ADALETİN SAĞLANMASINDA HUKUKA YÖNELİK BEKLENTİLER ÜZERİNE FELSEFİ BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Sayı: 34, 45 - 64, 10.12.2022

Celal Yeşilçayır

https://doi.org/10.53844/flsf.1166282

Öz

Hukuk felsefesinin temel uğraş alanlarından biri, hukuk ve adalet arasındaki ilişkiselliği aydınlatmaktır. Söz konusu ilişkisellik rasyonel ve evrensel bir bakış açısıyla tartışılmaktadır. Bu çerçevede elinizdeki çalışmanın amacı, hukukun, adaletin sağlanmasındaki sorumluluğunu felsefi bir bakış açısıyla incelemektir. Çalışma içinde temel olarak şu problemler ele alınmaktadır: Hukuk ve adalet ilişkisi bağlamında “doğal hukuk”, “pozitif hukuk”, “şekli adalet” ve “içerikli adalet” kavramlarının analizi. Aynı zamanda “hukukun üstünlüğü” ve “hukuk devleti” gibi söylemlerin adalet bağlamında irdelenmesi. Hukuk devleti ve adil devletin aynı şey olup olmadıklarının serimlenmesi. Demokratik ve liberal devletlerin hukuk sistemlerinde adaletin durumu. Bahsi geçen problemler felsefi metin analizi yöntemiyle ele alınmaktadır. Son tahlilde ise hukuk ile adalet arasındaki uyumsuzluğa ilişkin bazı bulgular ve sorunların giderilmesine yönelik bazı öneriler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hukuk, adalet, hukuk felsefesi, şekli adalet, içerikli adalet

A PHILOSOPHICAL EVALUATION ON THE EXPECTATIONS FROM LAW IN ENSURING JUSTICE

Öz

One of the main fields of study of philosophy of law is to clarification the relation between law and justice. This relationality is discussed from a rational and universal point of view. In this context, the aim of the study in your hand is to examine the responsibility of law in providing justice from a philosophical point of view. The following problems are mainly addressed in the study: Analysis of the concepts of "natural law", "positive law", "formal justice" and " contextual justice" in the context of the relationship between law and justice. At the same time, examining discourses such as "rule of law" and "state of law" in the context of justice. Exposing whether the rule of law and the just state are the same thing. The state of justice in the legal systems of democratic and liberal states. The aforementioned problems are handled with the method of philosophical text analysis. In the final analysis, there are some findings regarding the incompatibility between law and justice and some suggestions for eliminating the problems.

