Zoning And Planning In National Parks: The Sample Of Cilo And Sat Mountains National Park (Hakkâri)

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: 2, 483 - 498, 29.05.2024

Mehmet Uçar , Handan Arslan

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1426925

Öz

Natural assets that need to be protected and transferred to future generations all over the world and in our country are facing serious destruction and rapid extinction result of human activities. The destruction of natural areas has caused people to initiate efforts to protect these areas. Although there are various measures for the protection of natural assets, one most important of these is the "National Park" status. Zoning and planning activities are important for the sustainable use of national parks and their transfer to future generations with the logic of common heritage. The first law regarding the protection of natural assets in our country was enacted with the Forest Law No. 6831 dated 31 August 1956. Cilo and Sat Mountains (Hakkari) were declared as a national park President's decision numbered 3017 on September 25, 2020. The purpose of this study; The aim is to examine the suitability the planning and zoning studies carried out in the Cilo and Sat Mountains National Park with the existing resource reserves national park from a geographical perspective. For this purpose, literature review and field studies were carried out; The information obtained was compared and analyzed with current practices in the national park area.

Anahtar Kelimeler

National Park, Sustainable Tourism, Cilo and Sat Mountains, Zoning, Planning

MİLLİ PARKLARDA BÖLGELEME VE PLANLAMA: CİLO VE SAT DAĞLARI MİLLİ PARKI (HAKKARİ) ÖRNEĞİ

Öz

Bütün dünyada ve ülkemizde korunması ve gelecek nesillere aktarılması gereken doğal varlıklar, beşerî faaliyetler sonucunda ciddi bir tahribat ve hızlı bir yok oluş ile karşı karşıyadır. Doğal alanların tahribatı, insanları bu alanların korunmasıyla ilgili çalışmalar başlatmasına neden olmuştur. Doğal varlıkların korunması ile ilgili çeşitli tedbirler bulunsa da bunların en önemlilerinden biri “Milli Park” statüsüdür. Millî parkların sürdürülebilir bir biçimde kullanılması ve ortak miras mantığıyla gelecek nesillere aktarılması için bölgeleme ve planlama faaliyetleri önem taşımaktadır. Ülkemizde doğal varlıkların korunmasıyla ilgili ilk yasa 31 Ağustos 1956 tarih ve 6831 sayılı Orman Kanunu ile çıkarılmıştır. Cilo ve Sat Dağları (Hakkâri) 25 Eylül 2020 tarihinde Cumhurbaşkanı’nın 3017 sayılı kararı ile milli park olarak ilan edilmiştir. Bu çalışmanın amacı; Cilo ve Sat Dağları Millî Parkı’nda yapılan planlama ve bölgeleme çalışmalarının milli parkın mevcut kaynak rezervlerine uygunluğunu coğrafi bakış açısı ile incelemektir. Bu amaç doğrultusunda literatür taraması ve arazi çalışmaları yapılmış; elde edilen bilgiler ile milli park alanındaki mevcut uygulamalar karşılaştırılarak analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Milli Park, Sürdürülebilir Turizm, Cilo ve Sat Dağları, Bölgeleme, Planlama

Kaynakça

• Alaeddinoğlu, F. (2010). Hakkâri’nin Coğrafi Özellikleri. Hakkâri Valiliği. Ankara: Anıt Matbaa.
• Arslan, H., Çağlıyan, A., Durmuş, E. (2009). Munzur Vadisi’nde (Tunceli) Sürdürülebilir Turizm. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, 461-471
• Azzoni, R. S., Bollati, I. M., Pelfini, M., Sarıkaya, M. A., Zerboni, A. (2022). Geomorphology of a recently deglaciated high mountain area in Eastern Anatolia (Turkey). Journal of Maps. DOI: 10.1080/17445647.2022.2035269
• Ceylan, A. (2008). Doğu Anadolu’da Kaya Resimlerinin Türk Tarihi Açısından Önemi. Bilim ve Ütopya Dergisi, 163, 153-158.
• Cırık, U. (2007). Milli Parklar ve Uzun Devreli Gelişme Planları. Planlama Dergisi, 2007/1, 45-50.
• Demirel, Ö., Sarıkoç E., Özdemir, B., Pirselimoğlu Z., (2005). Koruma Bölgeleri (Milli Parklar) ile ilgili Sorunlar ve Yeni Korunan Alan Planlama Yaklaşımı. Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, 8-10 Eylül 2005, 71- 81.
• Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2024). Ülkemizin Milli Parkları. Https://Www.Tarimorman.Gov.Tr/Dkmp/Belgeler/Korunan%20alanlar%20listesi/Mp-Web.Pdf (Erişim Tarihi: 29.03.2024).
• Doğanay, H. (2001). Türkiye Turizm Coğrafyası. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Erinç, S. (1953). Van'dan Cilo Dağlarına. İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 3-4, 84-106.
• Eroğlu, S. (2022). Uluslararası Uygulamalar Işığında Türkiye’de Milli Park Yönetiminin Değerlendirilmesi: Karşılaştırılmalı Bir Analiz. Ankara Üniversitesi, Çevre Bilimleri Dergisi, 9(1), 8-23
• İzbırak, R. (1946). Cilo ve Dağlarıyla Hakkari ve Van Gölü Çevrelerinde Coğrafya Araştırmaları. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 4(1), 103-112.
• Öztürk, M. Z., Şimşek, M., Utlu, M. (2021). Anadolu’nun Sirk Gölleri. Türk Coğrafya Dergisi, (78), 49-60.
• Perinçek, D. (1979). Cilo Dağı, Sat Gölleri. Yeryuvarı ve İnsan, 4(3), 25–33.
• Şenel, M. (2002). 1:500.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası: Cizre Paftası. MTA, Ankara.
• Tekeli, İ. (2009). Kültür Politikaları ve İnsan Hakları Bağlamında Doğal ve Tarihi Çevreyi Korumak. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Varol, M. (2017). Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Yöntemleri Kullanılarak Cilo (Buzul) Dağlarında Aktif Buzul ve Buzul Şekillerinin Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Hatay.
• Hakkari Cilo ve Sat Dağları Milli Parkı. (2020). T.C. Resmi Gazete (31256, 26 Eylül 2020). Erişim Adresi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/09/20200926-1.pdf Iucn- Internatıonal Unıon For Conservatıon Of Nature. (2011). Erişim Adresi Http://Www.İucn.Org
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü. (2024). Erişim Adresi https://www.mgm.gov.tr/iklim/iklim-siniflandirmalari.aspx?m=HAKKARI
• Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, (2024). Erişim Adresi Https://Www.Tarimorman.Gov.Tr/Dkmp/Belgeler/Korunan%20alanlar%20listesi/Mp-Web