Akılcı İlaç Kullanımı: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde Bir Uygulama

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 251 - 277, 25.01.2022

Abdulrahman Kuyifatih Gülbiye Yenimahalleli Yaşar , Meliha Meliş Günaltay

https://doi.org/10.25295/fsecon.1040173

Cited By: 4

Öz

İlaçlar, sağlık sisteminin ve sağlığımızın ayrılmaz bir parçasıdır. Akılcı ilaç kullanımı, yaşam kalitesini artırmakta ve toplum sağlığının iyileştirilmesine katkı sağlamaktadır. Akılcı olmayan ilaç kullanımı sağlık harcamalarında ciddi bir paya sahiptir. Bu çalışma, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımı konusundaki yaklaşımlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini; Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinde 2017-2018 eğitim öğretim yılında altı bölümde öğrenim gören 2842 öğrenci oluşturmaktadır. Anket uygulanacak öğrenciler, her bölümden tabakalı rastgele örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Veriler gönüllü olarak katılan 1102 kişiden elde edilmiştir. Araştırma, yüz-yüze anket uygulanması yöntemi ile yapılmıştır. Anketin oluşturulmasında AİK literatüründen ve uzman görüşlerinden yararlanılmıştır. Araştırma bulguları, öğrencilerin olumlu tutumlara sahip olduklarını, ancak ilaç kullanımında uygun bilgi ve güvenli uygulamaları tam olarak bilmediklerini göstermektedir. Çalışma öğrencilerin farkındalık ve davranışlarının iyileştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

akılcı ilaç kullanımı, ilaç, ilaç kullanım alışkanlıkları, öğrenciler, reçetesiz ilaç kullanımı

Teşekkür

Değerli görüş ve önerilerinden dolayı Prof. Dr. Ömer Rıfkı ÖNDER'e çok teşekkür ederim.

Rational Drug Use: An Applicatıon in Ankara Universıty Faculty of Health Sciences

Öz

Drugs are an integral part of the health system, and our health. Rational drug use improves the quality of life and contributes the better health of society. Irrational use of drugs has a significant share in health spending. This study has been conducted to determine the approaches of Ankara University Faculty of Health Sciences’ students about rational drug use. 2842 students studying in six departments in Ankara University Faculty of Health Sciences in the 2017-2018 academic years constitutes the universe of the research. The participants have been selected by stratified random sampling method. Data have been collected from 1102 volunteers. The research has been conducted by face-to-face survey method. Literature review on rational drug use and expert opinions have been used in order to create the survey. The data obtained from the study show that students have positive attitudes, but still have not known appropriate information and safe practices entirely in drug use. This study emphasizes the need to improve students' awareness and behaviour.

Anahtar Kelimeler

drug, drug use habits, non-prescription drug use, rational use of drugs, students