Anahtar Kelimeler

law, justice, philosophy of law, formal justice, contextual justice

Kaynakça

• Andaç, Faruk, Hukukun Temel Kavramları, Ankara: Detay Yayıncılık, 2010.
• Aristoteles, Retorik, çeviren. Mehmet H. Doğan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1995.
• Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, çeviren. Saffet Babür, Ankara: Ayraç Yayınevi, 1997.
• Azizoğlu, Nuray, “Hukukta Felsefe Neden Gereklidir? Aristoteles Düşüncesinden Hareketle Felsefî Bir Soruşturma”, içinde Hukuk Felsefesi ve Hukuk Sosyolojisi Arkivi 29. Kitap, İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları, 2021, s. 59-67.
• Battal, Ahmet, Hukukun Temel Kavramları, Ankara: Gazi Kitabevi, 2009.
• Cevizci, Ahmet, Etik Ahlak Felsefesi, İstanbul: Say Yayınları, 2014.
• Damon, Julien, “Cesare Beccaria (1738-1794)”, içinde Informations Sociales, 7, Volume: 127, (2005), pp. 21.
• Dworkin, Ronald, A Matter of Principle, Cambridge: Harvard University Press, 1985.
• Göksu, Hasan Tuna, "Ronald Dworkin’in Adalet Kuramında Temel Kavramlar: Haklar, İlkeler ve İdeal Yargıç Herkül", içinde Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 0/4 (Nisan 2014), s. 114-132.
• Güriz, Adnan, Hukuk Felsefesi, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2021.
• Ingram, David, Law, London: Continuum International Publishing Group, 2006.
• Ingram, David Bruce, Hukuk Felsefesi, çeviren. Zeynep Su Dağabak, Ankara: Fol Kitap, 2020.
• Kant, Immanuel, Ahlak Metafiziği Hukuk Öğretisi, çeviren. Altan Heper, Ankara: Fol Kitap, 2022.
• Karayalçın, Yaşar, “Hukukun Üstünlüğü (Kavram - Bazı Problemler)”, içinde Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Sayı 47/03, (1992), s. 193-214.
• Kelsen, Hans, Saf Hukuk Kuramı, çeviren. Ertuğrul Uzun, İstanbul: Nora Kitap, 2016.
• Keyman, Selahattin, Hukuka Giriş ve Metodoloji, Ankara: Doruk Kitabevi, 1981.
• Kırış, Nesibe, “İdam Bir Ceza Mıdır?”, https://metapolitik.net/idam-bir-ceza-midir/, Erişim Tarihi: 19.08.2022.
• Montaigne, Denemeler, çeviren. Sabahattin Eyüboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
• Nozick, Robert, Anarşi, Devlet ve Ütopya, çeviren. Alişan Oktay, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.
• Ökçesiz, Hayrettin, Hukuk Devleti, İstanbul: Afa Yayınları, 1998.
• Örs, H. Birsen, “Küresel ve Postmodern Dünyada İdeolojinin Dönüşümü ve Hukuk”, içinde Hukuk Felsefesi ve Hukuk Sosyolojisi Arkivi 21. Kitap, İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları, 2010, s. 71-83.
• Picoult, Jodi, Kız Kardeşim İçin, çeviren. Serkan Göktaş, İstanbul: April Yayıncılık, 2020.
• Platon, Devlet, çeviren. Sabahattin Eyüboğlu, M. Ali Cimcoz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2012.
• Platon, Yasalar, çeviren. Candan Şentuna, Saffet Babür, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1998.
• Rawls, John, Bir Adalet Teorisi, çeviren. Vedat Ahsen Coşar, Ankara: Phoenix Kitabevi, 2020.
• Raz, Joseph, The Authority of Law, Oxford: Oxford University Press, 2002.
• Satıcı, Murat “Yargı ve Hukuk: Adalet, Yasallık ve Demokrasi Uğraklarında Yargı Meselesi”, içinde Yargıya Felsefeyle Bakmak, Kurtul Gülenç, Özlem Duva (Haz.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2016, s. 213-235.
• Satıcı, Murat, “Hukuk Felsefesine Neden İhtiyacımız Var?”, içinde İnsan ve İnsan Dergisi, Sayı 6/21, (2019), s. 713-724.
• Schopenhauer, Arthur, Hukuk, Ahlak ve Siyaset Üzerine, çeviren. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları, 2009.
• Sen, Amartya, “Elements of the Theory of Human Rights”, Philosophy and Public Affairs, 32 (4), (2004), s. 315-356.
• Supiot, Alain, Homo Juridicus: Hukukun Antropolojik İşlevi Üzerine Bir Deneme, çeviren. Bilge Açımuz Ünal, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2008.
• Tepe, Harun, İnsan Hakları Felsefesi, Ankara: BilgeSu Yayıncılık, 2018.
• Uygur, Gülriz, “Adalet ve Hukuk Devleti”, içinde Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı 53, (2004), s. 29-38.
• von Kirchmann, Julius Hermann, “İlim Olmak Bakımından Hukukun Değersizliği”, çeviren Coşkun Üçok, içinde Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı 6, s. 181-212.
• Yeşilçayır, Celal, İnsan Hakları Felsefesi, Konya: Çizgi Kitabevi, 2019.
• http://www.physics.metu.edu.tr/~uoyilmaz/TurkSiiri/cagdasturksiiri/canyucel/canyucel-(bircinsiiri).htm. Erişim Tarihi: 20.08.2022.
• https://www.gzt.com/jurnalist/idam-cezasi-hangi-ulkelerde-uygulaniyor-3488026, Erişim Tarihi: 19.08.2022.