Entropy-TOPSIS Method Approach: A Comprehensive Quarterly Assessment with Application in Turkey's Cement Sector

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 938 - 967, 27.09.2024

Çiğdem Özarı , Özge Demirkale

https://doi.org/10.25295/fsecon.1447540

Öz

The objective of this research is to determine the financial performance of Turkish cement firms using quarterly data from the period between 1997 and 2022 through the Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS). The research takes into account company mergers that occurred in 2020 and analyzes two distinct periods: from 1997 to 2020, and post-2020. Fourteen companies were examined in the first period, while ten companies were assessed in the latter period. To measure financial performance, ten common financial ratios selected based on literature were utilized. Determining the importance of these financial ratios is a crucial step in multi-criteria decision-making techniques; hence, the entropy method was employed to address this issue. According to empirical results, before the company mergers, UNYE and MARDIN cement firms were observed to consistently perform well financially, often ranking at the top based on the financial parameters considered. However, after the merger, it has been noted that BUCIM consistently held the top position in every quarter.

Anahtar Kelimeler

Cement Firms, Financial Ratios, Entropy-based TOPSIS Method

Entropi-TOPSIS Yöntemi Yaklaşımı: Türkiye'nin Çimento Sektöründe Uygulamalı Kapsamlı Çeyreklik Değerlendirme

Öz

Bu çalışmanın amacı, 1997 ile 2022 yılları arasında elde edilen çeyreklik verileri kullanarak Türk çimento sektöründeki firmaların finansal performanslarını Benzerlik İdeal Çözüme Tercih Sırası Tekniği (TOPSIS) ile değerlendirmektir. Araştırma, 2020 yılında yaşanan şirket birleşmelerini de göz önünde bulundurarak, 1997-2020 ve 2020 sonrası olmak üzere iki farklı dönemi kapsamaktadır. İlk dönemde 14, ikinci dönemde ise 10 şirket incelenmiştir. Finansal performans analizi için literatüre dayalı olarak seçilen on temel finansal oran kullanılmıştır. Finansal oranların önem derecesini belirlemek çok kriterli karar verme süreçlerinde hayati bir rol oynar; bu nedenle, bu hususu ele almak amacıyla entropi yöntemi tercih edilmiştir. Ampirik sonuçlara göre, şirket birleşmelerinden önce UNYE ve MARDIN'in, baz alınan finansal parametreler açısından en çok ilk sırada yer alarak iyi bir finansal performans sergilediği belirlenmiştir; ancak birleşmeden sonraki dönemde, BUCIM'ın her çeyrekte sürekli olarak ilk sırada yer aldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çimento Firmaları, Finansal Oranlar, Entropi Temelli TOPSIS Yöntemi

