Hemşire ve Ebelerin AIDS’e Karşı Tutumlarının Belirlenmesi

Yıl 2009, Cilt: 17 Sayı: 2, 76 - 86, 17.09.2014

Melahat Akgün Kostak , Serap Ünsar Seda Kurt Sadırlı

Öz

Amaç: Ülkemizde de sayıları giderek artan AIDS’li hastalara bakım veren sağlık çalışanları bulaşma korkusu nedeniyle hastalara karşı olumsuz tutumlar sergilemektedirler. Bu nedenle araştırma hemşire ve ebelerin AIDS’li bireylere karşı tutumlarını ve bu tutumları etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla kesitsel olarak gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Araştırmanın örneklemini, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi hastanesinde çalışan 163 hemşire ve 31 ebe olmak üzere toplam 194 sağlık çalışanı oluşturmuştur. Veriler Bliwise ve arkadaşları (1991) tarafından AIDS’ e karşı tutumu ölçmek amacıyla geliştirilen, Çimen ve arkadaşları (2005) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan AIDS Tutum Ölçeği (ATÖ) ile toplanmıştır. Veriler, Student- t testi, varyans analizi ve Bonferroni çoklu karşılaştırma testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Hemşire ve ebelerin ATÖ puan ortalaması 50.1 ± 13.5 (min.:25- max.:81) olup orta düzeydedir. Araştırma grubunun sosyodemografik ve AIDS’li hastaya bakım vermeye ilişkin özellikleri ile ATÖ puan ortalamaları karşılaştırıldığında; ebelerin hemşirelere göre, 18-24 yaş arasında olanların, 28 yaş ve üzerinde olanlara göre, lisans mezunlarının önlisans mezunlarına göre, bekarların evli olanlara göre, çalışma yılı az olanların (0-2 yıl) daha fazla olanlara ( > 3 yıl) göre, AIDS’li hastaya bakım verenlerin (%39.7) vermeyenlere göre (%60.3), hastalık hakkında bilgi alanların almayanlara göre, korunma önlemlerini bilenlerin bilmeyenlere göre AIDS’e karşı tutumları daha olumlu bulunmuştur (p < 0.05). Sonuç: Bu araştırmanın sonucunda hemşire ve ebelerin AIDS’e karşı tutumlarını olumlu yönde değiştirmeye yönelik hizmet içi eğitim programları düzenlenmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

