SANAYİ 4.0’DA YAPAY ZEKÂ VE TÜRKİYE

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 63 - 94, 21.12.2021

Mehmet Kaya

Öz

Sanayi 4.0, sanayi devriminin dördüncü aşamasıdır. Bu aşamanın en temel özelliklerinden biri dijital üretim ve tüketim toplumu yönündeki dönüşümdür. Dijital üretim robotlar ve akıllı fabrikalar ile zirveye çıkarken, tüketim toplumu da bireycilik ve popüler kültür ile özdeşleşmektedir. Sanayi 4.0 siber fizik, bilgisayarlaşma ve sanallaştırma sayesinde yapay zeka ve öğrenen teknolojiler ile birlikte anılmaya başlanmıştır. Bu teknolojilerin ekonomide kullanımı ve diğer alanlar ile etkileşimi gittikçe artmaktadır. 1970’lerde rönesans dönemini yaşayan yapay zeka çalışmaları, 2010’da konuşan robotla girişimcilik dönemini yaşamaya başlamıştır. Akıllı telefonlar, akıllı tahtalar ve 3D teknolojisi yapay zekayı iletişim, eğitim ve üretim sektörlerinde popüler hale getirmiştir. Sanayi 4.0, yapay zekanın yarattığı zihinsel devrimle sürmektedir. Ülkemiz bu küresel devrim sürecinde “Dijital Türkiye” adıyla bir yol haritası belirlemiştir. Ancak zamanla farklı bir noktaya evrilen süreçte yapay zeka uygulamaları daha önemli hale gelmiştir. Bunun üzerine ülkeler peşi sıra yapay zeka stratejilerini yayımlamışlardır. Türkiye de yarışta yer almak için bu yılın içinde “Ulusal Yapay Zeka Stratejisi (2021-2025”ni yayımlamıştır. Bu devrimin, makineleri insanın yardımcısı yapan nimetleri kadar insanı makineye bağımlı kılan külfetleri de sözkonusudur. Bir yandan insanlığın doğal zeka yoluyla yapamadıkları yapay zeka ile yapmaya çalışıyor olması ve aralarındaki farklar doğru bir şekilde tartışılmalıdır. Öte yandan Türkiye açısından da dijital ve yapay zeka yol haritalarının başarısı için, özellikle işgücü, eğitim ve teknoloji bileşenlerinin uygunluğu ele alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Sanayi 4.0, Teknoloji, Yapay Zeka, Dijital Gelecek

Artificial Intelligence And Turkey In Industry 4.0

Öz

Industry 4.0 is the fourth stage of the industrial revolution. One of the most basic characteristics of this stage is the transformation towards digital production and consumption society. While digital production reaches the top with robots and smart factories, consumer society is also identified with individualism and popular culture. Industry 4.0 has begun to be associated with artificial intelligence and learning technologies thanks to cyber physics, computerization and virtualization. The use of these technologies in economy and their interaction with other fields have increased. Artificial intelligence studies, which lived in the renaissance period in the 1970s, started to experience the era of entrepreneurship with the talking robot in 2010. Smartphones, smart boards and 3D technology have made artificial intelligence popular in the communication, education and manufacturing industries. Industry 4.0 continues with the mental revolution created by artificial intelligence. Our country is established a road map called "Digital Turkey" in the process of this global revolution. This revolution has the burdens that make human dependent on the machine as well as the blessings that make machines help human. We must properly discuss the fact that humanity is trying to do what it cannot do with natural intelligence, according to the differences between them. On the one hand, the fact that humanity is trying to do with artificial intelligence what it cannot do with natural intelligence and the differences between them should be discussed correctly. On the other hand, for the success of digital and artificial intelligence roadmaps for Turkey, especially the suitability of workforce, education and technology components should be considered.

