İstanbul:Varlık
• Göregenli, M. (2012), Temel Kavramlar: Önyargı, Kalıpyargı ve Ayrımcılık. Çayır, K., M. Ayan Ceyhan (Der.), (2012), Ayrımcılık-Çok Boyutlu Yaklaşımlar, İstanbul: Bilgi Üniversitesi. Gürel, N. (2011). Kişilik Psikolojisi, Önyargının Psikolojisi ve Kamuoyu: Gordon Allport ve Walter Lippman’ın Görüşleri Çerçevesinde Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2) Gürses, İ. (2005). Önyargının Nedenleri. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Cilt: 14. Sayı: 1. s. 143-160
• İlhan, R. S., Çevik, A. (2013). Önyargıların Psikolojisi: Psikodinamik Bir Gözden Geçirme DOI: 10.7816/nesne-01-01-03www.nesnedergisi.com İsbir, E. (2008). Gadamer ve Habermas’ta Önyargı Kavramı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Kalaycıoğlu, E. (1984). Çağdaş Siyasal Bilim. Teori Olgu ve Süreçler. İstanbul:Beta
• Kale, M., Hurşidi, S., Karaboğa, A. B. (2021) Okul Öncesi Dönemde Beden Algısı. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. cilt.17 sayı.34 1408-1435
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2006). Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Yayınları
• Karaca, Z. E., Nam, D. (2021). Kronik Bir Sosyal Sorun: Engellilere Yönelik Ayrımcılık. Bilgi Dergisi. Bahar 23 (1): 167-194 Kargıoğlu, F. (2021). Giyotine Karşı: Aydınmacılığa Yönelik Postmodern Eleştirinin Muhafazakârlıktaki Gizil Temelleri. İstanbul:Runik
• Kılıç, S. (2016). Cronbachs Alfa Güvenilirlik Katsayısı. Duygu Durum Bozuklukları Dergisi. 6(1):1 (Erişim tarihi.29.09.2021).
• Kılıç, G., Özen, Y. (2020). Alay Etmenin Sosyolojik Yönü: Toplumsal Denetim, Damga ve Simgesel Şiddet Bağlamında Alay Etme. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi cilt 10: 301 - 318
• Korkmazer, F.(2020). Üniversite Öğrencilerinin İşsizlik Kaygısı Algılarının İncelenmesi. BEMAREJ. Volume 3, Issue 2, 141-152
• Lerner, M. J. (1965). Evaluation of Performances as a Function of Performer’s Reward and Attractiveness. Journal of Personality and Social Psychology, 1, 355–360
• Ledoux, J. (2020). Duygusal Beyin: Duyguların Gizemli Dünyası. (Çev. A. Uysal). İstanbul:Pegasus
• Lin N. (1976) Foundations of Social Research, McGraw-Hill, USA
• Machiavelli, N. (2011). Hükümdar. (Çev. N. Adabağ.), İstanbul: T.İ.B.
• Myers, D. G. (2017). Sosyal Psikoloji. (Çev.S. Akfırat.)Ankara: Nobel Nernekli, M. (2017). Üniversitede Okuyan Öğrencilerde Psikolojik Dayanıklılık, Beden İmajı ve Emosyonel Yeme Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Özdemir, O., Özdemir, P. G. (2020). Eleştirilme Korkusu Psikotik Bir Bulgu Olabilir mi? Cukurova Med J. 45(4):1875-1877
• Özpolat, A. (2018). Toplumsal Korkular Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma (Fırat Üniversitesi Örneği) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ
• Paker, M. (2012). Psikolojik Açıdan Önyargı ve Ayrımcılık. Çayır, K., M. Ayan Ceyhan (Der). Ayrımcılık-Çok Boyutlu Yaklaşımlar, İstanbul: Bilgi Üniversitesi.
• Prokop, P. (2016). Universal Human Fears. Encyclopedia of Evolutionary Psychological Science (pp.1-5) https://www.researchgate.net/publication/309525886_Universal_Human_Fears (Ulaşım Tarihi: 19.09.2022)
• Puhl, R., Brownell, K. D. (2012). Bias, Discrimination, and Obesity. Obesity. 9:12 788-805 https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1038/oby.2001.108
• Rubin, Z. ve Peplau, L. A. (1975). Who Believes in a Just World. Journal of Social Issues, 31(3), 65-90.
• Sarı, M. (2021). Göç Etme Nedeni Olarak Terör Korkusu. Y. Sevim (Ed.). Korku Sosyolojisi. İstanbul:Eğitim
• Sayar, K. (2021). Her Şeyin Bir anlamı Var. Olmak Bilmektir. İstanbul: Kapı
• Sears, D., Freedman, J., Peplau, L. A. (1994). Sosyal Biliş. (Çev. N. Koç, A. Dönmez). Ankara:Gündoğan https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/784989 (19.01.2022)
• Sennet, R. (2011). Kapitalizmin Yeni Kültürü. (Çev. A. Onacak). İstanbul: Ayrıntı
• Şen, B. G. (2021). Çocuk ve Korku (Sosyolojik Bir Değerlendirme). Y. Sevim (Ed.). Korku Sosyolojisi. İstanbul:Eğitim
• Todosijevic, B., Enyedi, Z. (2015). Socio-Demographic and Psychological Determinants of Political (in)tolerance: Hungary at the Dawn of the 21st Century. June Psiholoska Istrazivanja 18(1):23-46
• Üçer, A. (2013). Küresel Krizler ve Hegemonya İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi
• Wilcox, C., Jelen, T (1990). Evangelicals and Political Tolerance. American Politics Quarterly, Vol. 18 No. 1, January25-46. Sage Publications, Inc.
• Yaşar, M. R. (2007). Yalnızlık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt: 17, Sayı: 1 Sayfa: 237-260