An Investigation on the Reasons For The Exclusion of Women in the Labor Market in Türkiye

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 133 - 164, 16.12.2023

İzzet Taşar , Şeydanur Namlı

https://doi.org/10.61524/fuuiibfdergi.1360625

Öz

In order to achieve economic growth and development, all production factors must be used with maximum efficiency. Labor, which is one of the factors of production, is called labor in the market. In order to ensure full efficiency in the labor market, the labor force participation rate must be balanced. The distribution of the workforce in Türkiye is against women. For the purpose of this study, the labor market is analyzed according to gender distribution in order to ensure balanced distribution of the workforce and maximum benefit from production factors. Women's participation in the workforce were and popular barriers are examined in this study. While analyzing the labor force in the research, it was examined in two separate groups as men and women. The reasons for not participating in the labor force were evaluated with the comparison of the classical school, neoclassical school, Marxist school and feminist theory. The study consists of two main parts. In the first chapter, theoretical information about the female workforce was examined, the perspective of economics schools on the female workforce was stated, and a literature review examining the female workforce was conducted. In the second part It is the non-participation rate of women and individuals by converting the data of the Turkish Statistical Institute (TUIK) into tables and graphs. In the research, social opinion regarding women's participation in the labor market was evaluated by categorizing it with 'local survey' studies obtained from TÜİK. The 'reasons for not participating' created by TÜİK are detailed under sub-headings. As a result of the study, it was concluded that the data in Türkiye are compatible with the discrimination theory of the neoclassical school. A policy recommendation was made by making a comparison with countries in the European Union where women's participation in the workforce is high.

Anahtar Kelimeler

Labour Force, Gender Discrimination, Gender Equality

TÜRKİYE’DE KADINLARIN İŞGÜCÜ PİYASASINA DAHİL OLMAMA NEDENLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Ekonomik büyüme ve kalkınmanın sağlanabilmesi için üretim faktörlerinin tamamını maksimum verimle kullanılması gerekmektedir. Üretim faktörlerinden biri olan emek, piyasada işgücü olarak adlandırılmaktadır. İşgücü piyasasında tam verim sağlanabilmesi için dengeli bir işgücü katılım oranı olması gerekmektedir. Türkiye’de işgücünün kadın-erkek dağılımında kadınların aleyhinde bir dağılımı olduğu görülmektedir. Bu çalışma amacı dahilinde işgücünün dengeli dağılımını sağlayabilmek ve üretim faktörlerinin maksimum kullanımı için işgücü piyasasını cinsiyet dağılımına göre incelemektedir. Kadınların işgücüne katılmama nedenleri ve kadınların işgücünde katılma/katılmama durumunda oluşan algılar incelenmiştir. Çalışmada işgücü analiz edilirken kadın ve erkek olarak iki ayrı grupta incelenmiştir. İşgücüne katılmama nedenleri klasik okul, neoklasik okul, marksist okul ve feminist kuram görüşleriyle değerlendirilerek bu durumun iktisat teorisindeki yerine vurgu yapılmıştır. Yapılan çalışma 2 ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde kadın işgücüyle ilgili teorik bilgiler incelenmiş, iktisat okullarının kadın işgücüne bakış açısı belirtilerek, kadın işgücünü inceleyen literatür taraması yapılmıştır. İkinci kısımda ise Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri tablo ve grafik haline getirilerek kadın ve erkeklerin işgücüne katılmama nedenleri incelenmiştir. TÜİK’ den alınan ‘aile içi anket’ çalışmalarıyla kadının işgücü piyasasına katılımıyla ilgili toplumsal görüş sınıflandırılarak çalışma içerisinde değerlendirilmiştir. TÜİK’in oluşturduğu ‘katılmama nedenleri’ alt başlıklara ayrılarak detaylandırılmıştır. Çalışmanın sonucunda Türkiye’deki verilerin neoklasik okulun ayrımcılık teorisine uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Avrupa Birliği’nde yer alan ve kadın işgücü katılımının yüksek olduğu ülkelerle karşılaştırma yapılarak politika önerisinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İşgücü, Cinsiyet Ayrımcılığı, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

