Farklı Sönüm Tipleri Altında Tarihi Yığma Köprülerin Sismik Tepkilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 34 Sayı: 1, 45 - 59, 20.03.2022

Kader Akın Erkut Sayın , Alper Özmen

https://doi.org/10.35234/fumbd.940435

Cited By: 1

Öz

Tarihi yapıların kültürel mirasımız içinde önemi büyüktür. Kültürel ve yapısal anlamda büyük öneme sahip mühendislik yapılarından biride tarihi yığma köprülerdir. Bu köprüler, geçmişten günümüze kadar önemini yitirmeden gelen insanlığa ulaşım açısından büyük kolaylıklar sağlayan yapılardır. Tarihi yapıların korunması ve onarılması için yapılacak olan çalışmalarda bu yapıların yapısal davranışları belirlenmelidir. Bu çalışmada, tarihi yığma bir köprünün farklı sönüm oranları altında sismik tepkisi incelenmiştir. Bu amaçla sayısal örnek olarak tek açıklıklı tarihi yığma bir köprü dikkate alınmıştır. Köprünün sonlu eleman modeli üç boyutlu katı elemanlarla oluşturulmuştur. Dinamik analizler için SAP2000 sonlu elemanlar programı kullanılmıştır. Köprünün bulunduğu konumda dikkate alınarak dinamik analizler için 1992 Tunceli depreminin ivme kayıtları kullanılmış ve Rayleigh sönüm tipinde farklı sönüm oranları için köprünün sismik tepkisi değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Tarihi köprüler, Sonlu elemanlar, Dinamik analiz

Destekleyen Kurum

Fırat Üniversitesi

Proje Numarası

Proje No: MF.20.28

Kaynakça

• [1] Fanning P.J, Boothby T.E. 2001. Three-dimensional modelling and full-scale testing of stone arch bridges. Computers and Structures 2001; 79(29-30): 2645-2662.
• [2] Sevim B, Bayraktar A, Altunışık A. C, Atamtürktür S, Birinci F. Assessment of nonlinear seismic performance of a restored historical arch bridge using ambient vibrations. Nonlinear Dynamics 2011; 63(4); 755-770.
• [3] Sayın E, Calayır Y, Karaton M. Nonlinear seismic analysis of historical Uzunok bridge. Seventh National Conference on Earthquake Engineering, 30 May–3 June, 2011, Istanbul, Turkey.
• [4] Tetik T. Tarihi yığma yapıların deprem performansı ve güçlendirme teknikleri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Deprem Mühendisliği ve Afet Yönetimi Enstitüsü, 2015.
• [5] Yılmaz B. Tarihi köprülerin yapısal davranışına kemer geometrisinin etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016.
• [6] Günaydın M. Tarihi bir yığma minarenin onarım sonrasındaki dinamik karakteristiklerinin deneysel olarak belirlenmesi. GÜFBED 2018; 8(2): 381-395.
• [7] Güllü H. Tarihi yığma yapılı cendere köprüsünün deprem etkisinin incelenmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 2018; 7(1): 245-259.
• [8] Özmen A, Sayın E. Seismic assessment of a historical masonry arch bridge. Journal of Structural Engineering & Applied Mechanics 2008; 1(2): 95-104.
• [9] Öncü M.E, Karaşin A, İzgi R, Karaşin İ.B. Tarihi Tuzluca köprüsünün yapısal durumunun değerlendirilmesi. 4. Köprüler ve Viyadükler Sempozyumu, 1-2 Kasım, 2019, Ankara.
• [10] Demir O. Tarihi Diyarbakır Dicle (On Gözlü) köprüsü’nün sonlu elemanlar yöntemiyle analizi, Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019.
• [11] Gönül A, Sakcalı G.B. Tarihi Irgandı köprüsünün deprem performansı, 5. International Conference on Earthquake Engineering and Seismology, 8-11 October 2019, Ankara, Turkey.
• [12] Öksüz B.A. Rize Timisvat köprüsünün sonlu elemanlar yöntemiyle dinamik analizi, A Journal of Structural Science and Innovation 2019; 1(1): 1-8.
• [13] Işık E, Antep B, Karaşin İ.B, Öncü M.E. Ahlat ilçesinde yer alan Bezirhane beden duvarının sonlu elemanlar yöntemi ile analizi. DÜMF Mühendislik Dergisi 2019; 10(2): 721-730.
• [14] Hökelekli E. Yapı-zemin etkileşiminin tarihi yığma minarelerin deprem davranışına etkisi. DÜMF Mühendislik Dergisi 2020; 11(2); 825-838.
• [15] Özmen A, Sayın E. Tarihi yığma bir köprünün deprem davranışının değerlendirilmesi. NÖHÜ Müh. Bilim. Derg. 2020; 9(2): 956-965.
• [16] Homaei, F., Yazdani, M. The probabilistic seismic assessment of aged concrete arch bridges: The role of soil-structure interaction. Structures 2020; 28: 894-904.
• [17] Toker S, Ünay A.İ. Kemerli taş köprülerin matematiksel modellenmesi ve sonlu elemanlar yöntemiyle analizi. G.Ü.Fen Bilimleri Dergisi 2004; 17(2): 129-139.
• [18] Hughes T.G. Blackler M.J. (1997). A review of the UK masonry arch assessment methods. Proceedings of the Institution of Civil Engineers 1997; 122(3), 305-15.
• [19] Yıldırım S. Yusuf Ziya Paşa’nın hayatı ve yaptırmış olduğu eserler. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• [20] Frunzio G, Monaco M, Gesualdo A. 3D F.E.M. analysis of a Roman arch bridge, Historical Constructions. P.B.Lourenço, P.Roca (Eds.), pp. 591-598, Guimarães, 2001.
• [21] Bayraktar A, Altunışık A.C, Türker T, Sevim B. (2007). Tarihi köprülerin deprem davranışına sonlu eleman model iyileştirilmesinin etkisi. Altıncı Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, İstanbul, 2007.
• [22] Pela L, Aprile A, Benedetti A. Seismic assessment of masonry arch bridges. Engineering Structures 2009; 31: 1777-1788.
• [23] Lourenço P.B. Computations on historic masonry structures, Prog. Struct. Engng Mater. 2002; 4: 301–319.
• [24] Sayın E. Yığma yapıların lineer olmayan statik ve dinamik analizi, Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009.
• [25] Celep, Z. Yapı Dinamiği, Dördüncü Baskı, Beta Basım Yayım, İstanbul, 2011.
• [26] Karaahmetli S, Dündar C. Yapıların dinamik analizinde kullanılan sönüm modellerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Müh. Mimarlık Fakültesi Dergisi 2017; 32(2): 23-35.
• [27] SAP2000, Integrated Structural Analysis and Design Software, Computers and Structures, Inc., Berkeley, California, 2016.