TOKAT YÖRESİ DAMAT CEPKENİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 527 - 538, 16.12.2019

Kürşad Gülbeyaz , Berna Sevinç

Öz

Geleneksel
Türk giyim kuşamında günlük giyimin yanı sıra özel gün giyimleri de mevcuttur. Özel gün
giyimlerinden bir tanesi de Tokat yöresinde giyilen damat cepkenidir. Bu cepken
bu güne kadar hiç gün yüzüne çıkmamış ve hiçbir platformda ele alınıp
incelenmemiştir. Bu çalışmanın ana amacı bu özel cepkenin tanıtılması ve
bilinmesidir. Bu açıdan alana ciddi bir katkı sunacağı düşüncesindeyiz.

Çalışmada cepken kumaş özelliği, işleme özelliği,
motiflerin anlamları gibi tüm detayları ile ele alınacaktır. Bu şekilde
yaklaşık 100 yıl öncesinde bir cepkenin nasıl yapıldığı, nasıl üretildiği,
nasıl işlendiği gibi soruların cevaplarına ulaşılması düşünülmektedir.

Tokat yöresi halk oyunları erkek giyimi altta siyah
şalvar ve üstte siyah yelek şeklinde kullanılmaktadır. Bayan giyimi ise beyaz
etamin kumaş üzerine işli saya kıyafet kullanılmaktadır. Bu şekli ile sahnede
birbiri ile uyum sağlamamaktadır. Bu cepkenin stilize edilip kullanılması ile
birlikte erkek ve kadın giyimi birliktelik ve bütünlük sağlanmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Halk oyunları, halk bilimi, el sanatları, kostüm, cepken

GROOM BOLERO in TOKAT REGION

Öz

Traditional Turkish clothing
includes daily wears as well as special day wears. One of the special day wear
is “the groom bolero” worn in the Tokat region. This bolero has never surfaced
until today and examined in any platform. The main purpose of this report is to
introduce and know this special bolero. In this respect, we think that it will
make a serious contribution to the field.

In this study, all the details
such as bolero fabric feature, processing feature, meaning of motifs will be
discussed. In this way, it is thought to reach the answers to questions such as
how a bolero is made about 100 years ago, how it is produced without machine
sewing and processed.

Tokat region folk dance men's
clothing is used as a black baggy bottom and a black vest on top. Women's
clothing is embroidered upholstery on white ethamine fabric. In this way, the
stage does not match with each other. With the stylization and use of this
pocket, men's and women's clothing will be ensured togetherness and integrity.

Anahtar Kelimeler

Folk dances, folklore, handicrafts, costume, bolero

Kaynakça

• AKÇA, Kemal (1944). “Folklor ve Türk Folklorunun Karakteri”, Folklor Postası, ss:3.
• COŞKUN, Köksal (1988). “Halk Oyunlarının Sahnelenmesinde Temel Doğrular”, Türk Halk Oyunlarının Sahnelenmesinde Karşılaşılan Problemler Sempozyumu Bildirileri, 26-28 Ekim 1987, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları:102, Seminer, Kongre Bildirileri Dizisi:25, ss: 67-78, Öztek Matbaası, Ankara.
• DEMİRCİ, Sırrı (2016). Elvan Yazmalar Diyarı Tokat (2. Baskı), Tokat Belediyesi Kültür Yayınları, No:1, Can Ofset Matbaacılık, Tokat.
• EROL, Şenol (2018). “Tokat İli Reşadiye İlçesi Geleneksel Kadın Giysilerinin İncelenmesi ve Belgelenmesi” Uluslararası Geçmişten Günümüze Tokat’ta İlmi ve Kültürel Hayat Sempozyumu Bildirileri, 18-20 09. 2018, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Yayınları, Cilt 2, ss. 233-250 Tokat.
• GÜLBEYAZ, Kürşad (2018). “Hareket Bilimi ve Kültürel Açıdan Türk Halk Oyunlarının İncelenmesi (Türkiye Örneği)”, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Sakarya.
• HANİLÇE, Murat (2011). “Şeriye Sicillerine Göre XIX. Yüzyıl Başlarında Tokat’ta Giyim”, Selçuk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, ss. 423-455.
• HARMANKAYA, Hatice, GÜZEL, Selda (2008). “Giyim- Süsleme Tarihi Sürecinde İşlemenin Önemi ve Kullanım Alanları”, 38. ICANAS Uluslar arası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildirileri 10-15. 09.2007, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları: 4/2, ss: 669-679, Ankara.
• HİMMETOĞLU, Hakan (2001). “Turizm ve Folklor”, Türk Folklorunun Turizm Açısından Değerlendirilmesi Sempozyumu Bildirileri, 19-21 Ekim 2000, İstanbul, Kültür Bakanlığı Yayınları:2652, Halk Kültürünü Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları:318, Seminer-Kongre Dizisi:65, ss: 70, Ankara.
• KARACAN DOĞAN, Pınar (2013). “Türkiye’de Halk Oyunlarının Yaygınlaştırılmasında Önemli Bir İsim: Selim Sırrı Tarcan”, 1. Uluslararası Türk Halk Oyunları Kongresi, 10-12 Mayıs 2012, İnönü Üniversitesi, İnönü Üniversitesi Sanat & Tasarım Dergisi Cilt:3, Özel Sayı, ss: 41-46, Malatya.
• KOCA, Emine, KOÇ, Fatma, VURAL, Tuba (2008). “Kültürlerarası Etkileşimde Giyim Kuşam”, 38. ICANAS Uluslar arası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildirileri 10-15. 09. 2007, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları: 4/2, ss: 793-808, Ankara.
• NAS, Emine, ÇELEBİLİK, Gülüzar, DEMİRBAŞ, Aliye (2011). “Tokat Nebiköy Yöresel, Kadın – Erkek Giyiminde Alevilikteki Üçleme, Dört Kapı – Kırk Yama Makam ve On İki İmam Kavramlarının Yansımaları” , Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırmaları Dergisi, S: 60, ss: 245-264.
• SEVİNÇ, Berna, ARDAHANLI, Emel (2019). “Yazmalardaki El” İzleri, Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, (Geliştirilmiş 2. Baskı), KTÜ Matbaası, Trabzon.
• UYSAL, Günay (2018). “Tokat’ta Yaşatılan Hediye Mendil Geleneği”, Uluslararası Geçmişten Günümüze Tokat’ta İlmi ve Kültürel Hayat Sempozyumu Bildirileri, 18-20 09. 2018, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Yayınları, Cilt 2, ss. 308-335, Tokat.
• Doç. Dr. Gülüzar Çelebilik. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Milas MYO El Sanatları Bölümü.