Baha Tevfik and a Defensive Approach to Materialism as a Scientific Philosophy

Yıl 2016, Sayı: 22, 263 - 278, 01.09.2016

Tuncay Saygın

Öz

Baha Tevfik is taken as one of the first materialist thinkersin the history of Turkish thought. In his attempt to create an original philosophy, it is difficult to say that his philosophy got a deep perspective. He shares the philosophical attitude of enlightment and according to this view; he asserts that philosophy has only a leading role for science or it is an underlaborer of it He follows Haeckel and Büchner’s materialism and in line with their thoughts, he tries to explain feelings and ideas from a materialistic perspective. Politically, Baha Tevfik emphasizes the individuality and understands anarchism in that way. Ethics on the other hand, is not to know what is good or evil but rather acting in accordance with thegood.

Anahtar Kelimeler

Baha Tevfik, Materialist thought in Turkey, Philosophy in Turkey

BAHA TEVFİK VE BİLİMSEL FELSEFE OLARAK MATERYALİZMİN BİR SAVUNU DENEMESİ

Öz

Baha Tevfik Türk düşünce hayatında materyalizmin ilk temsilcileri arasında sayılmaktadır. Özgün bir felsefe ortaya koymak girişiminde bulunmuş olmakla birlikte felsefesinin derinlik kazandığını söylemek oldukça güçtür. Felsefeyi bilime yardımcı bir disiplin, bilime öncülük edecek düşünce faaliyeti olarak tanımlayarak aydınlanmacı bir yaklaşımı benimsemektedir. Haeckel ve Büchner’i takip eden evrimci, mekanik materyalizm anlayışı ile duygu ve düşünceyi de maddi bir şekilde açıklamaya girişmiştir. Baha Tevfik, siyaset anlayışı ile bireyin önceliğini vurgulayarak anarşizmi de bu doğrultuda yorumlamaktadır. Ahlak ise one göre iyi ve kötüyü bilmek değil iyiye uygun eylemde bulunmak olarak tanımlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Baha Tevfik, Türkiye’de materyalizm, Türkiye’de felsefe

Kaynakça

• A. Adnan Adıvar, Tarih Boyunca İlim ve Din, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1994.
• A. Nebil, M. Süleyman, B.Tevfik, Nietzsche Hayatı ve Felsefesi, Sadeleştiren ve YayınaHazırlayanlar: AliUtku, M. Abdullah Arslan, Birey Yay., İstanbul, 2002.
• AbdullahUçman,“BahaTevfik”, İslamAnsiklopedisi, c. 4, 1991 İstanbul, s. 452- 453.
• Baha Tevfik, Felsefe-i Ferd, Gün. Türkçesi: Burhan Şaylı, Altıkırkbeş yayınları, İstanbul, 1992.
• Baha Tevfik, Yeni Ahlâk ve Ahlâk Üzerine Yazılar, Derleyen ve Hazırlayan: Faruk Öztürk, Kültür Bakanlığı, Ankara, 2002.
• Baha Tevfik, Muhtasar Felsefe, Sadeleştirenler ve Yayına Hazırlayanlar: Gül Eren, Ali Utku, Çizgi Kitabevi, Konya, 2014
• Feyza Ceyhan Coştu, Felsefe Mecmuası ve Felsefe ve İçtimaiyat Mecmuası’nın Tahlil ve Tasnifi, Gazi Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış yüksek lisans tezi, Ankara, 2010.
• Filiz Başaran, Baha Tevfik’in Mecmuacılığı, Niğde Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış yüksek lisans tezi, Niğde, 2010.
• Louis Büchner, Madde ve Kuvvet, Çevirenler: Ahmet Nebil, Baha Tevfik, Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya, 2012.
• Mehmet Akgün, “Baha Tevfik”, Felsefe Ansiklopedisi, c. 2, 2004 İstanbul, ss. 73–80.
• Mehmet Akgün, 1839–1920 Yılları arasında Türkiye'de Aydınlanma'nın Uzantısı Olarak Temsil Edilen Felsefi akımlar, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt XL, Ankara, 1999, s. 475-497.
• Niyazi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Çeviren: Ahmet Kuyaş, YKY, İstanbul, 2004.
• Oğuz Tırpanlı,Osmanlı Felsefe Tarihi ve Bilim Tarihine Bilimsel Bir Bakış: Baha Tevfik, Ankara Ünv., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış yüksek lisans tezi, Ankara, 2008.
• Rıza Bağcı, Baha Tevfik’in Hayatı Edebi ve Felsefi Eserleri Üzerine Bir Araştırma, Kaynak Yayınları, İzmir, 1996.
• Selçuk Çikla, “Muhalif, Asi ve Sıradışı”, Tarih ve Toplum, 235, 2003, ss. 49-57.
• Şerif Mardin, Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, Çevirenler: M. Türköne, F. Unan, İ. Erdoğan, İletişim Yay., İstanbul, 1998.