Kaynakça

• Akıcı, A. & Başaran, N. F. (2013). University Students’ Attitudes Concerning otc Drug Use; Survey from İstanbul. ARPN Journal of Science and Technology, 3(3), 309-315.
• Akıcı, A. & Kalaça, S. (2013). Akılcı İlaç Kullanımı. Ankara: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı.
• Aydın B. & Gelal A. (2012). Akılcı İlaç Kullanımı: Yaygınlaştırılması ve Tıp Eğitiminin Rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 26(1): 57-63.
• BUKO. (2018). Pharma-Kampagne. Drug Marketing. https://www.bukopharma.de/index.php/de/
• Büyüker, S. M. & Odabaşı, G. (2018). Assessment of Knowledge and Behaviour of Pharmacy Services Students in Vocational School of Health Services for Rational Drug Use. Eastern J Medical Sciences, 3(3), 28-33.
• Demirci, A. & Şimşek, I. (2012). Üniversite Öğrencilerinin İlaç Kullanımına Yönelik Tutumları. New World Sciences Academy Dergesi, 7(4), 43-51.
• ECDC (2019). Key Messages For The General Public: Self-Medication With Antibiotics. https://antibiotic.ecdc.europa.eu/en/get-informedkey-messages/key-messages-general-public-self-medication-antibiotics
• Gelayee, D. A. & Binega, B. (2017). Assessment of Medication Use Among University Students in Ethiopia. The Scientific World Journal, 1-5.
• Girish, H. O., Divya, H. M., Prabhakaran, S., Venugopalan, P. P., Koppad, R. & Acharya, A. (2013). A Crosssectional Study on Self Medication Pattern Among Medical Students at Kannur, North Kerala. Journal of Evolution of Medical and Dental Sciences, (2)45, 8693-8700.
• Gürhan, B. (2016). Bir Üniversite Hastanesine Haşvuran Hastaların Akılcı İlaç Kullanım İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi, T.C. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara.
• HAI (2018). HAI Vision, Mission & Impact. http://haiweb.org/
• INRUD (2018). About INRUD. https://sites.google.com/a/msh.org/inrud-archive/
• İpteş, S. & Khorshid, L. (2004). Üniversite Öğrencilerinin İlaç Kullanım Durumlarının İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 20(1), 97-106.
• Karakurt, P., Hacıhasanoğlu, R., Yıldırım, A., & Sağlam, R. (2010). Üniversite Öğrencilerinde İlaç Kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(5), 505-512.
• Kaya, H., Turan, N., Keskin, Ö., Tencere, Z., Uzun, E., Demir, G. & Yılmaz, T. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Davranışları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(1), 35-42.
• Matson, K., Pawasauskas, J. E. & Procopio, F. (2015). Reported Behaviors of Prescription-drug Misuse and Medication Safety Among Students Attending a Rhode Island University. Rhode Island Medical Journal, 37-40.
• OECD (2020). Health at a Glance 2020: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris.
• OECD (2021). Health at a Glance 2021: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris.
• Okyay, R. A. & Erdoğan, A. (2017). Self-Medication Practices and Rational Drug Use Habits Among University Students: A Cross-Sectional Study from Kahramanmaraş, Turkey. PeerJ, DOI 10.7717/peerj.3990.
• Özdamar, K. (2011). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Pınar, N. (2017). Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanım Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 8(29), 34-40.
• RTÜK (2018). Avrupa Birliği Görsel İşitsel Medya Hizmetleri Yönergesi. https://www.rtuk.gov.tr/avrupa-birligi-gorsel-isitsel-medya-hizmetleriyonergesi/4934/3897/avrupa-birligi-gorsel-isitsel-medya-hizmetleri-yonergesi-1542010-tr-l-951.html
• Sağlık Bakanlığı (2017). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2017. Ankara: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü.
• Sağlık Bakanlığı (2018). Akılcı İlaç Kullanımı – Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu. http://www.akilciilac.gov.tr/
• Sağlık Bakanlığı (2021). 2022 Yılı Bütçe Sunumu. TBMM Genel Kurulu, Dr.Fahrettin Koca-Sağlık Bakanı, 11 Aralık.
• Şantaş, F. & Demirgil, B. (2017). Akılcı İlaç Kullanımına İlişkin Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 5(1): 35-48.
• TEB (2018). Türk eczacıları birliği 2018 yılını sağlık, ilaç, eczacılık açısından değerlendirdi. https://www.burdureo.org.tr/haber-4716
• WHO (2018). Assessing Non-Prescription And Inappropriate Use Of Antibiotics: Report On Survey. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe.
• WHO (2020). Global Spending on Health 2020: Weathering the Storm. Geneva: World Health Organization, 2020.
• Yenimahalleli Yaşar, G. & Aydın, J. C. (2020). Sağlık Harcamaları ve Finansmanı: OECD Ülkeleri ve Türkiye. Sosyal Politika ve İktisat Yazıları: Prof. Dr. Seyhan Erdoğdu’ya Armağan, Yayına Hazırlayanlar: Hasan Tahsin Benli, Elif Hacısalihoğlu, Denizcan Kutlu, Güven Savul, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayın No: 2020/1, s.366-390, Ankara.
• Yenimahalleli Yaşar, G. & Pala, K. (2020). Cumhuriyetin 100. Yılına Doğru Türkiye’nin Sağlık Politikası: Sorunlar ve Çıkış Yolları Üzerine, Mülkiyeliler Birliği, MİSAM Politika Metinleri-5, Ankara.
• Yıldırım Baş, F., Cankara, F. N. & Yeşilot, Ş. (2013). Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Reçetesiz İlaç Kullanımının Değerlendirilmesi. S.D.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(2), 46-53.
• Yılmaz, E., Karaca, F., Uçar, S. & Yüce, T. (2008). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin İlaç Kullanma Durumlarının İncelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(8), 69-81.
• Yılmaztürk, A. (2013). Türkiye’de ve Dünyada Akılcı İlaç Kullanımı. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 42-49.