Aile Hekimliği Birimine Başvuran Bireylerde Obezite Sıklığı ve İlişkili Etmenler: Artvin Örneği

Yıl 2013, Cilt: 21 Sayı: 2, 107 - 115, 18.09.2014

Elif Işık , Yalçın Kanbay Özgür Aslan Kevser Işık Sevil Çınar

Öz

Amaç: Araştırma, Aile Hekimliği Merkezlerine başvuran bireylerin obezite sıklığı ve ilişkili etmenlerin belirlenmesi amacıyla
planlandı.
Yöntem: Tanımlayıcı olarak gerçekleştirilen, çalışmanın örneklemini 01-31 Ocak 2011 tarihleri arasında Artvin İli ve
İlçeleri Aile Hekimliği Merkezleri’ne tanı ya da tedavi amaçlı başvuran, araştırmaya katılmayı kabul eden, 20 ve üstü
yaş, toplam 1929 kişi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak literatür taramaları sonucu oluşturulan bireylerin
beslenme özelliklerini belirlemeye yönelik soruları da içeren sosyo-demografik özellikler formu kullanılmıştır. Obezite
kriteri olarak “Beden Kitle İndeksi” hesaplaması kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, ortalama, yüzde,
korelasyon, varyans analizi ve t testi kullanıldı.
Bulgular: Bulgulara göre %51.1’i kadınlardan oluşan örneklemin %22.8’i obez kategorisine girerken, %36.8’i aşırı kilolu,
%34.1’i ise normal beden kitle indeksine (BKİ) sahip bireylerden oluşmaktadır. Kadınların %35’i normal kiloda iken
erkeklerde bu oran 34.1’dir. Kadınların %55.3’ü şişman grubuna (hafif şişman veya obez) girerken erkeklerin %63.9 şişman grubunda yer almaktadır. Örneklemin genelinde ise şişman bireylerin oranı %59.6’dır. Örneklemin yaş ortalaması
ve tüketilen ana öğün sayısı ile BKİ arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulundu (p < 0.01).
Sonuç: Örneklemin yarısından fazlasının hafif şişman veya obez olduğu, obezitenin erkeklerde kadınlardan daha fazla
görüldüğü; ayrıca yaşlı, ev hanımı veya emekli olan bireylerin obezite açısından riskli gruplar olduğu belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, şişmanlık, obezite sıklığı

Kaynakça

• Anderson, S. E., Cohen, P., Naumova, E. N., Jacques, P. F, Must, A. (2007). Adolescent obesity and risk for subsequent major depressive disorder and axiety disorder: Rospective evidence. Psychomatic Medicine, 69: 740- 747.
• Ceylan, S. S., Turan, T. (2008). Bir ilköğretim okulunda 11-14 yaş arasındaki öğrencilerde obesite sıklığı ve etkileyen etmenler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(4): 1-9.
• Dönmez, N., Yıldırım, M., Arslan, P. (2008). Obezite ve Kanser. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 729, Klasmat Yayın Evi, Ankara.
• Erkol, A., Khorshid, L. (2004). Obezite; predispozan faktörler ve sosyal boyutun değerlendirilmesi. SSK Tepecik Hastanesi Dergisi, 14(2): 101-107.
• Güneş, G., Genç, M., Pehlivan, E. (2000). Yeşilyurt Sağlık Ocağı Bölgesi’ ndeki erişkin kadınlarda obezite. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 7(1): 48-53.
• Işık, E., Kanbay, Y., Aslan, Ö., Çelik, İ., Duman, R. (2012). Halk sağlığı dersi obezite bilinçlendirme standı çalışmasına katılan bireylerde obezite durumu. 11. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi Bildiri Cd’si, Bursa.
• Mercanlıgil, S. M. (2008). Obezite. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 729, Klasmat Yayın Evi, Ankara.
• Ogden, C. L ve ark. (2006). Prevalance of overweight and obesity in the United States: 1999-2004. JAMA, 295(13): 1549-1555.
• Parlak, A., Çetinkaya, Ş. (2008). Oyun çocukluğu dönemi obez çocuğun ve ailelerinin beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(3): 1-10. Rakıcıoğlu, N. (2008). Yaşlıda Şişmanlık. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 729, Klasmat Yayınevi, Ankara.
• Reinehr, T., Toschke, A. M. (2009). Onset of puberty and cardiovaskular risk factors in unreated obese children and adolescents. Archivies of Pediactircs and Adolescent Medicine, 163(8): 7097
• Samur, G. (2008). Obezite ve Gebelik. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 729, Klasmat Yayınevi, Ankara.
• Samur, G., Yıldız, E. (2008). Obezite ve Kardiyovasküler Hastalıklar/ Hipertansiyon. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 729, Kalsmat Yayınevi, Ankara.
• Soyuer, F., Ünalan, D., Elmalı, F. (2010). Normal ağırlıklı ve obez üniversite öğrencilerinde fi ziksel aktivite. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2): 1-11.
• Şimşek, F., Ulukol, B., Berberoğlu, M., Gülnar, S. B. (2005) Ankara’da bir ilköğretim okulu ve lisede obezite sıklığı. Ankara
• Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 58: 163-166. TC Sağlık Bakanlığı. (2010). Türkiye Obezite (Şişmanlık) ile Mücadele ve Kontrol Programı (2010- 2014), Ankara.
• TNSA. (2008). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Hacettepe
• Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara. Tokuç, B., Berberoğlu, U., Ekuklu, G. (2009). Reklam ve çocuklar: Çocukların gıda markalarını tanıması, beslenme alışkanlıklarını ve gıda tercihlerini etkiliyor mu? TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(6): 459-464.
• Uğuz, M. A., Bodur, S. (2007). Konya İl merkezinde ergenlik öncesi ve ergen çocuklarda aşırı ağırlık ve şişmanlık durumunun demografi k özelliklerle ilişkisi. Genel Tıp Dergisi, 17(1): 1-7.
• Ulaş, B., Genç, M. F. (2010). Malatya Asker Hastanesinde 2007 yılında görev yapan personelin sağlıklı beslenme konusundaki tutum ve davranışları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(3): 183-1
• Uskun, E., Öztürk, M., Kişioğlu, A. N., Kırbıyık, S., Demirel, R. (2008). İlköğretim öğrencilerinde obezite gelişimini etkileyen risk faktörleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 12(2): 19-25.
• WHO. (2000). World Health Organizaion. Obesity: Preventing and Managing the Gobal Epidemic, Genova, Switzerland.
• WHO. (2006). World Health Organizaion. Obesity and Overweight Fact Sheet No:311,Genova,Switzerland.http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/index.html).
• Xavier, F., Sunyer, P. İ. (2002). The obesity epidemic: Pathophysiology and consequences of obesity. Obesity Research, 10(2): 97Yıldırım, M., Akyol, A., Ersoy, G. (2008). Şişmanlık (Obezite) ve Fiziksel Aktivite, Enerji Dengesinin Aktivite Yönüne Bir Bakış. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 729, Klasmat Yayınevi, Ankara.
• Yıldız, E. (2008). Obezite ve Tip 2 Diyabet. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 729, Kalsmat Yayınevi, Ankara.