Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri: Asimetrik Testlerden Kanıtlar

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 1591 - 1610, 25.05.2023

Oğuzhan Şengül

https://doi.org/10.25295/fsecon.1086095

Öz

Gelişmekte olan ekonomilerde enerji ihtiyacı büyüme ile birlikte artarak devam etmektedir. Bu bağlamda petrol fiyatlarındaki değişim bu ülkelerin makro ekonomik göstergeleri üzerinde farklı etkiler bırakmaktadır. Bu durum enerji bağımlı ekonomilerde daha da önemli hale gelirken, petrol ihracatçısı ülkeler için farklı senaryolar ortaya çıkabilmektedir.
Bu çalışmada gelişmekte olan bir ekonomilerden biri olan Türkiye ekonomisinde 2000 – 2021 yılları arasında kalan dönemde petrol fiyatlarında yaşanan şokların Türkiye’nin ekonomik büyüme performansı üzerindeki etkisi incelenmektedir. Çalışmada, petrol fiyatlarındaki pozitif ve negatif şokların etkilerinin tam olarak anlaşılabilmesi için asimetrik sınır ve nedensellik testleri kullanılmaktadır. Sonuçlar göstermektedir ki, petrol fiyatları ile ekonomik büyüme arasında asimetrik bir ilişki bulunmaktadır. Petrol fiyatlarındaki artışlar Türkiye ekonomisini petrol fiyatlarındaki düşüşten daha fazla etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Enerji fiyatları, Türkiye ekonomisi, Asimetrik ARDL testi

The Effects of Fluctuations in Oil Prices on the Turkish Economy: Evidence from Asymmetric Tests

Öz

In developing economies, the need for energy is increasing day by day with the growth of the economy. Along with the increase in the need, the change in oil prices also has different effects on the economies of these countries. While this situation becomes more important in energy-dependent economies, it creates different scenarios for oil exporting countries.
In this study, the effect of oil price shocks on Turkey's economic growth performance in the period between 2000 and 2021 in the Turkish economy, one of developing economies, is examined. In the study, asymmetric boundary and causality tests are used to fully understand the effects of positive and negative shocks on oil prices. The results show that there is an asymmetrical relationship between oil prices and economic growth. Increases in oil prices affect the Turkish economy more than the decrease in oil prices.

