Türkiye'de Cari İşlemler Açığı ile Yabancı Yatırımlar Arasındaki İlişki: Rolling Window Nedensellik Analizi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 325 - 344, 28.05.2022

Seyit Ali Miçooğulları , Cebrail Telek

https://doi.org/10.25295/fsecon.1056816

Öz

Ödemeler bilançosu ana hesap gruplarından olan cari işlemler hesabının ülkeler için ekonomik istikrarın önemli bir göstergesi olduğu söylenebilir. Çoğu gelişmekte olan ülke gibi Türkiye’nin de temel makroekonomik sorunlarından biri kuşkusuz kronik cari işlemler açığıdır. Bu bağlamda cari açıkların giderilmesi için ne tür politikalar uygulanacağı önem kazanmaktadır. Bu çalışma Türkiye’de yıllardır kronikleşmiş hale gelen cari işlemler açığı ile yabancı yatırımlar arasındaki ilişkiyi ve cari işlemler açığının finansmanında yabancı yatırımların önemini açıklamayı amaçlamaktadır. Çalışma bu amacı gerçekleştirmek için Türkiye’nin 2002Q1-2020Q3 dönemini kapsamaktadır. Çalışmanın değişkenleri doğrudan yabancı yatırımlar (FDI), portföy yatırımları (PI) ve cari işlemler açığı (CA) olup; yöntem olarak simetrik Hacker ve Hatemi-J (2006) ve asimetrik Hatemi-J (2012) nedensellik testlerinin yanı sıra Rolling Window nedensellik testine başvurulmuştur. Elde edilen bulgularda cari işlemler açığı ile yabancı yatırımlar arasında bazı dönemlerde ilişki olduğu ve doğrudan yabancı yatırımların cari işlemler açığı üzerinde olumlu, portföy yatırımlarının ise olumsuz etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cari İşlemler Dengesi, Yabancı Yatırımlar, Rolling Window Nedensellik.

The Relationship Between Current Account Deficit and Foreign Investments in Turkey: Rolling Window Causality Analysis

Öz

It can be said that the current account, which is one of the main account groups in the balance of payments, is an important indicator of economic stability for countries. Like most developing countries, one of the main macroeconomic problems of Turkey is undoubtedly the chronic current account deficit. In this context, what kind of policies will be implemented in order to eliminate the current account deficits gains importance. This study aims to explain the relationship between the current account deficit, which has become chronic in Turkey for years, and foreign investments the importance of foreign investments in financing the current account deficit. The study covers Turkey's 2002Q1-2020Q3 period in order to achieve this aim. The variables of the study are foreign direct investments (FDI), portfolio investments (PI) and current account deficit (CAD); In addition to the symmetrical Hacker and Hatemi-J (2006) and asymmetrical Hatemi-J (2012) causality tests, the Rolling Window causality test was used as a method. In the findings, it has been determined that there is a relationship between the current account deficit and foreign investments in some periods, and foreign direct investments have a positive effect on the current account deficit, while portfolio investments have a negative effect.

Anahtar Kelimeler

Cari İşlemler Dengesi, Yabancı Yatırımlar, Rolling Window Nedensellik.

