Geri Dönüşüm Konusu ile İlgili Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinin Görüşlerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 12 - 25, 05.02.2024

Hava İpek Akbulut , İsmihan Nur Kale , Şeyda Sağır

Öz

Bu çalışmanın amacı, sekizinci sınıf öğrencilerinin geri dönüşüm kavramına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yönteminin temel alındığı fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2021-2022 eğitim öğretim yılında İstanbul ilinde bir devlet okulunda öğrenim gören 39 sekizinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcıların belirlemesinde kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan dört açık uçlu sorudan oluşan anket kullanılmıştır. Ankette yer alan sorular; geri dönüşümün tanımı, geri dönüştürülebilen ve geri dönüştürülemeyen malzeme örnekleri, geri dönüşüm ile ilgili yapılabilecek etkinlikler ve geri dönüşümün ülke ekonomisine katkısı şeklindedir. Anketten elde edilen verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda öğrencilerin; geri dönüşümü en fazla maddelerin tekrar kullanılması olarak ifade ettikleri görülmüştür. Ayrıca öğrenciler geri dönüşümü yapılabilen maddelere en çok kağıt, plastik ve elbiseyi; geri dönüşümü yapılamayan maddelere ise meyve sebze kabuklarını örnek vermişlerdir. Geri dönüşümle ilgili yapılabilecek etkinliklere ise örnek olarak; atık kutularının sokaklara konulması ve eski kıyafetlerden çanta gibi yeni eşyalar yapılmasını önermişlerdir. Geri dönüşümün ülke ekonomisine; maliyetin azalması, dışa bağımlılığın azalması şeklinde faydaları olduğunu ifade ettikleri görülmüştür. Yapılan çalışma sonucunda geri dönüşümün tanımı, geri dönüşebilen ve dönüşemeyen maddelerin ayrımına ile ilgili bireyler üzerinde farkındalık oluşturacak etkinlikler ve oyunlar düzenlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Geri dönüşüm, fenomenoloji, 8.sınıf öğrencileri

Determining the Opinions of Secondary School 8th Grade Students on the Issue of Recycling

Öz

The aim of this study was to determine the opinions of the students about the concept of recycling. The phenomenology design, which is based on the qualitative research method, was used in the study. The sample of the study consists of 39, eighth grade students studying in a public school in Istanbul in the 2021-2022 academic year. The convenience sampling methods was used to determine the participants of the study. A questionnaire consisting of four open-ended questions prepared by the researchers was used as a data collection tool. The questions in the questionnaire are as definition of recycling, examples of recyclable and non-recyclable materials, activities can be done about recycling, and contribution of recycling to the national economy. Content analysis was used in the analysis of the data obtained from the questionnaire. As a result of the study, it was seen that students mostly expressed recycling as the reuse of materials. In addition, students mostly expressed paper, plastic and clothing as recyclable materials and they gave fruit and vegetable peels as an example of non-recyclable materials. They suggested putting waste bins on the streets and making new items such as bags from old clothes as an example of the activities that can be done about recycling. Also, it has seen that they stated recycling has benefits in the form of reducing the cost to the country's economy and reducing foreign dependency. As a result of the study, it is recommended to organize activities and games that will create awareness among individuals regarding the definition of recycling and the separation of recyclable and non-recyclable materials based on the results obtained.