Anahtar Kelimeler

Industry 4.0, Technology, Artificial Intelligence, Digital Future

Kaynakça

• AKÇOMAK, İ. S.(2018). “Teknoloji ve İşgücü: Dijital Dönüşüm İşlerimiz Ne Yapacak?”, İktisat ve Toplum Dergisi, S. 92, s. 66-69.
• AKSHATH S., PRAKASH GANESAN G., RAKESH D. (2020), Review on Industry 4.0 and its Elements, International Research Journal of Engineering and Technology (IRJET), Volume: 07 Issue: 07,67-71
• ALAGÖZ, S.B. ve ALAGÖZ, M. (2018), “Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları”, 24-26 July, Amsterdam.
• ANHOYA, R.(2019). The Man Machine, https://medium.com/the-ai-issue-weapons-of-reason/the-man-machine-a1fb71353901) 22.10.2021)
• BAŞKAYA, C. (2018). Yapay Zeka Neler Getiriyor, Neleri Götürecek?, https://www.acikgazete.com/yapay-zeka-neler-getiriyor-neleri-goturecek/ (20.10.2021).
• BBC,(2012). “Yapay zeka”, https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/12/ 141202_hawking_ nyapay_ zeka (30.10.2021)
• CEM, H. (2020a). Endüstri 4.0'ın Bileşenleri: Yapay Zekâ, https://t24.com.tr/yazarlar/hayri-cem-haftalik/endustri-4-0-in-bilesenleri-yapay-zeka,26678F (01.112021)
• CEM, H. (2020b). Yapay Zekânın Kullanım Alanları, https://t24.com.tr/yazarlar/hayri-cem-haftalik/yapay-zekanin-kullanim-alanlari,26761 (04.11.2021)
• CEM, H. (2020). Yapay Zekânın Üretimde Kullanım Alanları, https://t24.com.tr/yazarlar/hayri-cem-haftalik/yapay-zekanin-uretimde-kullanim-alanlari,26847 (01.11.2021)
• DELOİTTE (2019). https://www2.deloitte.com.dammanufacturing (11.10.2021).
• DİSKAR (2021). İşsizlik Ve İstihdamın Görünümü Raporu
• DOĞRU, B.N. (2018). Endüstri 4.0 ve Türkiye’de İşgücü Piyasasına Dair Öngörüler, İktisat ve Toplum, Sayı 92, 108-11
• DOPICO, M., vd. (2016), A Vision Of Industry 4.0 From An Artificial Intelligence Point Of View, Int'l Conf. Artificial Intelligence | ICAI'16 |, CSREA Press
• DÜLGER, M.V. (2018). Günümüz Yapay Zeka Teknolojisi ve ‘Robot Yargıç/Avukat’ Gerçeği: Mesleğimiz Elimizden Gidiyor Mu?, Hukuk ve Daha Fazlası Dergisi,
• EBSO, (2015). “Sanayi 4.0 Uyum Sağlamayan Kaybedecek Bilgi Çağının Ötesine Hazırlanın”, Eğe Sanayi ve Ticaret Odası Araştırma Müdürlüğü.
• EMO(2019),http://www.emo.org.tr/ekler/9051cea806787fe_ek.pdf?tipi=2&turu=X&sube=14,26.09.2021).
• EP-EUROPEAN PARLİAMENT (2016). “Industry 4.0”, Directorate General For Internal Polıcıes Policy Department A: Economıc and Scıentıfıc Polıcy, https://www.europarl.europa.eu/ RegData/etudes/STUD/2016/570 007/IPOL_TU (2016)570007_EN.pdf (02.11.2021).
• EP (2020), Artificial İntelligence: How Does İt Work, Why Does İt Matter, And What Can We Do About İt?, EPRS | European Parliamentary Research Service
• ERDİL, E., AKÇOMAK, İ.S., (2021). Dijital Dönüşüm, İktisat ve Toplum Dergisi, Sayı 126,4-6
• FRANK, M., ROEHRIG, P., PRING, B. (2018). Makineler Her Şeyi Yaptığında Biz Ne Yapacağız?, Aganta
• GAARDER, S. (1994). Sofie'nin Dünyası Felsefe Tarihi Üzerine Bir Roman, Pan Yayıncılık, İstanbul
• GÖKLER, M.(2018). Teknolojik Dönüşüm/Endüstri 4.0Platformuİktisat ve Toplum Dergisi, S. 92, s. 74-76
• GÜRBÜZ, T. (2018). “Dijital Dönüşüm Sürecinde Eğitim ve Öğrenme”, İktisat ve Toplum Dergisi, Haziran, S.92, 71-73
• İHSAN, A.O. (2021), Yapay Zekanın Olanaksızlıkları Üzerine Kısa Bir Deneme: Sosyal Meseleler ve Yapay Zeka, İktisat ve Toplum Dergisi, Sayı 126,37-44
