SUBKÜTAN HEPARİN ENJEKSİYONLARINDA EKİMOZ, HEMATOM VE AĞRIYI ÖNLEMEK İÇİN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

Yıl 2012, Cilt: 20 Sayı: 3, 239 - 246, 07.01.2013

Gülçin Avşar , Mağfiret Kaşıkcı

Öz

Günümüzde subkütan heparin enjeksiyonu çeşitli tedavilerde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Subkütan heparin enjeksiyonundan sonra ekimoz, hematom ve ağrı gelişimi en yaygın komplikasyonlardandır.  Bu makalede heparin enjeksiyonundan sonra ortaya çıkan komplikasyonların oluşumunda etkili olan etmenler ve bu konuda yapılmış çalışmalar gözden geçirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Subkütan heparin enjeksiyonu, ekimoz, hematom, ağrı

Kaynakça

• Akça Ay, F. (2008) (Ed.). İlaç Uygulamaları. Temel Hemşirelik
• Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar. Medikal Yayıncılık, İstanbul, 341. Akpınar Balcı R., Çelebioğlu, A. (2008). Effect of injection du- ration on bruising associated with subcutaneous heparin: A quasi- experimental within-subject design. International Journal of Nursing Studies, 45: 812–817.
• Avşar, G., Kaşıkçı, M. (2010). Subkütan heparin uygulamalarında dört farklı yöntemin ekimoz, hematom ve ağrıya neden olma yö- nünden değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk
• Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Erzurum, 36-37
• Chan, H. (2001). Effect of injection duration on site-pain intensity and bruising associated with subcutaneous heparin. Journal of Ad- venced Nursing, 35(6): 882-892.
• Clexan Prekpektüsü, www.clexan.com.tr (10.08.2009).
• Conaghan, P. (1993). Subcutaneous heparin injections bruising. Surgical Nurse, 25-27.
• Craven, R. F., Hirnle, C. J. (2003) Fundamentals of Nursing: Hu- man Health and Function. J.B. Lippincott Company, Philadelphia, 575.
• Dökmeci, İ. (2000). Farmakolojide Temel Kavramlar. Tayf Ofset, İstanbul, 753-763.
• Elkin, M. K., Perry, A. G., Potter, P. A. (Eds.) (2004). Nursing Interven- tions and Clinical Skills. 3. baskı, Mosby, St. Louis: Missouri, 466-471.
• Fraxiparine Prekpektüsü, www.faxiparine. com.tr (10.08.2009).
• Ginsberg, J. A., Crowther, M. A., White, R. H., Ortel, T. L. (2001). An- ticoagulation therapy. The American Society of Hematology, 1: 27-29.
• Gümüş, N.Y. (2000). İlaç etkinliğinde hemşirenin vazgeçilmezliği. I.
• Uluslar Arası VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı, İstanbul, 44. Hadley, S. A., Chang, M., Rogers, K. (1996). Effect of syringe size on bruising following subcutaneous heparin injection. American
• Journal of Critical Care, 5(4): 271-276. Hall, A. M. (2004). Administration of injections. Elkin, M. K.,
• Perry, A. G., Potter, P. A. (Eds.). Nursing Interventions and Clinical Skills. Mosby, St. Louis Missouri, 471–474. Harkreader, H., Hogan, M. A. (2004). Caring and Clinical Judg- ment. Fundamentals of Nursing. Elsevier Science, USA, 387-450.
• Hirsh, J., Anand, S. S., Halperin, J. L., Fuster, V. (2001) Guide to anticoagulant therapy: Heparin. Circulation, 103(24): 2994.
• Jafari, S., Bolourchifard, F. (2006). Comparing the effect of two types injection duration on site pain and bruising associated with subcutaneous heparin. European Journal of Pain, 10; 40-51.
• Karabacak, G. (2010). Parenteral ilaç uygulamaları. Sabuncu, N.,
• Akça Ay, F. (Eds.). Klinik Beceriler: Sağlığın Değerlendirilmesi, Hasta Bakım ve Takibi. Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul, 255-262. Karadakovan, A. (2010). Derinin değerlendirilmesi. Karadakoan,
• A., Aslan, E. F. (Eds.). Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. No- bel Kitabevi, Ankara, 1044-1045.
• Kayıhan, H., Dolunay, N. (1992). Soğuk uygulama. Fizyoterapide
• Isı, Işık, Su. Hacettepe Üniv. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yük- sekokulu Yayını, Ankara, 125-146
• Klingman, L. (2000). Effects of changing needles prior to adminis- tering heparin subcutaneously. Heart and Lung, 29(1): 70-75
