ON BOYAN AS A MINSTREL AND HIS ROLE IN MEDIEVAL RUSSIAN CULTURE

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 465 - 475, 30.04.2024

Duygu Özakın

https://doi.org/10.55666/folklor.1414828

Öz

The name “Boyan” first appears in the written works of Old East Slavic literature. Boyan is referenced in the prologue of one of these sources, The Tale of Igor’s Campaign (Slovo o polku Igoreve), which is presented in Russian-speaking countries as a groundbreaking example of literary criticism that was not recognized in the 12th century. The anonymous author does not comply with Boyan’s epic narrative tradition, stating that he will sing the song in his own way. Therefore, the narrator, who desires to surpass the obsolescent rite of oral narrative and appears keen to join the contemporary trends of the time or direct them himself, chooses to criticize his predecessor. In Old Russian culture, Boyan is considered to be a wandering minstrel, a bard, and a prophet. He is also referred to as the grandson of Veles, a member of the pantheon of pagan gods and protector of musicians. The fingers of Boyan, which are associated with an ancient stringed instrument called “gusli”, are believed to be sacred and magical. A type of accordion called the “bayan” also takes its name from Boyan. This study, which focuses on Boyan, an important figure in Old East Slavic literature and folklore, aims to reveal his role in medieval culture and explore whether he was a real or fictional character. For this purpose, the study includes an evaluation of the etymology of the word Boyan and an analysis of how Boyan is depicted in literary texts. In light of the data obtained, the probability of Slavic, Scandinavian, Bulgarian, or Turkic roots of the word is evaluated. The study then delves into a wide range of evidence to provide insight into whether Boyan was a minstrel or a court singer. In conclusion, this study reveals Boyan’s significance as a folk minstrel who served as a protector of national memory and a transmitter of cultural heritage.

Anahtar Kelimeler

Boyan, bard, gusli, medieval Russian culture, The Tale of Igor’s Campaign

BİR HALK OZANI OLARAK BOYAN VE ORTA ÇAĞ RUS KÜLTÜRÜNDEKİ ROLÜ ÜZERİNE

Öz

“Boyan” adı ilk kez Eski Rus edebiyatına ait yazılı kaynaklarda ortaya çıkar. Bu kaynaklardan biri olan İgor Seferi Destanı (Slovo o polku İgoreve) adlı yapıtın başlarında Boyan’a yapılan bir gönderme, henüz edebî eleştirinin tanınmadığı 12. yüzyılda, türün Rus topraklarındaki ilk nüvesi olarak belirir. Zira anonim yazar, Boyan’ın destan söyleme geleneğine uymayacağını; şarkısını kendi usulünde okuyacağını dile getirir. Dolayısıyla arkaik sözlü anlatı ritüellerini aşmak isteyen ve dönemin çağdaş eğilimlerine dâhil olmaya ya da bunları bizzat yönlendirmeye istekli görünen anlatıcı, selefini eleştirme yoluna gider. Eski Rus kültüründe Boyan’ın gezici bir halk ozanı, bir saz şairi ve geleceği görme yetisine sahip bir kâhin olduğu kabul edilir. Ayrıca Boyan, pagan tanrılar panteonunda yer alan ve müzisyenlerin hamisi sayılan Veles’in torunu olarak anılır. “Gusli” adıyla bilinen antik bir telli çalgı ile özdeşleştirilen Boyan’ın parmaklarının, kutsal ve sihirli olduğuna inanılır. “Bayan” adı verilen bir akordeon türü de ismini Boyan’dan alır. Eski Rus edebiyatının ve folklorunun önemli figürlerinden Boyan’ın mercek altına alındığı bu çalışmada, onun Orta Çağ kültüründeki rolünün ortaya çıkarılması ve gerçek/kurmaca kimliğine ilişkin hipotezlerin tartışılması amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada, “boyan” sözcüğünün kökeni üzerine bir taramaya ve Boyan imgesinin edebî eserlerde nasıl betimlendiğine ilişkin bir çözümlemeye yer verilmiştir. Elde edilen veriler ışığında sözcüğün Slav, İskandinav, Bulgar ya da Türk kökenli olabileceğine ilişkin bulgular değerlendirilmiştir. Ayrıca, Boyan’ın bir ozan mı yoksa bir saray şarkıcısı mı olduğuna ilişkin fikir vermek amacıyla geniş bir kanıt yelpazesi incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda, halk ozanı Boyan’ın, millî hafızanın koruyucusu ve kültürel mirasın aktarıcısı olarak tarih kaynaklarına geçtiği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Boyan, ozan, gusli, Orta Çağ Rus kültürü, İgor Seferi Destanı

Kaynakça

• Bu bölüme kaynakça eklenmesi zorunludur.