Anahtar Kelimeler

Recycling, 8th grade students, phenomenolog

Kaynakça

• Abdelradi, F. (2018). Food waste behaviour at the household level: A conceptual framework. Waste Management, 71, 485-493. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2017.10.001
• Ackerman, F. (2013). Why do We Recycle?: markets, values, and public policy. Island press, California
• Ahmad, M. S., Bazmi, A. A., Bhutto, A. W., Shahzadi, K., & Bukhari, N. (2016). Students’ responses to improve environmental sustainability through recycling: quantitatively improving qualitative model. Applied Research in Quality of Life, 11, 253-270.
• Aksan, Z. & Çelikler, D. (2020). Creating awareness of pre-service science teachers for sustainable development about waste recycling. International Electronic Journal of Environmental Education, 10(2), 147-166. https://eric.ed.gov/?id=EJ12562888
• Alkanlar, E. (2019). Enerji kaynakları ve geri dönüşüm konusunun drama yöntemiyle öğretiminin öğrencilerin akademik başarıları, tutumları ve kavramsal değişimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Altikolatsi, E., Karasmanaki, E., Parissi, A., & Tsantopoulos, G. (2021). Exploring the factors affecting the recycling behavior of primary school students. World, 2(3), 334-350.
• Altın, M., Bacanlı, H. & Yıldız, K. (2002, Eylül). Biyoloji öğretmeni adaylarının çevreye yönelik tutumları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, Ankara.
• Atabek Yiğit, E. & Ceylan, Ö. (2015). Ortaokul öğrencilerinin geri dönüşüm ve yeniden kullanım kavramına ilişkin bilişsel yapılarının belirlenmesinde akış haritalarının kullanılması. Uluslararası Çevrimiçi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2) 155-166. https://doi.org/10.25272/j.2149-8385.2020.6.3.04
• Ateş, H. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programının sürdürülebilir kalkınma eğitimi açısından analizi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 101-127. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.120
• Aymen Peker, E. & Yalçın, M. (2019). 8.sınıf enerji kaynakları ve geri dönüşüm konusu öğretiminde jigsaw tekniğinin etkileri. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 5(1), 54-74. https://doi.org/10.34137/jilses.481548
• Cici, M., Şahin, N., Şeker, H., Görgen, İ., & Deniz, S. (2005). Öğretmen adaylarının katı atık kirliliği bağlamında çevresel farkındalık ve bilgi düzeyleri. Journal of Educational Sciences & Practices, 4(7).
• Çimen, O., & Yılmaz, M. (2012). İlköğretim öğrencilerinin geri dönüşümle ilgili bilgileri ve geri dönüşüm davranışları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 63-74. https://dergipark.org.tr/en/pub/uefad/issue/16695/173538
• Cooper, D. R., & Gutowski, T. G. (2017). The environmental impacts of reuse: a review. Journal of Industrial Ecology, 21(1), 38-56.
• Dal, Ş. & Okur Akçay, N. (2021). Determination of science teachers’ views on sustainable development and zero. E- Kafkas Journal of Educational Research, 8(3), 438-459. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.862414
• Demir, F. B., & Öteleş, Ü. U. (2023). A sustainable life: a study on the recycling attitudes of secondary school students. Discourse and Communication for Sustainable Education, 14(1), 137-151.
• Dere, İ. & Çinikaya, C. (2023). Tiflis bildirgesi ve BM 2030 sürdürülebilir kalkınma amaçlarının çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi öğretim programına yansımaları. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13(1), 1343-1366. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1218188
• Dixon, J., & Parker, J. (2021). Don’t be a waster! student perceptions of recycling strategies at an english university’s halls of residence. International Journal of Sustainability in Higher Education, 23(3), 461-477.
• Dixon, J., & Parker, J. (2022). Don’t be a waster! Student perceptions of recycling strategies at an English University’s halls of residence. International Journal of Sustainability in Higher Education, 23(3), 461-477.
• Er Nas, S. & Çoruhlu, T. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının perspektifinden sürdürülebilir kalkınma kavramı. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 562-580. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2017.22
• Erten, S. & Köseoğlu, P. (2021). Ortaokul fen bilimleri kitaplarında sıfır atık projesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1085-1110. https://doi.org/10.37669/milliegitim.837265
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijephss/issue/54205/722850
• Hamalosmanoğlu, M., Kızılay, E. & Saylan Kırmızıgül, A. (2020). The effects of using animated films in the environmental education course on prospective teachers’ behavior towards environmental problems and their attitude towards solid waste and recycling. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 7(3), 1178-1187. https://iojet.org/index.php/IOJET/article/view/943
• Harman, G. & Çelikler D. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının geri dönüşüm kavramı hakkındaki farkındalıkları, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(16), 331-353. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455855
• Harman, G. ve Yenikalaycı, N. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sıfır atık yaklaşımına yönelik farkındalıkları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 138-161.
• Harman, G., & Çelikler, D. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının geri dönüşüm kavramı hakkındaki farkındalıkları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 331-333.
• Haron, S. A., Paim, L., & Yahaya, N. (2005). Towards sustainable consumption: an examination of environmental knowledge among Malaysians. International Journal of Consumer Studies, 29(5), 426-436.
