DÜNDEN BUGÜNE TÜRKLERDE RENKLER

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 264 - 294, 30.08.2020

Şakire Balıkçı

Öz

Çalışmada geçmişten günümüze Türklerin renklerle olan ilişkisi; özellikle de adlandırmalarla renklerin ilişkisi üzerinde durulmuştur. Çalışmada veriler; şahsımın kişisel arşiv ve deneyimleri, kaynak kişiler ve anlamlı sonuçlara varılabilecek örneklemlerin araştırılması neticesinde elde edilmiştir. Çalışmada belirtilen başlıkların örnekleri elden geldiğinde genişletilmekle birlikte önemi haiz olan bölüm başlıklarının çeşitliliği yani renklerin Türklerin hayatının her alanını etkilemiş olduğunun vurgulanması amaçlanmıştır. Renklerin, kişi ad ve soyadlarına yansımaları geçmişten günümüze varlığını koruyan bir gelenektir ve günümüzde de oldukça yaygın olarak kişilere tamamen renk adları ve renk adları içeren isimler verilmektedir. Soyadı kanunundan önce sülale; kanundan sonra ise soyadlarında yine renklere başvurulduğu görülmekte ve bu kısımlar çalışmanın ilk bölümünü oluşturmaktadır. Çalışmanın ikinci kısmını; kişilerden bağımsız adlandırmalar teşkil etmektedir ki bu alt başlık bir hayli hacimlidir. Bu da renklerin hayatımızdaki yerini gözler önüne sermektedir. Çalışmada renklerin yaygınlık ve etki alanının genişliği Eski Türk kültür, gelenek ve inançlarıyla temellendirilmiş ve çalışmanın giriş kısmını oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkler'de renkler, kişi adları, kurum adları, Türkler'de yer-yön

Kaynakça

• Adıvar, H. E. (2016). Mor Salkımlı Ev. İstanbul: Can Yayınları.
• Akçay, A. (2018). Samsun Efsaneleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Çankırı: Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alatlı, A. (2016). Beyaz Türkler Küstüler. İstanbul: Everest Yayınları.
• Anadol, C. (2006). Tarihte Hükmeden Millet: Türkler, İstanbul: Bilge Karınca Genel Yayınları No: 134, Türk Tarih Dizi:2.
• Artun, E. (2004). Anonim Türk Halk Edebiyatı Nesri. İstanbul: Kitabevi.
• Atsız, N. (1943). Türk Edebiyat Tarihi, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Aydoğan, T. (2018). Aksaray Efsaneleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Aksaray: Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayat, F. (2007). Türk Mitolojik Sistemi 1, İstanbul: Ötüken Yayınları, Yayın No: 696, Kültür Serisi: 344.
• Bayat, F. (2007). Türk Mitolojik Sistemi 2. İstanbul: Ötüken Yayınları. Yayın No: 69, Kültür Serisi: 354.
• Baykurt, F. (2016). Yılanların Öcü. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Boratav, P. N. (2017). Az Gittik Uz Gittik. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Boratav, P. N. (2012). Halk Hikayeleri ve Halk Hikayeciliği. İstanbul: Tarih Vakfı.
• Çağatay, S.(1963). Türk Lehçeleri Örnekleri (VIII. Yüzyıldan XVIII. Yüzyıla Kadar Yazı Dili. Ankara: Ankara Üniversitesi, DTCF Yayınları, No:62. Türk Dili ve Edebiyatı Enstitüsü No:9.
• Çam, E. (2018). Yunt Dağı Yörük Masalları: Metin Ve Bağlam Merkezli Bir İnceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çıblak, N. (1995). İçel Efsaneleri Üzerine Bir Araştırma (İnceleme-Metinler). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 269.
• Çoruhlu, Y. (2006). Türk Mitolojisinin Ana Hatları, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Dervişoğlu, M. (2016). Edirne Efsaneleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ergin, M. (2014). Dede Korkut Kitabı-1 Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları (9. Baskı)TTK Basımevi.
• Genç, R.(2009). Türk İnanışları ile Milli Geleneklerinde Renkler ve Sarı Kırmızı Yeşil. Ankara: AKM Yay.
• Göde, H. A. (2010). Isparta Efsaneleri, Isparta: Fakülte Kitabevi. s. 291.
• Gökalp, Z. (1974). Türk Medeniyet Tarihi- İslamiyetten Evvel Türk Medeniyeti, İslamiyetten Evvel Türk Dini 1. Kitap. İstanbul: Türk Kültür Yayını: 5 (Hazırlayan: Fikret Şahoğlu).
• Gökbulut, B. (2010). Kıbrıs Türk Masalları İle Uygur Türk Masalları Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gökşen, C. (1999). Giresun Efsaneleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Görkem, İ. (2006). Elazığ Efsaneleri (İnceleme-Metinler). Elazığ: Manas Yayıncılık, s. 101-102.
• Güntekin R. N. (2014). Kızılcık Dalları. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Güntekin R. N. (2015). Yeşil Gece. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Hirik, E. (2016). “Türkiye Türkçesi Atasözlerinde Renkler ve Duygu Değerleri”. III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu. 25-27 Mayıs, 2016, Bakü. 83-87.
• İnan, A. (1954). Tarihte ve Bugün Şamanizm. Ankara: TTK Kurumu Yayınlarından VII- Seri, No: 24.
• İnan, A. (1968). “Orun ve Ülüş Meselesi” Makaleler ve İncelemeler. Ankara: TTK Yayınları. 241-254.
• Karakaş, R. (2012). “Siirt Halk Kültürünün Şifa Dağıtıcıları: Kutsal Sular”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/4, Fall 2012, (2149-2161).Karabasan
• Korucu, S. (2019). Beyşehir Masalları Üzerine Bir İnceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köprülü, M. F. (1989). Edebiyat Araştırmaları 1. İstanbul: Ötüken Neşriyat Yayın Nu: 186. Kültür Serisi: 52. Ögel, B. (1988). Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, No: 46.
• Ögel, B. (1993). Türk Mitolojisi 1. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, TTK Yayınları VII. Dizi. 102.
• Ögel, B. (1995). Türk Mitolojisi II. Cilt. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. TTK Yayınları VII. Dizi- Sa. 102 TTK Basımevi.
• Özdoğan, R. (2006), Amasya’da Adak Yerleri ile İlgili Halk Anlatıları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pamuk, O. (2016). Benim Adım Kırmızı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Şen, G. (2019). Türk Masallarına Psikanalitik Yaklaşım. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Muğla: Sıtkı Kocaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uşaklıgil, H.Z. (2008). Mai ve Siyah. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Yakın, A. (2017). Kütahya Efsaneleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Aksaray: Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yalçın, S. (2006). Beyaz Müslümanların Sırrı. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Yalçın, S. (2019). Kara Kutu, Yüzleşme Vakti, Ankara: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Yalçınkaya, F. (2018). Uygur Sihir Masallarının Tip Ve Motif Yapısı Bakımından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yavuz, M. H. (1990). Diyarbakır Efsaneleri 2 ve Diyarbakır Üzerine Sekiz Bildiri. Ankara: San Matbaası, s. 150-151.
• Yayın, N. (2012). Gök Tanrı İnancı Bağlamında Türk Mitolojik Değerlerinde Cinsiyet İzmir: Üniversiteliler Ofset.