Hemşirelik Uygulamalarında Araştırma Sonuçlarının Kullanımında Engeller

Yıl 2010, Cilt: 18 Sayı: 3, 144 - 155, 02.02.2011

Saliye Ayık Aylin Öztürk , Nurten Kaya , Esma Uygur Ayşe Cengiz

Öz

Amaç: Bu çalışma, araştırma sonuçlarının hemşirelik uygulamalarına yansıtılmasındaki engelleri belirlemek ve bu engelleri bazı değişkenler açısından incelemek amacı ile yapıldı.
Yöntem: Tanımlayıcı türdeki araştırmanın evrenini, bir devlet ve özel hastanede çalışan hemşireler (520 hemşire), örneklemini ise
araştırmaya katılmayı kabul eden 248 hemşire oluşturdu. Kurumların etik kurullarından, araştırmanın gerçekleştirilmesine ilişkin yazılı
izin alındı. Veriler, “Hemşire Bilgi Formu”, “Hemşirelik Araştırmalarından Yararlanmada Engeller Ölçeği” kullanılarak toplandı.
Bulgular: Araştırma kapsamındaki hemşirelerin %86.3’ünün kadın, yaş ortalamasının 29.92±7.22, %35.5’inin lisans mezunu, çalışma
yılı ortalamasının 8.91±7.74 olduğu belirlendi. Hemşirelerin %83.5’inin yabancı dil bildiği, %28.6’sının hemşirelik araştırmasında
rol aldığı, %72.6’sının hemşirelik alanında araştırma yapmak istediği, %25.8’inin hemşirelikle ilgili yayınları izlediği, %50.4’ünün
hemşirelikle ilgili bilimsel etkinliklere (kongre, sempozyum vb.) katıldığı, %54.8’inin hemşirelikle ilgili bilimsel etkinliklerden haberdar
olamadığı, %10.1’inin araştırma sonuçlarını uygulamalarında kullandığı belirlendi. Hemşirelerin, araştırma sonuçlarını kullanmasını
engelleyen en önemli etmenlerin; araştırma sonuçlarının uygulamaya geçirilmesinde olanakların yetersiz olması, hemşirelik alanına
özgü bilgilerin toplandığı merkezi bir birimin bulunmaması, hemşirelerin araştırma okuyacak zamanlarının olmaması, olduğu belirlendi.
Hemşirelerin çalıştığı kurum, cinsiyet, yaş, bilimsel araştırmaya katılma, araştırmada yer almak isteme, hemşirelik yayınlarını izleme
değişkenlerinin hemşirelik uygulamalarında araştırma sonuçlarının kullanma durumlarını istatistiksel anlamlılıkla etkilediği saptandı.
Sonuç: Hemşirelerin araştırma yapmak ve uygulamalarında araştırma sonuçlarını kullanmak istedikleri, fakat bu konuda engellerle
karşılaştıkları belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Araştırma sonuçlarını kullanma, araştırma sonuçlarını yararlanmada engeller, engeller, araştırma, kanıta dayalı uygulama