• JEWELL, C. (2019). ARTİFİCİAL İNTELLİGENCE: THE NEW ELECTRİCİTY, https://www.wipo.int/wipo_magazine/en/2019/03/article_0001.html (05.11.2021)
• KARAGÖL, E.T. VE KARAHAN, H. (2014), “Yeni Ekonomi Ar-Ge ve İnovasyon”, SETA Analiz, Şubat, S.82.
• KALAYCI, İ. (2006). “Türkiye’nin Olası Avrupa Birliği Üyeliği: Sıfır Toplamlı Oyun (mu?)”, iç. İ. Kalaycı (Ed.), Avrupa Birliği Dersleri: Ekonomi-Politika-Teknoloji, Ankara: Nobel Yayınevi, ss.47-95.
• KALAYCI, İ. (2008), “Kalkınmada Bilgi Teknolojisi-Bilgi Teknoloji-sinde ‘Kalkınma’: Türkiye’ye Başarı Kapısını Açacak Anahtar”, Bilgi Teknolojileri Ülkemizin Hızlı Kalkınmasını Nasıl Başarır, H. Dağ (Ed.), İstanbul: Kadir Has Üniversitesi yayınları, ss.5-95.
• KALAYCI, İ. (2016),. “Kalkınma Paradigmasında Bilgi ve İletişim Teknolojileri”, Yeni Türkiye, cilt.2, Temmuz-Aralık, S. 89, ss.449-458.
• KALAYCI, İ. ve AYTEKİN, B. (2016), Yenilikçi Girişimcilik: Türkiye Boyutu, Ankara: Orion Yayınevi.
• KALAYCI, İ. (2020). “Küresel Endeksler ve Ekonomi-Politik Gelecek”, iç. İ. Kalaycı (ed.), Türkiye Ekonomisi: Kuram-Tarih-Politika, İstanbul: Divan Kitap, ss.837-880.
• KAYA, M., KALAYCI, İ. (2019), “Sanayi 4.0 ve Bilgi İşçiliği”, Anadolu Sosyal Bilimler Kongresi Kitabı, Diyarbakır.
• MCKİNSEY (2020). İşimizin Geleceği: Dijital Çağda Türkiye’nin Yetenek Dönüşümü Raporu, 13 Ocak, https://www.mckinsey.com/tr/our-insights/future-of-work-turkey, (20.10.2021).
• MEB (2019). PISA 2018 Türkiye Ön Raporu, Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi MEMİŞ, S.A. (2017). Yeni Aşkımız Yapay Zeka, https://www.tepav.org.tr/tr/blog/s/6090/Yeni+askimiz+yapay+zeka (12.11.2021)
• MEMİŞ, S.A. (2018). Dünya Artık Bildiğimiz Dünya Değil, https://www.tepav.org.tr/tr/blog/s/6049 (15.11.2021)
• MİB (2016). “Endüstri 4.0”ın Yıldızı Makine Sektörü Olacak”, Makina İmalatçıları Birliği Dergisi, Eylül-Ekim.
• MİCROSOFT EY (2019), “Orta Doğu ve Afrika’da Yapay Zeka 112 Büyük Şirket Yapay Zekadan Nasıl Yararlanıyor? 2019 ve Ötesine Genel Bakış”.
• MİJWEL, M.M. (2015), “History of Artificial Intelligence”, Researchgate, https://www.researchgate.net/publication/ 322234922_History_of_Artificial_Intelligence (16.10.2021).
• MÜNİR, M. (2019), “Novacene: Dünyayı hiper zeki robotlar kurtaracak”, T24, https://t24.com.tr/yazarlar/metin-munir/novacene-dunyayi-hiper-zeki-robotlar-kurtaracak,23412,(20.10.2021)
• NATİONAL SCİENCE AND TECHNOLOGY COUNCİL (2016), Preparıng For The Future Of Artıfıcıal Intellıgence, Executıve Offıce Of The Presıdent Natıonal Scıence And Technology Councıl Washıngton, D.C. 20502
• MİCROSOFT EY (2019). Orta Doğu ve Afrika’da Yapay Zeka Türkiye 2019 ve Ötesine Genel Bakış
• OECD (2019), Artificial Intelligence in Society, https://play.google.com/books/reader?id= eRmdD wAAQBAJ&pg=GBS.PA20&hl=tr (07.11.2021)
• ÖTEŞ, S., ÇOLAK, U.C., ÖTEŞ, O. (2018),” Endüstri için Yapay Zekâ - 1 –“, Araştırma & İnceleme
• ÖZTEMEL, E. (2018), “Endüstri 4.0 ve Yapay Zeka”, Bilim ve Teknik, S.607.
• PEREZ, J.A., DELİGİANİ, F., YANG, G.Z. (2017). Artificial Intelligence and Robotics, UK-RAS White Papers
• PİRİM, H.(2006), “Yapay Zekâ”, Journal of Yaşar University, 1(1), 81-93
• RENDA, A. (2019), Artificial Intelligence Ethics, Governance And Policy Challenges, Report of a CEPS Task Force, Brusells
• ROJKO, A. (2017), Industry 4.0 Concept: Background and Overview, Special Focus Paper—Industry 4.0 Concept: Background and Overview, iJIM ‒ Vol. 11, No. 5, 77-90