• Ilgar, R. (2020). Geri dönüşüm olgusu ve 5., 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin geri dönüşüme yönelik duyarlılıkları, Çanakkale ili örneği. Turkish Academic Research Review, 5(4), 493-510. https://doi.org/10.30622/tarr.822302
• Kahyaoğlu, M., & Kaya, M. F. (2012). Öğretmen adaylarının çevreyle ilgili sivil toplum örgütlerine yönelik görüşleri ve sivil toplum örgütlerinin çevre eğitimine katkısı. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 91-107.
• Kantor, L. S., Lipton, K., Manchester, A., & Oliveira, V. (1997). Estimating and addressing America's food losses. Food Review/National Food Review, 20(1), 2-12.
• Karakoyun, N. ve Uzun, N. (2022). 2011-2022 yılları arasında çevre eğitimi ile ilgili yayımlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 51-65. https://dx.doi.org/10.47479/ihead.1111586
• Kathiravale, S. &Ahnantakrishnan, J. C. (2007). Municipal solid waste- management cost and opportunities. Master’s Thesis. Universiti Malaysia Perlis.
• Kazu, H. ve Yapıcı Ödemiş, F. (2023). Geri dönüşüm etkinliklerinin okul öncesi eğitim kurumu öğrencilerinin farkındalık düzeylerine etkisinin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 34-53. https://doi.org/10.32709/akusosbil.1050483
• Külegel, S. (2020). Çevre eğitimine dayalı, fen, teknoloji, mühendislik, matematik temelli etkinliklerin özel yetenekli öğrencilerin 21.yüzyıl becerilerini geliştirmesine yönelik araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. http://www.dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/12455
• Luan, H., Li, T. L., & Lee, M. H. (2020). High school students’ environmental education in Taiwan: Scientific epistemic views, decision-making style, and recycling intention. International Journal of Science and Mathematics Education, 1-20.
• MEB. (2018). Millî Eğitim Bakanlığı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (ortaokul 5, 6,7 ve 8. Sınıflar), Ankara. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325
• Mutlu, M. (2013) .”Recycling” concept perceptions of grade eighth students: a phenomenographic analysis, The Anthropologist, 16(3), 663-669, DOI: 10.1080/09720073.2013.11891391
• Özbakır Umut, M. Topuz, Y & Nurtanış Velioğlu, M. (2015). Çöpten geri dönüşüme giden yolda sürdürülebilir tüketiciler. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 263-288.
• Özdemir, O. (2022). Sürdürülebilir Okuryazarlık ve Çevre Eğitimi (2.baskı), Pegem Akademi, Ankara
• Palabıyık, H. & Altunbaş, D. (2004). Kentsel katı atıklar ve yönetimi. M. C. Marin & U. Yıldırım (Ed.), Çevre sorunlarına çağdaş yaklaşımlar–ekolojik, ekonomik, politik ve yönetsel perspektifler (ss. 103-124), Beta Yayınları, İstanbul,.
• Şahin, G. & Bulut, S. (2021). Örnek olaya dayalı öğretimin fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre bilimi dersine yönelik akademik başarıları ve çevre sorunlarına yönelik farkındalıklarına etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 615-632. https://doi.org/10.17556/erziefd.785234
• Şallı, D. (2011). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile 48-60 aylık çocuklara geri dönüşüm kavramlarının kazandırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. https://www.proquest.com/dissertations-theses/proje-tabanlı-öğrenme-yaklaşımı-ile-48-60-aylık/docview/2617321773/se-2?accountid=211178
• Shekdar, A. V. (2009). Sustainable solid waste management: An integrated approach for Asian countries. Waste Management, 29(4), 1438-1448.
• Singh, N., Cranage, D. & Lee, S. (2014). Green strategies for hotels: Estimation of recycling benefits. International Journal of Hospitality Management, 43, 13–22.
• Sulaiman, N., Chan, S. W., & Ong, Y. S. (2019). Factors influencing recycling intention among university students. International Journal of Innovative Technology and Exploring Engineering, 8(8), 336-340.
• Tekindal, M. & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 153- 182. https://dergipark.org.tr/en/pub/uobild/issue/58856/813813
• Ugulu, İ. (2015). Development and validation of an instrument for assessing attitudes of high school students about recycling, Environmental Education Research, 21(6), 916-942, DOI: 10.1080/13504622.2014.923381
• Ural Keleş, P. & Keleş, M.İ. (2018). İlköğretim 3.ve 4.sınıf öğrencilerinin geri dönüşüm kavramı ile ilgili algıları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2),481-498. https://doi.org/10.17556/erziefd.404816
• Uzun, N. & Sağlam, N. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarına “çevre ve insan” dersi ile gönüllü çevre kuruluşlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 210-218. https://hdl.handle.net/20.500.12451/1020
• Wheeler, Stephen M. (2004), Planning for sustainability: toward livable, equitable, and ecological communities, Routledge, New York. https://doi.org/10.4324/9780203134559
• Yiğit, K. (2019). Sürdürülebilir yaşam içim için geri dönüşüm eğitiminin 8.sınıf öğrencilerinin çevre bilincine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. https://www.proquest.com/dissertations-theses/sürdürülebilir-yaşam-için-geri-dönüşüm-eğitiminin/docview/2469206464/se-2?accountid=211178
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimler nitel araştırma yöntemleri (12.bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık. https://www.turcademy.com/tr/kitap/sosyal-bilimlerde-nitel-arastirma-yontemleri-9789750269820
• Yüksel, İ. (2021). The views of pre-service science teachers on recycling. International Journal of Progressive Education, 17(4), 451-464. https://eric.ed.gov/?q=recycling+in+science+education&id=EJ1308658