Kaynakça

• Akbulut, O. Y. (2020). Finansal Performans ile Pay Senedi Getirisi Arasındaki İlişkinin Bütünleşik CRITIC ve MABAC ÇKKV Teknikleriyle Ölçülmesi: Borsa İstanbul Çimento Sektörü Firmaları Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40, 471-488. https://doi.org/10.30794/pausbed.683330
• Akdoğan, N. & Tenker, N. (1997). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri (5. Baskı). Lebib Yalkın Yayınları, Ankara.
• Akgüç, Ö. (1995). Finansal Yönetim (8. Baskı). Muhasebe Enstitüsü Yayını, İstanbul.
• Akkaya, G. (2004). Finansal Rasyolar Yardımıyla Havayolu İşletmelerinin Performansının Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 19(1), 15-29.
• Altan, İ. M. & Yıldırım, M. (2019). Sigorta sektörünün finansal performansının Entropi Ağırlıklandırmalı TOPSIS yöntemiyle analizi ve değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 345-358. https://doi.org/10.15869/itobiad.463395
• Atukalp, M. E. (2019). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Çimento Firmalarının Finansal Performansının Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 81, 213-230. https://doi.org/10.25095/mufad.510663
• Bae Ki-Hwan G., Guptab, A. & Mau, R. (2021). Comparative Analysis of Airline Financial and Operational Performances: A Fuzzy AHP and TOPSIS Integrated Approach. Decision Science Letters, 10(3), 361-374. https://doi.org/10.5267/j.dsl.2021.2.002
• Bo, J. & Haidong, L. (2008). Research on Financial Early Warning for Listed Companies Based on TOPSIS Method. http://www.seiofbluemountain.com/upload/product/200911/2008jrhy07a17.pdf
• Ceylan, A. & Korkmaz, T. (2015). Finansal Yönetim Temel Konular (9. Baskı). Ekin Yayınevi, Bursa. Çimento Sektörü Raporu. (2020). T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi ve Verimlilik Genel Müdürlüğü Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi.
• Ding, L., Shao, Z., Zhang, H., Xu, C. & Wu, D. (2016). A Comprehensive Evaluation of Urban Sustainable Development in China Based on the TOPSIS-Entropy Method. Sustainability, 8(8), 746. https://doi.org/10.3390/su8080746
• Dumanoğlu, S. (2010). İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Mali Performansının TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2), 323-340.
• Ertuğrul, İ. & Karakaşoğlu, N. (2009). Performance Evaluation of Turkish Cement Firms with Fuzzy Analytic Hierarchy Process and TOPSIS Methods. Expert Systems with Applications, 36(1),702-715. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2007.10.014
• Eş, A. & Kocadağ, D. (2020). Entropy Tabanlı MAUT ve VIKOR Yöntemleriyle Tedarikçi Seçimi: Bir Kamu Kurumu Örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(Armağan Sayısı), 265-280. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.670472
• Fajdek-Bieda, A. (2021). Using Entropy-VIKOR Method in Chemical Processes Optimization. Procedia Computer Science, 192, 4208-4217. https://doi.org/10.1016/j.procs.2021.09.197
• Feng, C-Min & Wang, R-Tsu (2000), Performance evaluation for airlines including the consideration of financial ratios, Journal of Air Transport Management, 6, 133-142. https://doi.org/10.1016/S0969-6997(00)00003-X
• Feng, C-Min. & Wang, R-Tsu. (2001). Considering the Financial Ratios on the Performance Evaluation of Highway Industry. Transport Reviews, 21(4), 449-467. https://doi.org/10.1080/01441640010020304
• Güleç, Ö. F. & Özkan A. (2018). Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Finansal Performansın Değerlendirilmesi: BİST Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 18(54), 77-96.
• Huang. I., Keisler B. J. & Linkov I. (2011). Multi-Criteria Decision Analysis in Environmental Sciences: Ten Years of Applications and Trends. Science of the Total Environment. 409(19). 3578-3594. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2011.06.022
• Huang, W., Shuai, B., Sun, Y., Wang, Y. & Antwi, E. (2018). Using Entropy-TOPSIS Method to Evaluate Urban Rail Transit System Operation Performance: The China Case. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 111, 292-303. https://doi.org/10.1016/j.tra.2018.03.025
• Hsu, L. C. (2013). Investment Decision-Making Using Combined Factor Analysis and Entropy-Based TOPSIS Model. Journal of Business Economics and Management, 14(3), 448-466.
• Hwang, C. L. & Yoon, K. (1981). Methods for Multiple Attribute Decision Making. Multiple Attribute Decision Making (58-191). Springer, Berlin, Heidelberg.
• Kalogeras, N., Baorakis, G., Zoponidis, C. & Dijk, G. V. (2005). Evaluating the Financial Performance of Agri-Food Firms: A Multicriteria Decision-Aid Approach. Journal of Food Engineering, 70(3), 365-371. https://doi.org/10.1016/j.jfoodeng.2004.01.039
• Karakaş, A. & Öztel, A. (2020). BİST’DE Yer Alan Turizm İşletmelerinin Finansal Performanslarının Entropi Tabanlı Topsıs Yöntemi ile Belirlenmesi: Bir Python Uygulaması. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 543-562.
• Karapınar, A. & Zaif, F. (2013). Finansal Analiz (3. Baskı). Gazi Kitabevi, Ankara.
• Kızıl, E. (2019). Borsada İşlem Gören Şirketlerin Finansal Performansları ile Borsa Performansları Arasındaki İlişki: BİST Taş, Toprak Endeksindeki Çimento Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1(1), 51-67.
