Relationship of Religion and Economy

Yıl 2013, Sayı: 16, 193 - 220, 01.12.2013

Mustafa Karahöyük

Öz

Religion and economy are two important facts which guide the social life and determine the daily politics. These two concepts which are considered as important within the society are often subject of some researches. The relationship between these two concepts is worth to research as a different subject. This study has been made in order to examine the mentioned relationship. The thrust of this study is based on the hypothesis that religion and economy concepts are inter-related and two concepts influences and figures each other. In this regard, primitive religions, antique beliefs and Abrahamic religions have been included in the scope of research. To the extent possible, the texts which are considered to be holy by these beliefs were used, and apart from this, the relationship mentioned in the hypothesis was assessed in historical and social terms. This study was not designed as a comparative assessment related with the economical point of view of the religions. In the paper, the economical doctrines of each belief have been handled independently from each other. In this regard, in particular Judaism, Christianity and Islam have been brought to forefront

Anahtar Kelimeler

Max WEBER, Islamic Economy, Primitive Religions, Mythology

DİN VE EKONOMİ İLİŞKİSİ

Öz

Din ve ekonomi, toplumsal yaşamı yönlendiren ve günlük siyaseti belirleyen iki önemli olgudur. Toplumda önem atfedilen bu iki kavram sık sık araştırmaların konusu olmaktadır. Bu iki kavramın birbiriyle olan ilişkisi de ayrı bir konu olarak araştırmaya değerdir. Bu çalışma da bahse konu olan ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada din ve ekonomi kavramlarının birbiriyle ilişkili olduğu ve iki kavramın da birbirini etkilediği ve şekillendirdiği hipotezi konu edinilmiştir. Bu bağlamda ilkel dinler, antik inanışlar ve İbrahimi dinler araştırma kapsamına dâhil edilmiştir. Mümkün olduğunca bu inanışların kutsal saydığı metinlerden yararlanılmış, bunun yanı sıra hipotezde bahsedilen ilişki tarihsel ve toplumsal açıdan da değerlendirilmiştir. Bu çalışma, dinlerin ekonomik hayat bakışı ile ilgili karşılaştırmalı bir değerlendirme olarak tasarlanmamıştır. Metinde her bir inancın ekonomik öğretileri, birbirinden bağımsız olacak şekilde irdelenmiştir. Bu bağlamda özellikle Musevilik, Hristiyanlık ve İslamiyet ön plana çıkarılmıştır

