Türkiye İmalat Sanayinin Uluslararası Ticarette Karşılaştırmalı Üstünlükleri ve Rekabet Gücü Göstergeleri

Yıl 2014, Sayı: 596, 45 - 58, 01.10.2014

Gonca Akgün Güngör

Öz

Uluslararası ticarette geleneksel ve yeni teoriler tarafından karşılaştırmalı üstünlükler ve rekabet gücünün elde edilmesi üzerine teoriler savunulmuştur. Geleneksel teoriler, uluslararası ticaret biçimini faktör donatımına dayalı endüstriler-arası ticarete dayandırırken; Yeni teoriler ölçek ekonomileri ve ürün farklılaştırmasını içeren endüstri-içi ticaret biçimine dayandırmaktadır. Ticaret biçimindeki farklılıklar, karşılaştırmalı üstünlüklerin elde edilmesinde rol oynayan temel aktörleri belirlemektedir. Bu çalışmada, serbestleşme sürecinin ardından Türkiye’nin hangi sektörlerde karşılaştırmalı üstünlüklerinin olduğu ve Gümrük Birliği sonrasında zaman içerisinde karşılaştırmalı üstünlüklerin ne yönde geliştiği incelenmektedir. Bu amaçla, 1996-2013 döneminde Türkiye imalat sanayinin dünya ile ticareti Balassa, Dönüştürülmüş Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Vollrath indeksleri yardımıyla hesaplanmıştır. Sonuçlar, Türkiye’nin karşılaştırmalı üstünlüğünün emekyoğun olduğu ancak zamanla emek-yoğun uzmanlaşmadan sermaye-yoğun uzmanlaşmaya doğru bir değişim gösterdiğini desteklemektedir

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Ticaret, Karşılaştırmalı Üstünlükler, Rekabet

Comparative Advantage and Competitiveness Indicators of Turkish Manufacturing Industries

Öz

Traditional and new theories were defended on obtaining the comparative advantage and competitiveness in international trade. Traditional theories based trade forms on factor endowment while new theories based on intra-industry trade that includes economies of scale and product differentiation. The differences of the trade forms determine the main actors that play a role in obtaining comparative advantages. In this study it is examined that in which sectors of Turkey have comparative advantages after the process of liberalization and following the Customs Union in which direction of comparative advantages are developed over time. To this end, during the period 1996-2013 are calculated comparative advantage of Turkey’s trade with the world by using the Balassa, Transformed Revealed Comparative Advantage and Vollrath indicators of the Turkish manufacturing industry. Results have revealed that the comparative advantages of Turkey is labor-intensive, but there is a conversion towards from labor-intensive specialization than capital-intensive specialization in the long run