• Lam, W. H., Lam, W. S., Liew, K. F. & Lee, P. F. (2023). Decision Analysis on the Financial Performance of Companies Using Integrated Entropy-Fuzzy TOPSIS Model. Mathematics, 11(2), 397. https://doi.org/10.3390/math11020397
• Liu, Z. & Ming, X. (2019). A Methodological Framework with Rough-Entropy-ELECTRE TRI to Classify Failure Modes for Co-Implementation of Smart PSS. Advanced Engineering Informatics, 42, 100968. https://doi.org/10.1016/j.aei.2019.100968
• Liu, X., Zhou, X., Zhu, B., He, K. & Wang, P. (2019). Measuring the Maturity of the Carbon Market in China: An Entropy-Based TOPSIS Approach. Journal of Cleaner Production, 229, 94-103. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.04.380
• Mandic, K., Delibasic, B., Knezevic, S. & Benkovic, S. (2014), Analysis of the Financial Parameters of Serbian Banks Through the Application of the Fuzzy AHP and TOPSIS Methods. Economic Modelling, 43, 30-37
• Moghimi, R. & Anvari, A. (2014). An Integrated Fuzzy MCDM Approach and Analysis to Evaluate the Financial Performance of Iranian Cement Companies. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 71, 685-698.
• Özden, Ü. H., Başar, Ö. D. & Kalkan, S.B. (2012). İMKB’de İşlem Gören Çimento Sektöründeki Şirketlerin Finansal Performanslarının VIKOR Yöntemi ile Sıralanması. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 17, 23-44.
• Raikar, A. V. (2018). An Analytical Study of the Cement Sector and Selected Cement Companies in India by Using the Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) Technique of the Analytic Hierarchy Process (AHP) and VIKOR. International Journal of Research in Management, Economics, and Commerce, 8(5), 1-11.
• Rezaie, K., Ramiyani, S. S., Nazari-Shirkouhi, S. & Badizadeh, A. (2014). Evaluating Performance of Iranian Cement Firms Using an Integrated Fuzzy AHP-VIKOR Method. Applied Mathematical Modelling, 38(21-22), 5033-5046.
• Sakarya, Ş. & Akkuş, H. T. (2015). Finansal Performansın Ölçülmesinde Geleneksel Oranlar ile Nakit Akım Oranlarının Karşılaştırmalı Analizi: BIST Çimento Şirketleri Üzerine TOPSIS Yöntemi ile Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 109-123.
• Sümerli Sarıgül. S., Avcı, P. & Yaşar, E. (2023). Evaluation of the Financial Performance of Deposit Banks Operating in Turkey by Entropy-supported EDAS Method. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 8(1), 239-255.
• Shannon, C. E. (1948). A Mathematical Theory of Communication. The Bell System Technical Journal, 27(3), 379-423.
• Shaverdi, M., Ramezani, I., Tahmasebi, R. & Rostamy, A. A. A. (2016). Combining Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS with Financial Ratios to Design a Novel Performance Evaluation Model. International Journal of Fuzzy Systems, 18(2), 248-262.
• Soysal, M., KAYALI, C. A., & Aktaş, İ. (2017). BİST’te hisse senetleri işlem gören çimento sanayii sektöründeki firmaların TOPSIS yöntemine göre performans değerlemesi ve analizi. Journal of Current Researches on Business and Economics, 7(2), 437-452.
• Sun, F., & Yu, J. (2021). Improved Energy Performance Evaluating and Ranking Approach for Office Buildings Using Simple-Normalization, Entropy-Based TOPSIS, and K-Means Method. Energy Reports, 7, 1560-1570. https://doi.org/10.1016/j.egyr.2021.03.007
• Tayyar, N. & Şimşek, F. (2011). İşletmelerde Etkinlik ve Performans Değerlendirmede AHP ve TOPSIS Analizlerinin Kullanımı: Çimento Sektöründe Bir Uygulama. 12th Internatıonal Symposıum on Econometrics Statistics and Operations Research, Pamukkale Unıversity Department Of Econometrics, May 26-29, 311-324.
• Turunç, A. & Ersoy, H. (2018). Determination of Financial Performance of Automotive Manufacturing Companies Trade on BIST 100 via Entropy Based TOPSIS Method. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 287-297. https://doi.org/10.29106/fesa.1233893
• Ünvan, Y. A. & Ergenç, C. (2022). Financial Performance Analysis with the Fuzzy COPRAS and Entropy-COPRAS Approaches. Computational Economics, 59(4), 1577-1605. https://doi.org/10.1007/s10614-021-10143-4
• Vaid, S. K., Vaid, G., Kaur, S., Kumar, R. & Sidhu, M. S. (2022). Application of Multi-Criteria Decision-Making Theory with VIKOR-WASPAS-Entropy Methods: A Case Study of Silent Genset. Materials Today: Proceedings, 50, 2416-2423. https://doi.org/10.1016/j.matpr.2021.10.259
• Wang, T-Chin, & Hsu, J-Chien (2004), Evaluation of The Business Operation Performance of The Listing Companies by Applying TOPSIS Method. IEEE International Conference on Systems, Man and Cybernestics, 2, 1286-1291. https://doi.org/10.1109/ICSMC.2004.1399802
• Wang, T., Chang, J., Anh, T. N. & Chang, W. (2010). Applying TOPSIS Method to Evaluate the Business Operation Performance of Vietnam Listing Securities Companies. International Conference on Computational Aspects of Social Networks, 26-28 September 2010. Taiyuan, China, IEE Computer Society, 273-277. https://doi.org/10.1109/CASoN.2010.69
• Yurdakul, M. & İç, Y. (2003). Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-18.
• https://www.turkcimento.org.tr/tr/istatistikler