AIDS, AIDS Tutum Ölçeği, ebe, hemşire

Kaynakça

• Akansel, N., Özdemir, A., Tunç, G. Ç., Aydın, N., Aydınoğ- lu N. (2008). Uludağ Üniversitesi Sağlık Yüksekokulunda okuyan öğrencilerin AIDS’e yönelik tutumları. 6. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Kongresi “Uluslararası Katılımlı” Özet Ki- tabı, Kök Yayıncılık, Ankara, 35.
• Artan, M. O., Güleser, G. N. (2006). Sağlık okulu öğrenci- lerinin HIV/AIDS, Hepatit B C virüsü konusundaki bilgi dü- zeylerinin değerlendirilmesi. Erciyes Tıp Dergisi, 28(3): 125- 133.
• Bölükbaş, N., Abdioğlu, H. (2004). Üniversite öğrencilerin AIDS hakkındaki bilgileri. Hemşirelik Forumu, Kasım-Aralık: 31-35.
• Bliwise, N. G., Grade, M., Irish, T. M., Ficarrotto, T. J. (1991). Measuring medical and nursing students' attitudes to- ward AIDS. Health Psychology, 10: 289-295
• Çimen, S., Bahar, C., Öztürk, M., Bektaş, M. (2005). AIDS tutum ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. ZSYOD,1(1): 2-11.
• Demmer, C. (2007). AIDS attitudes and attitudes toward ca- ring for dying patients. Death Studies, 23: 433-442.
• Ekuklu, G., Tuğrul, H., Gül, H., Eskiocak, M., Saltuk, A. (2004). Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin HIV/AIDS konusundaki bilgi-tutumları ve 1996’dan buyana değişimi. Türk HIV/AIDS Tıp Dergisi, 1-16.
• Ergin, N., Bilgel, N. (2004). Uludağ Üniversitesi Sağlık Yük- sekokulu öğrencilerinin HIV enfeksiyonu ve AIDS ile ilgili bilgi ve tutumları. Hemşirelik Forumu, 7: 28-32.
• Görak, G., Savaşer, S. (1993) Hemşirelerin HIV/AIDS’in ba- kım ve kontrolüne ilişkin bilgi ve tutumları. Hemşirelik Bül- teni, 7(30): 10-19.
• Hatipoğlu, Ç. A., Bulut, C., Çelik, A. K. Yıldız, F., Kınık- lı, S., Demiröz, A. P. (2005). Bir eğitim hastanesindeki sağ- lık personelinin HIV/AIDS konusundaki bilgi düzeyleri. HIV/AIDS Dergisi, 8(2): 56-60.
• International Council of Nurses. (2009). Themes of interna- tional nurses day 1988 – 2009. http://www.icn.ch/indkit_the- mes.htm. (Erişim Tarihi: 27.01.2009)
• Kaya, M., Aylaz, R., Yağmur,Y., Güneş, G. (2007). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin HIV/AIDS ile ilgili bilgi ve tu- tumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(3): 175-180.
• Krupat, E., Weston, C.M., Messier, M. A. (1994). Attitudes toward AIDS among pharmacy students. American Journal of Phamaceutical Education, 58: 273-278.
• Lohrmann, C., Valimaki, M., Suominen, T., Muinonen, U., Dassen, T., Peate, I. (2000). German nursing students’ know- ledge of and attitudes to HIV and AIDS: Two decades af- ter the first AIDS cases. Journal of Advanced Nursing, 31: 696-703.
• Melby, V., Boore, J. R. P., Murray, M. (1992). Acquired immunodeficiency syndrome: Knowledge and attitudes of nur- ses in Northern Ireland. Journal of Advenced Nursing, 17: 1068-1077.
• Nyamathi A., Vatsa, M., Khakha, D. C., McNeese-Smith, D., Leake, B., Fahey, J.L. (2008). HIV knowledge improment among nurses in India: Using a train-trainer program. Jour- nal Of The Association of Nurses in AIDS Care, 19: 443- 449.
• Oran Tuna, N., Şenuzun, F. (2008). Toplumda kırılması ge- reken bir zincir: HIV/AIDS stigması ve baş etme stratejile- ri. Uluslar arası İnsan Bilimleri Dergisi, 5: 1-16.
• Oyeyemi, A., Oyeyemi, B., Bello, I. (2006). Caring for pa- tients living with AIDS: knowledge, attitude and global le- vel of comfort. Issues and Innovations in nursing Practice, 196-204.
• Reda, A. A., Vandeweerd, J. M., Syre, T. R., Egata, G. (2008). HIV/AIDS and exposure of healthcare workers to body fluids in Ethiopia: attitudes toward universal precauti- ons. Journal of Hospital Infection, 1-7.
• Mollahaliloğlu, S., Hülür, Ü., Yardım, N. ve ark. (2007). Sağlık Bakanlığı Türkiye’ de Sağlığa Bakış. Bölük Ofset Matbaacılık, Ankara, 90-91.
• Sağlık Bakanlığı (2008) Bildirilen AIDS Vaka ve Taşıyıcıla- rın Yıllara Göre Dağlımı, Bildirilen AIDS Vaka ve Taşıyıcı- ların Yıllara Göre Dağlımı. http://www.saglik.gov.tr/extras/is- tatistikler/2008 (Erişim Tarihi: 21.01.2009).
• Salyer J. L. H., Walusimbi M. L., Fitzpatrick J. J. (2008). Knowledge and attitudes of Ugandan midwives regarding HIV. Journal of the Association of Nurses in AIDS Care, 19: 105-113.
• Terzioğlu, F. (2008). HIV/AIDS ile ilgili damgalama ve ay- rımcılık: Hemşireler için müdahale stratejileri.
• Türk HIV/AIDS Dergisi, 7: 57-62.
• Tümer, A. (2005). HIV/AIDS hastalığında son gelişmeler, HIV/AIDS Dergisi, 8(3): 105-107.
• UNAIDS/WHO, (2008). AIDS Epidemic Update. http://da- ta.unaids.org/pub/EPISlides/2007/2007_epiupdate_en.pdf (Erişim Tarihi: 01.12.2008).
• Walusimbi, M., Okonsky, J. G. (2004). Knowledge and atti- tude of nurses caring for patients with HIV/AIDS in Ugan- da, Applied Nursing Research, 17(2): 92-99.
• Webb, A. A., Bower, D. A., Gill, S. (1997). Satisfaction with nursing care: a comparison of patients with HIV/AIDS, non- HIV/AIDS infectious diseases, and medical diagnoses. JANAC 8: 39-46.