• RUSSEL S.J., NORVİG, P. (1995). Artificial Intelligence A Modern Approach, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey
• SAK, G. (2017). Biz Sanayi 4.0 Ne İş Derken, O Şimdi Artık Yapay Zeka (AI) Oldu, https://www.dunya.com/kose-yazisi/biz-sanayi-40-ne-is-derken-o-simdi-artik-yapay-zeka-ai-oldu/389604 (25.11.2021)
• SARIGÖZ, M.Y. (2018), AI LAB. CYBER SPOT, Mayıs, S.13.
• SCHWAB,K. (2016), The Fourth Industrial Revolution, World Economic Forum.
• ŞAHİN, A. (2018), “Yapay Zekâ Teknolojisi ve Uygulamaları”, Kalkınmada Anahtar Verimlilik Dergisi, S.353.
• STB (TC Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı) (2017), “Türkiye'nin Sanayi Devrimi Dijital Türkiye Yol Haritası”, Ankara.
• T.C.BİLİM , SANAYİ VE TEKNOLJİ BAKANLIĞI (2017). Türkiye'nin Sanayi Devrimi ‘‘Dijital Türkiye’’ Yol Haritası
• T.C. SANAYİ EV TEKNOLOJİ BAKANLIĞI (2021). “Ulusal Yapay Zeka Stratejisi (2021-2025)
• T24 (2020), Yapay zekâ, The Guardian için yazdı: 'Endişelenmeyin' demek için buradayım, sizi yok etmeyeceğim, https://t24.com.tr/haber/yapay-zeka-the-guardian-icin-yazdi-endiselenmeyin-demek-icin-buradayim-sizi-yok-etmeyecegim,901948 (10.11.2021)
• TECHSTAR (2017), “Geleceği Yapay Zeka Şekillendirecek”, Yıldız Teknopark’ın Yayını, Ekim-Kasım-Aralık, S.18
• TEZCAN, E. (2018), “Ar-Ge ve İnovasyonda Türkiye”, Mühendis ve Makina Güncel, Ekim, 37.
• THE ECONOMİST (2015), “Rise of the machines”, https://www.economist.com/briefing/2015/05/09/rise-of-the-machines (30/10/2021).
• TRAI (2017), Türkiye Yapay Zeka İnisiyatifi Çalıştay Raporu
• TÜBİSAD (2020). Türkiye’nin Dijital Dönüşüm Endeksi 2020
• TÜBİTAK (2016), “Yeni Sanayi Devrimi Akıllı Üretim Sistemleri Teknoloji Yol Haritası”, Ankara.
• TÜRKİYE.ai (2019). Devletlerin Yapay Zekâya Hazır Olma Endeksi 2019, https://turkiye.ai/devletlerin-yapay-zekaya-hazir-olma-endeksi-2019/ (21.10.2021).
• UİB (2017), Yapay Zeka Ve Yeni Teknolojiler, Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği Ar&Ge Şubesi
• ULAŞAN, F. (2020), Ulusal Yapay Zekâ Strateji Belgeleri ve Değerlendirmeler, Yapay Zeka Stratejileri ve Türkiye
• UNCTAD (2019). Value Creatıon And Capture: Implıcatıons For Developıng Countrıe, Dijital Economic Report
• VÜLGER, M.V. (2018), “Günümüz Yapay Zeka Teknolojisi ve ‘Robot Yargıç/Avukat’ Gerçeği: Mesleğimiz Elimizden Gidiyor mu?”, https://www.researchgate.net/publication/322789785 (20/10/2021)
• WANG, P. (2008), What Do You Mean by “AI”?, https://www. researchgate.net/ publication/ 262357941_What_Do_You_Mean_by_AI (22.10.2021)
• YAĞCI, S. (2021). https://www.dunya.com/egitim/dunyanin-en-iyileri-listesinde-turkiyeden-tek-universite-haberi-636849 (11.11.2021)
• YOLCU, Ö. (2020). Sosyal Medya Yönetimi, http://auze fkitap.istanbul.edu.tr/kitap/medyaveiletisim_ue/sosyalmedyayonetimi.pdf (01.11.2021)
• https://datareportal.com/reports/digital-2020-global-digital-overview (10.11.2021)
• https://pazarlamasyon.com/dunyanin-en-degerli-500-markasi-aciklandi-hic-turk-markasi-yok/
• https://en.wikipedia.org/wiki/Centre_for_European_Policy_Studies (28.10.2021)
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Turing_testi (25.10.2021
• https://en.wikipedia.org/wiki/Nick_Bostrom (01.112021).
• https://www.cnbc.com/2017/07/24/mark-zuckerberg-elon-musks-doomsday-ai-predictions-are-irresponsible.html (08.11.2021)
• https://tua.gov.tr/tr/blog/gunes-sistemi/asteroit-nedir-1 (15.11.2021).