Anahtar Kelimeler

International Trade, Comparative Advantage, Competitiveness, Bal

Kaynakça

• AKKOYUNLU, Arzu S. (1996), “Yeni Dış Ticaret Teorileri”, Eko- nomik Yaklaşım, Cilt: 7, Sayı: 21, ss. 71-99.
• ALTAY, Bülent ve Koray GÜRPINAR (2008), “Açıklanmış
• Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Bazı Rekabet Gücü Endeksleri: Türk Mobilya Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: X, Sayı: I, ss. 257-274. AYDIN, Faruk, Hülya SAYGILI, Mesut SAYGILI ve Gökhan YILMAZ (2010), “Dış Ticarette Küresel Eğilimler ve Türkiye
• Ekonomisi”, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Çalışma Tebliği, No: 10/01. BAYRAKTUTAN, Yusuf (2003), “Bilgi ve Uluslararası Ticaret
• Teorileri”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, ss. 175-186. BERNARD, Andrew B., Stephen REDDING ve Peter K. SCHOTT (2004), “Comparative Advantage and Heteroge- neous Firms”, NBER Working Paper, No. 10668.
• BHAGWATI, Jagdish (1995), “Trade and Wages: Choosing
• Among Alternative Explanations”, FRBNY Economıc Policy Review, ss. 42-47. BHAGWATI, Jagdish ve Vivek DEHEJIA (1994), “Freer Trade and Wages of the Unskilled: Is Marx Striking Again?”, Discus- sion Paper, No. 672.
• DAVIDSON, Carl ve Steven J. MATUSZ (2008), “Globalization and Turnover”, in Globalisation and Labour Market Adjustment
• Ed: David Greenaway, Richard Upward and Peter Wright, ss. 30. DEVEREUX, Michael B. (1997), “Growth, Specialization, and Trade Liberalization”, International Economic Review, Vol. 38, No. 3, pp. 565-585.
• EMİRHAN, P. Narin (2008), “Türk Dış Ticaretinin Alternatif
• Modeller Açısından Değerlendirilmesi (1982-2000)”, Ege Aka- demik Bakış Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 28, ss. 861-875.
• ERLAT, Güzin ve Haluk ERLAT (2005), “Do Turkish Exports
• Have Comparative Advantage With Respect To The European Union Market, 1990-2000”, Proceedings of the Middle East
• Economic Association. FİLİZTEKİN, Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Evrimi”, Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikaları, Yıl: 1, Sayı: 1. Açıklanmış GÖKALP, M. Faysal ve Gonca AKGÜN (2011), “Türkiye İmalat
• Sanayinde Serbest Ticaretin İstihdam Etkisi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt: 48 Sayı: 552, ss. 85-94. GÖKMENOĞLU, Seyit Muharrem, Mustafa AKAL ve Remzi AL- TUNISIK (2012), “Ulusal Rekabet Gücünü Belirleyen Faktörler
• Üzerine Değerlendirmeler”, Rekabet Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 3, ss. 3-43. GRANT, R. (2009), “Trade, International”, Encyclopedia of Hu- man Geography, ss. 329-337.
• HELPMAN, Elhanan (1999), “The Structure of Foreign Trade”
• The Journal of Economic Perspectives, Vol.13, No.2. IRAWAN, Tony ve Evgeniya YUSHKOVA (2013), “Competitive- ness of Manufacturing Sector: Gross Trade versus Value Add- ed Trade”, http://ofce-skema.org/wp-content/uploads/2013/06/ yushkova.pdf, (Erişim Tarihi: 10.09.2014).
• KARAKAYA, Etem, Ferhat Başkan ÖZGEN (2002), “Economic
• Feasibility of Turkey’s Economic Integration With The EU: Per- spectives From Trade Creation And Trade Diversion”, Interna- tional Economics Research Conference. KAYA, Ayten Ayşen (2006), “İmalat Sanayi İhracatında
• Uzmanlaşma: Türkiye-Avrupa Birliği Analizi (1991–2003)”
• Ekonomi, İşletme, Uluslararası İlişkiler Ve Siyaset Bilimleri Dergisi, Cilt 6, Sayı 2. KRUGMAN, Paul (1987), “The Narrow Moving Band, The Dutch Disease, and The Competitive Consequences of Mrs.
• Thatcher: Notes on Trade in The Presence of Dynamic Scale Economies”, Journal of Development Economics, Volume 27, Issues 1-2, ss. 41-55. KÜÇÜKKİREMİTÇİ, Oktay (2006), “Dış Ticaretteki Rekabet
• MASSÉ, Philippe (2001), “Trade, Employment and Wages
• A Review of the Literature”, Human Resources Development Canada. http://www.dfaitmaeci.gc.ca/eet/pdf/09-en.pdf. MOKYR, Joel (2000), “Knowledge, Technology and Economic
• Growth During the Industrial Revolution”, Productivity, Technol- ogy and Economic Growth, Edited by Bart van Ark and et all., Kluwer Academic Publishers. MOODY, Kim (1997), Workers in a Lean World: Unions in the International Economy, Verso, NewYork.
• MUENDLER, Marc-Andreas (2007), “Balassa (1965) Com- parative Advantage by Sector of Industry, Brazil 1986-2001”, www.econ.ucsd.edu/muendler/docs/brazil/br-compadv.pdf, (07.09.2014).
• NORDAS, Hildegunn, Sebastien MIROUDOT and Przemys- law KOWALSKI (2006), “Dynamic Gains From Trade”, OECD
• Trade Policy Woking Paper, No.43. RICARDO, David (1817), On The Principles of Political Econo- my and Taxation, Batoche Books, Canada.
• SAVRUL, Burcu K., Hasan Alp ÖZEL ve Cüneyt KILIÇ (2013)
• “Osmanlı’nın Son Döneminden Günümüze Türkiye’de Dış Ti- caretin Gelişimi”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt: 8, Sayı: , ss. 55-78. SIGGEL, Eckhard (2005), Development Economics: A Policy
• Analysis Approach, Social Science, Innovative Economics Textbooks. SMITH, Adam (2004), Ulusların Zenginliği, Çevirenler: Ayşe
• Yunus ve Mehmet Bakırcı, 1.Cilt, 4.Baskı, Alan Yayıncılık: İstanbul. STOLPER, Wolfgang ve Paul SAMUELSON (1941), “ Protec- tion and Real Wages”, Review of Economic Studies, Vol. 9, No. , http://sites.duke.edu/econ206_01_s2011/ files/2011/05/31a
• Final-notes-Stolper-and-Samuelson.pdf, 04.2014). (Erişim Tarihi
• TÜİK, İstatistik Göstergeler, Dış Ticaret İstatistikleri, www.tuik. gov.tr. UNCTAD, TableViewer/tableView.aspx? ReportId=24739, (19.09.2014). http://unctadstat.unctad.org/wds/
• UTKULU, Utku (2005), Türkiye’nin Dış Ticareti ve Değişen Mu- kayeseli Üstünlükler, Birinci Baskı, İzmir: Dokuz Eylül Üniver- sitesi Yayınları.
• UTKULU, Utku ve Dilek SEYMEN (2004), “Revealed Com- parative Advantage and Competitiveness: Evidence for Turkey vis-à-vis the EU/15”, European Trade Study Group 6th Annual
• Conference, ETSG 2004, Nottingham.
• VERNON, Raymond (1966), “International Investment and In- ternational Trade in the Product Cycle”, Quarterly Journal of Economics, ss.190-207.
• VOLLRATH, Thomas, (1991), “A Theoretical Evaluation of Al- ternative Trade Intensity Measures of Revealed Comparative
• Advantage”, Weltwirtschafliches Archiv, Vol. 127, ss. 265-279. YILDIRIM, Metin ve Gökçe KALE (2009), “ Outsourcing ve Hindistan”, EconAnadolu 2009: Anadolu International Confer- ence in Economics, Eskişehir.
• YILMAZ, Bahri (2003), “Turkey’s Competitiveness in the Eu- ropean Union: A Comparison with Five Candidate Countries
• – Bulgaria, The Czech Republic, Hungary, Poland, Romania – and the EU15”, Ezoneplus Working Paper, No.12.