Bir Üniversite Hastanesinde Hastaların Hasta Haklarını Kullanma Tutumunun İncelenmesi

Yıl 2012, Cilt: 20 Sayı: 2, 104 - 111, 17.09.2012

Ayten Zaybak , İsmet Eşer , Elif Günay İsmailoğlu

Öz

Amaç: Bu araştırma, hastaların yürürlükte olan “Hasta Hakları Yönetmeliği”nde yer alan kendi haklarına ilişkin tutumlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı.
Yöntem: Araştırma 1 Mart- 31 Mayıs 2010 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi dahiliye ve cerrahi kliniklerinde gerçekleştirildi. Araştırmanın örneklemini bu kliniklerde yatarak tedavi görmekte olan 196 hasta oluşturdu. Veriler birey tanıtım formu ve Hasta Hakları Kullanma Tutum Ölçeği (HKKTÖ) kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik, Student t-testi ve varyans analizi kullanıldı.
Bulgular: Araştırma sonucunda, hastaların %55.1’inin hasta hakları konusunda bilgisi olduğu ve haklarından haberdar olan hastaların %56.5’inin hasta haklarını sağlık çalışanlarından öğrendiği saptanmıştır. Hastaların HKKTÖ toplam puan ortalamasının 64.52±22.69 olduğu, yaş, yaşadığı yer, kronik bir hastalığın varlığı, hasta hakları konusundaki bilgi kaynağı gibi değişkenlerin hastaların haklarını kullanma tutumlarını olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir.
Sonuç: Hastaların hasta hakları kullanma tutum puanlarının düşük olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Hasta hakları, hemşirelik, hasta

Kaynakça

• Ardahan, M. (2003). Hemşirelerin savunuculuk rolü. C. Ü. Hemşi- relik Yüksek Okulu Dergisi, 7(2): 23-27.
• Aydın, E. (2004). Rights of patients in developing countries: the case of Turkey. J Med Ethics, 30: 555-557.
• Bayık, A., Türkistanlı, E. (1992). Hastaların hasta haklarını bilme bu haklardan yararlanma durumları ve karşılaştıkları riskler. III.
• Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı, Esnaf Ofset Matbaacılık, Si- vas, 778-782. Dicle, B. G. (2003). Sağlık hizmeti talep edenlerin beklenti ve bil- gilerinin evrensel hasta hakları tanımlarına göre değerlendirilmesi.
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 30-99. Donnelly, J. (1995). Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hak- ları. Çeviren: M. Erdoğan, L. Korkut, Yetkin Yayınları, Ankara, 27.
• Ekici, B. (1999). Hemşirelerin hasta haklarını savunucu rolü. VII.
• Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri Kitabı. Erzurum, 362-365. Eksen, M. ve ark. (2004). Hastaların hasta hakları konusundaki bil- gi düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, (1): 1-12.
• Erbil, N. (2009). Hasta hakları kullanma tutumu ölçeğinin gelişti- rilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1): 826- 837.
• Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar, Ölçme ve Psikomet- rinin Tarihsel Kökenleri, Güvenirlik, Geçerlik, madde Analizi, Tu- tumlar; Bileşenleri ve Ölçülmesi. 1. basım, Türk Psikologlar Der- neği Yayınları, Ankara, 34-148.
• Kaçar, H. (2008). Hastanede yatan hastaların hasta hakları konu- sunda bilgi düzeyi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Ko- catepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon, 16-32.
• Kuzu, N., Ergin, A., Zincir, M. (2006). Patients awareness of their rights in a devoloping country. Public Health, 120(4): 290-296.
• Merako, K., Dalla-Vorgia, P., Garanis-Papadatos, T., Kourea- Kremastinou, J. (2001). Satisfying patients’ rights: A hospital pa- tient survey. Nursing Ethics, 8(6): 499-509.
• Önal, G., Civaner, M. (2005). Hasta Hakları Uygulama Yönergesi:
• Türkiye’de hasta haklarının yaşama geçirilmesi için bir adım. Tür- kiye Klinikleri Journal Medical Ethics, 13: 203-208. Öztürk, H., Yılmaz, F., Hindistan, S., Çilingir, D., Yesilçiçek, K. (2007). Hekim, hemşire ve hastaların hastanede uygulanan hasta haklarını değerlendirmeleri. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku- Tarihi Dergisi, 15(3): 145- 152.
• Sütlaş, M. (2000). Hasta ve hasta yakını hakları. 1. basım, Berdan Matbaası, İstanbul, 52.
• Şahbudak, Ü. (1992). Hastanede yatan hastaların hasta hakları ko- nusundaki görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacette- pe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 74.
• Taşçı, D. K. (2007). Doğum yapan hastaların aldıkları bakımı hasta hakları açısından değerlendirmeleri. Atatürk Üniversitesi Hemşire- lik Yüksekokulu Dergisi, 10(3): 26-33.
• Tengilimoglu, D., Kısa, A., Dziegielewski, S. F. (2000). What pati- ents know about their rights in Turkey. Journal of Health and Social Policy, 12(1): 53–69.
• Vural, T. G. (1997). Öğrenci hemşirelerin hasta savunuculuğuna yönelik yaklaşımları. III. Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu, İstan- bul Üniversitesi Basımevi ve Film Merkezi, İstanbul, 332-339.
• Yılmaz, H. (2002). Osmangazi üniversitesi eğitim uygulama ve araştırma hastanesinde yatan erişkin hastaların hasta haklarından yararlanma durumları ve hemşirelerin hasta haklarına ilişkin gö- rüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi
• Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 12. Zülfïkar, F., Ulusoy, M. F. (2001). Are patients aware of their rights? Nursing Ethics, 8: 487–498.