Kaynakça

• Adamsen, L., Larsen, K., Bjerregaard, L,, Madsen, J. K. (2003). Da- nish research-active clinical nurses overcome barriers in research utilization. Scand J Caring Sci, 17: 57–65.
• Bayık, T. A., Uysal, A., Ardahan, M., Ozkahraman, S. (2009). Bar- riers to Research Utilization Scale: psychometric properties of the turkish version. Journal of Advanced Nursing. doi: 10.1111/j.1365- 2648.2009.05162.x.
• Bilazer, F. N., Konca, G. E., Uğur, S., Uçak, H. (2008). Türkiye’de hemşirelerin çalışma koşulları. Odak Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Dunn, V., Crichton, N., Roe, B., Seers, K., Williams, K. (1998). Using research for practice: a UK experience of the BARRIERS Scale. Journal of Advanced Nursing, 27: 1203-1210.
• Funk, S. G., Champagne, M. T., Wiese, R. A., Tornquist, E. M. (1991). BARRIERS: The barriers to research utilization scale. App- lied Nursing Research, 4(1): 39-45.
• Görak, G. (2003). Hemşirelik araştırmalarının uygulamaya geçiri- lememe nedenleri. I. Uluslararası & V. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Kongresi Kitabı, Özlem GraŞk Matbaacılık, İstanbul, 41-46.
• Gülseren, K., Seren, Ş., Kurt, S., Bengü, N., Yürümezoğlu, H.A. (2007). Bir üniversite hastanesinde hemşirelerin araştırma kullanı- mına ilişkin algıladıkları engeller ve kolaylaştırıcılar. 4. Uluslararası 11. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı, Tübitak Yayınları, Ankara, 153.
• Hundley, V., Milney, J., Leighton-Beck, L., Graham, W., Fitzmau- rice, A. (2000). Raising research awareness among midwives and nurses: does it work? Journal of Advanced Nursing, 31(1): 78-88. Kajermo, K., Nordström, G., Krusebrant, A., Björvell, H. (1998). Barriers to and facilitators of research utilization, as perceived by a group of registered nurses in Sweden. Journal of Advanced Nursing, 27: 798-807.
• Kaya, N. (2008). Yaşam Modeli. Babadağ K, Aştı T.A (Ed). Hemşi- relik Esasları Uygulama Rehberi. İstanbul Medikal Yayıncılık, 1-7. Koehn, M. L., Lehman, K. (2008). Nurses’ perceptions of evidence- based nursing practice. Journal of Advanced Nursing, 62(2): 209– 215.
• Kuuppelomaki, M., Tuomi, J. (2003). Finnish nurses’ views on their research activities. Journal of Clinical Nursing, 12: 589–600.
• McCleary, L., Brown, G. T. (2003). Association between nurses’ education about research and their research use. Nurse Education Today, 23: 556-565.
• Nahcivan, N. Ö. (2003). Hemşirelik araştırmalarının uygulamada kullanımında adımlar ve stratejiler. I. Uluslararası & V. Ulusal Hem- şirelik Eğitimi Kongresi Kitabı, Özlem GraŞk Matbaacılık, İstanbul, 47-54.
• Oh, E. G. (2008). Research activities and perceptions of barriers to research utilization among critical care nurses in Korea. Intensive and Critical Care Nursing, doi:10.1016/j.iccn.2007.12.001.
• Olade, R. A. (2003). Attitudes and factors affecting research utili- zation. Nursing Forum, 38(4): 5-15.
• Oranta, O., Routasalo, P., Huplı, M. (2002). Barriers to and facili- tators of research utilization among Finnish Registered Nurses. Jo- urnal of Clinical Nursing, 11: 205–213.
• Özdemir, L., Akdemir, N. (2009). Turkish nurses’ utilization of re- search evidence in clinical practice and influencing factors. Inter- national Nursing Review, 56: 319-325.
• Parahoo, K. (2000). Barriers to, and facilitators of, research utiliza- tion among nurses in Northern Ireland. Journal of Advanced Nur- sing, 31 (1): 89-98.
• Retsas, A. (2000). Barriers to using research evidence in nursing practice. Journal of Advanced Nursing, 31(3): 599-606.
• Tsai, S. (2000). Nurses’ participation and utilization of research in the Republic of China. International Journal of Nursing Studies, 37: 435-444.
• Valizadeh, L., Zamanzadeh, V. (2003). Research utilization and re- search attitudes among nurses working in teaching hospitals in Tab- riz, Iran. Journal of Clinical Nursing, 12: 928-930.
• Veeramah, V. (2004). Utilization of research Şndings by graduate nurses and midwives. Journal of Advanced Nursing, 47(2):183-191. Yava, A., Çiçek, H., Tosun, N., Yanmış, N., Koyuncu, A., Güler, A., Akbayrak, N. (2008). Kardiyoloji ve kalp damar cerrahisi hemşire- lerinin araştırma sonuçlarını kullanmalarını etkileyen faktörler. Ana- tol J Clin Investig, 2(4): 160-166.
• Yava, A., Tosun, N., Çiçek, H., Yavan, T., Terakye, G., Hatipoğlu, S. (2007). Hemşirelik araştırmalarının sonuçlarını kullanımında En- geller Ölçeği’nin geçerlilik ve güvenirliliği. Gülhane Tıp Dergisi, 49: 72-80.
• Yılmaz, M. (2005). Hemşirelik bakım hizmetinin kalitesini geliş- tirme yolu olarak kanıta dayalı uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(1): 41-48.