Anahtar Kelimeler

Energy prices, Turkish economy, asymmetric ARDL test

Kaynakça

• Adıgüzel, U., Bayat, T., Kayhan, S. & Nazlıoğlu, Ş. (2013). Oil Prices and Exchange Rates in Brazil, India and Turkey: Time and Frequency Domain Causality Analysis. SEYAD, 1, 49-73.
• Akinsola, M. O. & Odhiambo, N. M. (2020). Asymmetric Effect of Oil Price on Economic Growth: Panel Analysis of Low-Income Oil-Importing Countries. Energy Reports, 6, 1057-1066.
• Alagöz, M., Dilbaz, A. N. & Akarsu, Y. (2017). Petrol Fiyatlarının Makro Ekonomi Üzerindeki Etkisi-Ülke Karşılaştırmaları ile Panel Veri Analizi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19(33), 144-150.
• Alamgir, F. & Bin Amin, S. (2021). The Nexus Between Oil Price and Stock Market: Evidence from South Asia. Energy Reports, 7, 693-703.
• Algan, N., İşcan, E., Serin, D. & Kara, D. (2017). Enerji Fiyatlarındaki Volatilitenin Makroekonomik Performans Üzerine Etkisi. International Conference on Eurasian Economies 2017, 291-300.
• Anoruo, E. & Elike, E. (2009). An Empirical Investigation into The Impact of High Oil Prices on Economic Growth of Oil-Importing African Countries. International Journal of Economic Perspectives, 3(2), 121-129.
• Bayat, T., Şahbaz, A. & Akçacı, T. (2013). Petrol Fiyatlarının Dış Ticaret Açığı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 42, 67-90.
• Bayat, T., Nazlıoğlu, Ş. & Kayhan, S. (2015). Exchange Rate and Oil Price Interactions in Transition Economies: Czech Republic, Hungary and Poland. Panoeconomicus, 62(3), 267-285.
• Berument, H., Ceylan, N. & Doğan, N. (2010). The Impact of Oil Price Shocks on the Economic Growth of Selected MENA Countries. The Energy Journal, 31(1), 150-176.
• Beşer, N. Ö. & Öztürk, S. (2020). Petrol Fiyatlarında Değişkenlik ve İktisadi Büyüme: Petrol İthal Eden Ülkeler Üzerine Bir Analiz. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 12(1), 68-84.
• Burbidge, J. & Harrison, A. (1984). Testing for the Effects of Oil-Price Rises Using Vector Autoregressions. International Economic Review, Department of Economics, University of Pennsylvania and Osaka University Institute of Social and Economic Research Association, 25(2), 459-484.
• Cardi, O. (2007). Another View of the J-Curve. Macroeconomic Dynamics, 11, 153-174.
• Cunado, J. & de Gracia, F.P. (2014). Oil Price Shocks and Stock Market Returns: Evidence from Some European Countries. Energy Economics, 42, 365-377.
• DePratto, B., Resende, C. & Maier, P. (2009). How Changes in Oil Prices Affect Macroeconomy. Bank of Canada Working Paper, 2009-2033.
• Dickey, D. & Fuller, W. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
• Dickey, D. & Fuller, W. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with A Unit Root. Econometrica, 49, 1057-1072.
• Ergin Ünal, A. (2021). Ham Petrol Fiyatlarındaki Değişim, Parasal Göstergeler, Enflasyon ve Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 9(1), 1-11.
• Ghalayini, L. (2011). The Interaction Between Oil Price and Economic Growth. Middle Eastern Finance and Economics, 13, 127-140.
• Hamilton, J. D. (1983). Oil and the Macroeconomy Since World War II. Journal of Political Economy, 91(2), 228-248.
• Hatemi-J, A. & Roca, E. (2014). BRICS and PIGS in the Presence of Uncle Sam and Big Brothers: Who Drive Who? Evidence Based on Asymmetric Causality Tests. Griffith Business School Discussion Papers Finance.
• Hooker, M. A. (1996). What Happened to the Oil Price-Macroeconomy Relationship?. Journal of Monetary Economics, 38, 195-213.
• Jimenez-Rodriguez, R. & Sanchez, M. (2005). Oil Price Shocks and Real GDP Growth: Empirical Evidence for Some OECD Countries. Applied Economics, 37, 201–228.
• Kamacı, A. & Göktaş, S. (2020). Petrol Fiyatları ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(22), 547-556.
• Kayhan, S. & Yacoub, A. M. (2021). Did Something Change in Chad After the Oil Era? Evidence from a Rolling Windows Analysis. Journal of International Trade and Economic Researches, 5(1), 1-9.
• Kilian, L. & Park, C. (2009). The Impact of Oil Price Shocks on The US Stock Market. International Economic Review, 50(4), 1267-1287.
• Kliesen, K. L. (2008). Oil and the U.S. Macroeconomy: An Update and a Simple Forecasting Exercise. Federal Reserve Bank of St. Louis Working Paper, 2008-009A.
• Korhonen, L. & Ledyaeva, S. (2008). Trade Linkages and Macroeconomic Effects of The Price of Oil. BOFIT Discussion Papers, No. 16/2008.
• Lardic, S. & Mignon, V. (2008). Oil Prices and Economic Activity: An Asymmetric Cointegration Approach. Energy Economics, 30(3), 847-855.
• Lee, K., Ni, S. & Ratti, R. (1995) Oil Shocks and The Macroeconomy: The Role of Price Variability. Energy Journal, 16, 39-56.
• Lilien, D. (1982) Sectoral Shifts and Cyclical Unemployment. Journal of Political Economy, 90, 777-793.
• Mussa, M. (2000). The Impact of Higher Oil Prices on The Global Economy. International Monetary Fund Research Department, Working Paper.
• Narayan, P. K., Sharma, S. Poon, W. C. & Westerlund, J. (2014). Do Oil Prices Predict Economic Growth? New Global Evidence. Energy Economics, 41, 137-146.
• Öksüzler, O. & İpek, E. (2011). Dünya Petrol Fiyatlarındaki Değişimin Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 15-34.
• Özbek, S. & Naimoglu, M. (2021). Petrol Fiyatlarındaki Artış Ekonomik Büyüme Üzerinde Etkili mi? Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bir Tahmin. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 7(2), 183-198.
• Özsağır, A., Erkan, B., Şentürk, M. & Kara, O. (2011). Ham Petrol Fiyatlarındaki Volatilitenin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Büyümesi Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi, 18(1), 19-28.
• Phillips, P. C. & Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Sağlam, Y. & Güreşçi, G. (2018). Petrol Şoklarının Makroekonomik Göstergeler Üzerine Etkileri: OPEC için Yapısal VAR Analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 640, 27-47.
• Shin, Y., Yu, B. & Greenwood-Nimmo, M. (2014). Modelling Asymmetric Cointegration and Dynamic Multipliers in a Nonlinear ARDL Framework. Festschrift in Honor of Peter Schmidt (281-314). Springer, New York, NY.
• Şahbaz, A., Adıgüzel, U., Bayat, T. & Kayhan, S. (2014). Relationship Between Oil Prices and Exchange Rates: The Case of Romania. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 48(2), 245-256.
• Varlık, S. & Berüment, M. H. (2020). Oil Price Shocks and The Composition of Current Account Balance. Central Bank Review, 20, 1-8.
• Yılancı, V. (2017). Petrol Fiyatları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Fourier Yaklaşımı. Ekonometri ve İstatistik, 27, 51-67.