Anahtar Kelimeler

Max WEBER, İslam Ekonomisi, İlkel Dinler, Mitoloji

Kaynakça

• AKYILDIZ, Hüseyin, “Tartışılan Boyutlarıyla Homo Economicus” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, Isparta 2008, s. 29-40.
• ANDIÇ, Fuat, Süphan ANDIÇ ve Mustafa KOÇAK, İbni Haldun: Hayatı ve Eserleri Üzerine Düşünceler, Kadim Yayınları, Ankara 2010.
• BODUR, Hüsnü Ezber, “Modern Kapitalizmin Doğmasında Dinin Rolü: Kapitalizmin Ruhu ile Protestan Ahlakı Arsındaki İlişki”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:9, Erzurum 1990, s. 80-95.
• BUCHAN, P. Bruce, “The East India Company 1749-1800: The Evolution of a Territorial Strategy and The Changing Role of the Directors”, Business and Economic History Journal, Cilt 23, Sayı 1, Sonbahar 1994, s. 52-61.
• ÇOBAN, Bekir Zakir, “Bir Yahudi Olarak Hz. İsa”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: XXV, İzmir 2007, s. 43-58.
• ERDEM, Ekrem, Para Banka ve Finansal Sistem, Detay Yayıncılık, Ankara 2008.
• ELIADE, Mircae, Kutsal ve Dindışı, Gece Yayınları, Ankara 1991.
• ESKİCİOĞLU, Osman, Çağdaş Vergi Anlayışının İslam Hukuku Açısından Eleştirisi (Basılmamış Kitap).
• FINK, Gerhard, Antik Mitolojide Kim Kimdir?, İlya Yayınevi, İzmir 2007.
• FRASER, James George, Altındal: Dinin ve Folklorun Kökleri Cilt I, Payel Yayınevi, İstanbul 1991.
• FRASER, James George, Altındal: Dinin ve Folklorun Kökleri Cilt II, Payel Yayınevi, İstanbul 1992.
• GELİCİ, Musa, Protestan İş Ahlakı ile Ahilik İş Ahlakının Karşılaştırılması, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2007 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• GÜRKAYNAK, Muharrem, “Osmanlı Devleti’nde Millet Sistemi ve Yahudi Toplumu”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 2, 2003, s. 275-290.
• HEYWOOD, Andrew, Siyaset, Adres Yayınları, Ankara 2011. İbn Mâce, Rühûn, 4.
• İmam Gazali, Kimya-yı Saadet, Bedir Yayınevi, İstanbul 1972.
• KALAYCIOĞLU, Ersin, Çağdaş Siyasal Bilim, Beta Yayınları, İstanbul 1984.
• KALLEK, Cengiz, İslam İktisat Düşüncesi Tarihi: Harac ve Emval Kitapları, Klasik Yayınları, İstanbul 2004.
• KAYMAKÇI, Özgün Burak, “Seküler Bir Alan Olarak İktisat ve Din İlişkisi”, İnsan ve Toplum Dergisi, Cilt II, Sayı 4, s.119-135.
• KEHRER, Günter, Din Sosyolojisi, Vadi Yayınları, Ankara 2007.
• KOZAN, Ali, Şeyh Bedreddin ve Düşünce Tarihimizdeki Yeri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri 2007 (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• KURT, Ali Osman, “İkinci Mabed Dönemi Yahudiliğine Genel Bir Bakış”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt X, Sayı 2, 2006, s. 440-455.
• KÜÇÜK, Mehmet Alparslan, Yahudilikte, Hristiyanlıkta ve İslamiyette Kutsal Kitap Anlayışı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2000 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• MALINOWSKI, Bronislaw, İlkel Toplum, Öteki Yayınevi, Ankara 1998.
• MANNAN, Moulana Abdul, İslam Ekonomisi: Teori ve Pratik, Fikir Yayınları, İstanbul 1980.
• MARSHALL, Alfred, Principles Of Economics, Macmillan, London 1964.
• ÖNDER, İzzettin, “İktisat ve Din İlişkisi”, http://www.ekodialog.com/
• ÖZDEMİR, Şennur, “Karşılaştırmalı Bir Perspektiften Kapitalizm ve Kültür” Sosyoloji Dergisi, Dizi 3, Sayı 17, 2008/2, s. 49-79.
• ÖZDEMİR, Şennur, “Din-Ekonomi İlişkisi ve Güncel Arayışlar”, On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 23, Samsun 2007, s. 153-164.
• ÖZTÜRK, Yaşar Nuri, Allah ile Aldatmak, Yeni Boyut Yayınları, İstanbul 2008.
• PARASIZ, İlker, İktisada Giriş, Ezgi Yayınları, Bursa 2008.
• PIRENNE, Henri, Ortaçağ Avrupa’sının Ekonomik ve Sosyal Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul 2012.
• POLAT, Salihe, Hıristiyanlık’ta Manastır Hayatı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2004 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• SARIKAMIŞ, Cevat, Sermaye Pazarları, Alfa Yayınevi, İstanbul 2000.
• SEE, Henri, Modern Kapitalizmin Doğuşu, Turan Neşriyat Yurdu, İstanbul 1970.
• SKOUSEN, Mark, İktisadi Düşünce Tarihi: ‘Modern Düşüncenin Doğuşu’, Adres Yayınları, Ankara 2011.
• SMITH, Adam, Milletlerin Zenginliği (Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi No: 50), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2008[1776].
• SOMBART, Werner, Kapitalizm ve Yahudiler, İleri Yayınları, Ankara 2005[1911].
• SOYSALDI, H. Mehmet, “Kur’an’a Göre Çalışmanın Önemi”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 5, Elazığ 2000, s. 45-54.
• ŞAHİN, Bican, “Siyasal Düşünceler Tarihi I- Orta Çağ’da Siyasal-Sosyal- Kurumsal Yapı: Yöntem ve Teoriye Dair”, TÜBA Açık Ders Malzemeleri Portalı, http://www.acikders.org.tr.
• ŞAHİN, Mehmet Emin, Kur’ân Ayetleri Işığında Cahiliye Toplumundan İslam Toplumuna Değişim Süreci, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van 2010 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• ŞENEL, Alaeddin, İlkel Topluluktan Uygar Topluma: Geçiş Aşamasında Ekonomik, Toplumsal, Düşünsel Yapıların Etkileşimi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No:504, Ankara 1982.
• TORUN, İshak, “Max WEBER’e Göre İktisadi Gelişmenin Yeterli Şartı”, Maltepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Analiz Dergisi, Sayı 1-2, İstanbul 2002, s. 113-128.
• ÜLGENER, Sabri Fehmi, “Kapitalizmin Tarihi Gelişimi”, Ak İktisat Ansiklopedisi, Cilt 2 İstanbul 1973.
• WEBER, Max, Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, Alter yayınları, Ankara 2009.
• 04.1985 Tarih ve 3182 Sayılı Bankalar Kanunu
• 11.2006 Tarihli Sigortaya Tabi Mevduat Ve Katılım Fonları İle Tasarruf
• Mevduatı Sigorta Fonunca Tahsil Olunacak Primlere Dair Yönetmelik.
• http://www.britannica.com/
• http://en.wikipedia.org/
• http://www.forbes.com/
• http://haber.gazetevatan.com/
• http://www.jewishencyclopedia.com/
• http://www.londonstockexchange.com/
• http://gundem.milliyet.com.tr/ http://www.nyx.com/
• http://www.tcmb.gov.tr/