Kaynakça

• Andrews, D. W. (1993). “Tests for parameter instability and structural change with unknown change point.” Econometrica: Journal of the Econometric Society, 821-856.
• Andrews, D. W. ve Ploberger, W. (1994). “Optimal tests when a nuisance parameter is present only under the alternative.” Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1383-1414.
• Balcilar, M., Ozdemir, Z. A. ve Arslanturk, Y. (2010). “Economic growth and energy consumption causal nexus viewed through a bootstrap rolling window.” Energy Economics, 32(6), 1398-1410.
• Bayraktutan, Y. (2017). Uluslararası İktisat, 3. Basım, Kocaeli: Umuttepe Yayın.
• Bayraktutan, Y. ve Demirtaş, I. (2011). “Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari Açığın Belirleyicileri: Panel Veri Analizi.” Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22), 1-28. Boratav, K. (2012). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2009. Ankara: İmge Kitabevi. Carrion-i-Silvestre, J. L., Kim, D. ve Perron, P. (2009). “GLS-based unit root tests with multiple structural breaks under both the null and the alternative hypotheses.” Econometric theory, 25(6), 1754-1792.
• Cural, M. (2010). “Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari İşlemler Dengesinin 1980 Sonrası Dönemde Gelişimi ve Finansmanı.” Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2), 173-195.
• Çeştepe, H., Abasız, T. ve Alper, Ş. I. K. (2019). “Cari Açığın Finansmanı Ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar: BRICS-T Ülkeleri İçin Nedensellik Analizi.” Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(3), 660-672.
• Destek, M. A. ve Köksel, B. (2019). “Income inequality and financial crises: evidence from the bootstrap rolling window.” Financial Innovation, 5(1), 1-23. Efron, B. (1979). “Computers and the theory of statistics: thinking the unthinkable.” SIAM review, 21(4), 460-480.
• Erden, L. ve Çağatay, O. (2011). “Türkiye’de Cari İşlemler ve Sermaye Hesapları Arasındaki İlişki.” Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 49-67.
• Fry, M. J., Burridge, P. ve Blanchet, M. C. (1995).” Foreign Direct İnvestment, Other Capital Flows, And Current Account Deficits: What Causes What?” The World Bank, Policy Research Work, 1527.
• Gazel, S. (2018). “Portföy Yatırımları ve Cari İşlemler Dengesi Arasındaki Asimetrik Nedensellik İlişkisi: Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir Uygulama.” Süleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 23(3).
• Hacker, R. S. ve Hatemi-J, A. (2006). “Tests for causality between integrated variables using asymptotic and bootstrap distributions: theory and application.” Applied Economics, 38(13), 1489-1500.
• Hatemi-j, A. (2012). “Asymmetric causality tests with an application.” Empirical economics, 43(1), 447-456.
• Kesgingöz, H. ve Karataş, A. (2016). “Yabancı sermaye yatırımları ile cari işlemler açığı ilişkisi ve cari işlemler açığı için politika önerileri.” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(3), 597-610.
• Keskin, N. (2019). “Türkiye’de Cari İşlemler Hesabı ile Finans Hesabı Arasındaki Nedensellik İlişkisi.” İzmir İktisat Dergisi, 34(2), 279-297.
• Kim, C. H. ve Kim, D. (2011). “Do Capital Inflows Cause Current Account Deficits?” Applied Economics Letters, 18(5), 497-500.
• Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2003). “Minimum Lagrange multiplier unit root test with two structural breaks.” Review of economics and statistics, 85(4), 1082-1089.
• Narayan, P. K. ve Popp, S. (2010). “A new unit root test with two structural breaks in level and slope at unknown time.” Journal of Applied Statistics, 37(9), 1425-1438. Oeking, A. ve Zwick, L. (2015). “On The Relation Between Capital Flows And The Current Account.” Available at SSRN 2640096.
• Phillips, P. C. ve Hansen, B. E. (1990). “Statistical inference in instrumental variables regression with I (1) processes.” The Review of Economic Studies, 57(1), 99-125.
• Prasanna, N. (2010). “Impact Of Foreign Direct Investment On Export Performance In India.” Journal of Social Sciences, 24(1), 65-71.
• Razmi, A. (2009). “Does Pleasing Export-Oriented Foreign Investors Help Your Balance Of Payments? A General Equilibrium Analysis.” Oxford Economic Papers, 61(1), 128-149.
• Saçık, S. Y. ve Alagöz, M. (2010). “Türkiye’de Cari İşlemler Açığı Sorunu Ve Borçlanma İle İlişkisi.” Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(2), 113-120.
• Saçık, S. Y. ve Karaçayır, E. (2015). “Türkiye'de Cari İşlemler Hesabının Finansmanı: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 155.
• Sarısoy-Guerin, S. (2003). “The Relationship Between Capital Flows And Current Account: Volatility And Causality.” Unpublished Manuscript, Dublin: Trinity College.
• Sarode, S. (2012). “Effects of FDI On Capital Account And GDP: Empirical Evidence From India.” International Journal of Business and Management, 7(8), 102.
• Seyidoğlu, H. (2015). Uluslararası İktisat: Teori Politika ve Uygulama, Geliştirilmiş 20. Baskı, İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• TCMB, (2021). (https://evds2.tcmb. gov.tr/ index.php?/ evds/serie Market/collapse_18/5122/DataGroup/turkish/bie_odeayrsunum6/ Erişim Tarihi: 01.12.2021).
• Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). “Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes.” Journal of econometrics, 66(1-2), 225-250.
• Tüzemen, Ö. B. ve Tüzemen, S. (2018). “Current Account Imbalance And Foreign Capital Inflows In Turkey: What Causes What?.” Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(4), 71-86.
• Wong, C. H. ve Carranza, L. (1999). “Policy Responses To External Imbalances in Emerging Market Economies: Further Empirical Results.” IMF Staff Papers, 46(2), 225-237.
• Yan, H. D. (2005). “Causal Relationship Between The Current Account And Financial Account.” International Advances in Economic Research, 11(2), 149-162.
• Yeldan, E. (2008). Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi. İstanbul: İletişim Yayınları.