Öz
Geçmişten bugüne uzanan, üzerine sıkça tartışmalar yapılan büyü ve büyü bozma inanışına hemen her toplumda rastlamak mümkündür. Türk toplumunda büyü bozmak için uygulanan yöntemlerden biri de dua etmektir. Bu duaların hem yazılı metinlerde hem de sözlü kültür geleneğinde hayli örneklerinin olduğu bilinmektedir. Özellikle geçmişten günümüze uzanan büyü bozma dualarından biri de bâtıl-nâme adı verilen Türkçe duadır. Farklı varyantları tespit edilen bu dua ve dua ile ilgili ritüelin hâlâ canlılığını koruduğu bölgelerden biri de Elazığ’ın Palu ilçesidir. Yörede batalama/batâl-nâme olarak bilinen bâtıl-nâme duasının bir nüshası Şeyh İbrahim Efendi-zâde Ali Efendi tarafından kaleme alınmıştır. Hemen her türlü büyü çeşidini etkisiz kılmak için okunan bu duanın nisan yağmuru suyuna okunup içilmesi geleneği kültür açısından önem arz etmektedir. Dolayısıyla bu çalışma söz konusu geleneğin gün yüzüne çıkarılması ve kaybolmaması adına yapılmıştır. Bu çalışmada bâtıl-nâme duasının çeviri yazılı metni verilecek, bu metnin genel özellikleri sıralanarak Palu yöresinde devam eden bu dua ile sihir bozma geleneği üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Çelebi, İ. (2009). Sihir. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 37, s. 170-172). İstanbul.
- Demirci, K. (1997). Hârût ve Mârût. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 16, s. 262-264). İstanbul.
- Devellioğlu, F. (2011). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi Yay.
- İmâm Gazâlî. (t.y.). İhyau Ulumi’d-dîn. (Trc. Ahmed Serdaroğlu). C.I. (Rub’u’l-İbâdât), İstanbul: Bedir Yayınevi.
- Pala, İ. (2004). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yay.
- Parladır, S. (1994). Dua. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 9, s. 530-535). İstanbul.
- Uludağ, S. (2012). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yay.
- (URL-1) Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/
- (URL-2) Kubbealtı Lugatı, http://lugatim.com/
- https://kuran.diyanet.gov.tr/
Öz
It is possible to come across the belief in magic and spell breaking, which extends from past to present and is frequently discussed, in almost every society. One of the methods used to break a spell in Turkish society is to pray. It is known that there are many examples of these prayers both in written texts and in oral cultural tradition. One of the spell-breaking prayers that has survived from past to present is the Turkish prayer called bâtıl-nâme. One of the regions where this prayer and prayer-related ritual, different variants of which have been identified, still remain alive is the Palu district of Elazığ. A copy of the bâtıl-nâme prayer, known as batalama/batal-nâme in the region, was written by Sheikh İbrahim Efendi-zâde Ali Efendi. The tradition of reciting and drinking this prayer into April rain water, which is recited to neutralize almost all kinds of magic, is important in terms of culture. Therefore, this study was carried out in order to bring this tradition to light and not to lose it. In this study, the translated text of the bâtıl-nâme prayer will be given, the general features of this text will be listed, and the tradition of breaking the spell with this prayer, which continues in the Palu region, will be emphasized.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Çelebi, İ. (2009). Sihir. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 37, s. 170-172). İstanbul.
- Demirci, K. (1997). Hârût ve Mârût. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 16, s. 262-264). İstanbul.
- Devellioğlu, F. (2011). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi Yay.
- İmâm Gazâlî. (t.y.). İhyau Ulumi’d-dîn. (Trc. Ahmed Serdaroğlu). C.I. (Rub’u’l-İbâdât), İstanbul: Bedir Yayınevi.
- Pala, İ. (2004). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yay.
- Parladır, S. (1994). Dua. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 9, s. 530-535). İstanbul.
- Uludağ, S. (2012). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yay.
- (URL-1) Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/
- (URL-2) Kubbealtı Lugatı, http://lugatim.com/
- https://kuran.diyanet.gov.tr/
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk İslam Edebiyatı, Edebi Çalışmalar (Diğer) |
| Bölüm | Dil ve Edebiyat |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Ocak 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Eylül 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 34 Sayı: 1 |