• Kockhrow, O. E. (2003) (Ed.). Selected Nursing Skill: Foundations of Nursing. Mosby, St Louis, 435-440.
• Kuzu, N. (1999). Subkütan heparin enjeksiyonu: Ekimoz, hematom ve ağrı gelişimi nasıl önlenir? Cumhuriyet Üniv. Hemşirelik Yük- sekokulu Dergisi, 3(2): 40-46.
• Kuzu, N., Uçar, N. (2001). The effect of cold on the occurrence of bruising, hematoma and pain at the injection site in subcutaneous low moleculer weight heparin. International Journal of Nursing Studies, : 51-59.
• Küçükgüçlü, Ö., Okumuş, H. (2001). Subkütan antikoagulan uygu- lanan hastalarda enjeksiyon ve sonrası cilde doğrudan buz uygula- masının ekimoz oluşumu üzerine etkisi. I. Uluslar Arası VIII. Ulu- sal Hemşirelik Kongresi Kitabı, Antalya, 340-345.
• McConnell, E. A. (2000). Do’s & don’ts: Administering subcutaneous heparin. Nursing, 30(6): 17-22.
• Özcanlı, D. (2006). Antitrombotik tedavi ve hemşirelik fonksiyonları.
• Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 10(1-2): 36-42. Özdilli, K., Özhan, F. (2008). İlaçların veriliş yolları. Sabuncu, N.
• (Ed.). Hemşirelik Bakımında İlke ve Uygulamalar. Alter Yayıncılık, İstanbul, 277-358. Pritchard, A. P., David, J. A. (1990). The Royal Marsden Hospital
• Manual of Clinical Nursing Procedures. Harper&Row Publishers, London, 138. Pope, B. B. (2002). How to administer subcutaneous and intramus- culer injections. Nursing, 32(1): 50-51.
• Rosdahl, B. C. (1995). Textbook of Basic Nursing. J.B. Lippincott
• Company, Philadelphia, 737-740: Ross, S., Soltes, D. (1995). Heparin and hematom: Does ice make a difference? Journal of Advanced Nursing, 21: 434-439.
• Rushing, J. (2004). How to administer a subcutaneous injection. Nursing, 34(6): 32-33.
• Rızalar, S. ve ark. (2007). Subkütan antikoagülan uygulanan has- talarda ekimoz oluşma sıklığı. Ondokuz Mayıs Üniv. Tıp Dergisi, (3): 95-99.
• Sabuncu, N. ve ark. (2008). Subkütan enjeksiyon uygulamaları.
• Hemşirelik Esasları Temel Beceri Rehberi. İstanbul Medikal Yayıncılık, İstanbul, 80-83. Salerno, M. (2003). Mosby’s Pharmacology in Nursing. Missouri, St Louis, 622-630.
• Soysal, T. (2003). Antikoagülan tedavi ilkeleri. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp
• Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Kanama ve Tromboza Eğilim Sempozyum Dizisi, İstanbul, 36: 159-174. Stewart, F. P. S., Kinney, M. R. (1991). The abdomen, thigh and arm as sites for subcutaneous sodium heparin injections. Nursing Research, 40(4): 204-207.
• Şahin, O. A. (2010). Sıcak ve soğuğun terapötik kullanımı. Sa- buncu, N., Akça Ay, F. (Eds.). Klinik Beceriler: Sağlığın Değer- lendirilmesi, Hasta Bakım ve Takibi. Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul, 441.
• Timby, B. K. (1996). Fundamental Skills and Concepts in Patient
• Care. J.B. Lippincott Company, Philadelphia, 734-739. VanBree, N. S., Hollerbach, A. D. (1984). Clinical evaluation of three techniques for administering low-dose heparine. Nursing Re- search, 33(1): 115-119.
• Willis, R. L., Sciacca, S. (2003). Anticoagulant and Antiplateler
• Drugs. Gutierrez, K., Queener, S. F. (Eds.). Pharmaclogy for Nur- sing Practice. Mosby, St Louis, 693-701. Workman, B. (1999). Safe İnjection techniques. Nursing Standard, (39): 47-53.
• Zaybak, A. (2008). Subkutan heparin enjeksiyon tekniğine bağlı olarak gelişen komplikasyonların önlenmesi. Ege Üniv. Hemşirelik
• Yüksekokulu Dergisi, 24(2): 127-134. Zaybak, A., Khorshid, L. (2005). Subkütan heparin uygulamasında ilacın veriliş süresinin ekimoz, hematom ve ağrı üzerine etkisinin incelenmesi. Ege Tıp Dergisi, 44(2): 95-99.
• Zaybak, A., Khorshid, L. (2008.) A study on the effect of the durati- on of subcutaneous heparin injection on bruising and pain. Journal of Clinical Nursing, 17(3): 378-385.
• Zeraatkari, K., Karimi, M., Shahrzad, M. K., Changiz, T. (2005).
• Comparison of heparin subcutaneous injection in thigh, arm and abdomen. Canadian Journal of Anesthesia, 52(1): 109. www.cja- jca.org/cgi/content/full/52/ suppl_1/A60> (09.08. 2009).