Kaynakça

• AKGEYİK, T. (2016). Türkiye’de Kadınların İşgücü Piyasasına Katılımını Etkileyen Faktörler: TÜİK Verileri Üzerine Bir Analiz. Journal of Social Policy Conferences, 31-53.
• AKSOY, N. (2018, Temmuz). Türkiye'de Kadın İstihdamının Belirleyicileri. Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir.
• ALDAN, A., ÖZTÜRK, S. (2019, Şubat). Kadın İşgücüne Katılımında Artışın Belirleyicileri: Kuşak Etkisinin Ayrıştırılması. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü, s. 1-22.
• ALPAYDIN, Y. (2008). Türkiye’de yoksulluk ve eğitim ilişkileri. İlem Yıllık, 49-54.
• ANKER, R. (1997). Theories of occupational segregation by sex: An overview. Int'l Lab. Rev., 315.
• ANKER, R., HEİN, C. (1986). Sex inequalities in urban employment in the third world. Sex inequalities in urban employment in the Third World, 378.
• ATAMAN, M. (2009). Feminizm: Geleneksel Uluslararasi İlişkiler Teorilerine Alternatif Yaklaşimlar Demeti. Alternatif Politika, 1-41.
• AYTAÇ, S., SEVÜKTEKİN, M., IŞIĞIÇOK, Ö. (2002). Çağdaş Sanayi Merkezlerinde Kadın İşgücünün Konumu: Bursa Örneği. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu.
• KIZILGÖL, Ö. A. (2012). Kadınların İşgücüne Katılımının Belirleyicileri: Ekonometrik Bir Analiz. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 88-101.
• BAYRAKDAR, S., OKAY, A. (2003). Bilgi Ekonomisine Geçiş ve Kadın Yoksulluğu. Transition to Knowledge Economy and Women Poverty. İstanbul Üniversitesi.
• BEKTAŞ, A. (2015). Türkiye’de kadınların işgücüne katılımının belirleyicileri ve kadınların işgücüne katılımı üzerine bir alan çalışması. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
• BENERİA, L., FLORO, M. (2003). Distribution, Gender and Labor Market Informalization: A conceptual Framework and a Focus on Homebased Workers, forthcoming in L. Beneria and Neema Kudva, eds.". Rethinking Informalization: Precarious Jobs, Poverty and Social Protection.
• BERBER, M., YILMAZ E. B. (2008). Türkiye'de kadın istihdamı: ülke ve bölge düzeyinde sektörel analiz. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 1-16.
• BLAUNER, R. (1964). Alienation and Freedom: The Factory Worker and His İndustry. Chicago: University of Chicago Press.
• BODKİN, R. G. (1999). Klasik ekonomik düşüncede kadın temsilcisi: Adam Smith, Harriet Taylor Mill ve JS Mill. Feminist ekonomi, 45-60.
• BOSERUP, E. (1970). Women's role in economic development. New York.
• BOZ, S. E. (2009). İşletmelerde mobbing (psikolojik şiddet) faktörünün verimlilik üzerine etkileri ve basın işletmeleri üzerine bir uygulama.
• ÇAKMAK, F. (2021, Nisan). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımını Etkileyen Sosyoekonomik Faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Denizli.
• ÇAM, L. S. (2014). Türkiye’de Kadın İstihdamının Kalkınmaya Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Türk Hava Kurumu Üniversitesi.
• ÇİTÇİ, O. (1982). Kadın sorunu ve Türkiye'de kamu görevlisi kadınlar (Vol. 200). Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
• DEDELOĞLU, S. (2000). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türkiye’de aile ve kadın emeği. Toplum ve Bilim, 139-170.
• DURMAZ, Ş. (2016). İşgücü Piyasasında Kadınlar ve Karşılaştıkları Engeller. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 37-60.
• DURMAZ, Ş. (2016). İşgücü piyasasında kadınlar ve karşılaştıkları engeller. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37-60.
• ECEVİT, Y. (2010). İşgücü piyasasında toplumsal cinsiyet eşitliği el kitabı. (Cilt 4). Ankara: Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü,.
• ENGELS, F. (2001). Origin Of The Family, Private Property and The State.
• FİNZEN, A. (2017). Stigma and Stigmatization Within and Beyond Psychiatry. W. Gaebel, W. Rössler, & N. Sartorius içinde, The Stigma of Mental Illness - End of the Story? (s. 29-42). Switzerland: Springer International Publishing.
• GENÇTÜRK, Z. (2022). Türkiye’de Kadının İşgücüne Katılımını Etkileyen Faktörler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 361-394.
• GOFFMAN, E. (1963). Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity. New York: Simon & Schuster.
• GÖRÜCÜ, İ. (2006). Türkiye'de işgücü piyasası yönetimi ve bir model önerisi. Doktora Tezi.
• GÜNSOY, G., ÖZSOY, C. (2012). Türkiye’de kadın işgücü, eğitim ve büyüme ilişkisinin VAR analizi.
• HAYGHE, H. V., BİANCHİ, S. M. (1994). Married mothers' work patterns: the job-family compromise. Monthly Lab. Rev., 117.
• HEREK, G. M. (2009). Sexual Prejudice. (. T. Nelson içinde, Handbook of Prejudice Stereotyping, and Discrimination (s. 441-467). New York, NY: Psychology Press.
• HİRSCHFELD, R., FEİLD, H. (2000). Work Centrality and Work Alienation: Distinct Aspects of A General Commitment to Work. Journal of Organizational Behavior, 789-800.
• KALAYCI, İ. (2017). Feminist İktisat: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Seçenek Bir Bakış. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 533-542.
• KEİG. (2015). Türkiye’de Kadın Kooperatifleşmesi: Eğilimler ve İdeal Tipler. İstanbul: Kayhan Yayın.
• KOCAK, S. (1999). Gender discrimination in the Turkish labour market.
• KRUPCHANKA, D., THORNİCROFT, G. (2017). Discrimination and Stigma. E. W. Gaebel, W. Rössler, & N. Sartorius içinde, The Stigma of Mental Illness - End of the Story? (s. 123-140). Switzerland : Springer International Publishing .
• KURNAZ, Ş. (1991). Cumhuriyet öncesinde Türk kadını (1839-1923). TC Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.
• KUTLAR, A., ERDEM, E., AYDIN, F. F. (2012). Kadinlarin İşgücüne Katilmasi İle Doğurganlik, Boşanma Ve Ücret Haddi Arasindaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Araştirma. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 149-168.
• LİNK, B. G., PHELAN, J. C. (2001). Conceptualizing Stigma. Annual Review of Sociology, 363–385.
• LORDOĞLU, K., ÖZKAPLAN, N. (2007). Çalşıma İktisadı. İstanbul: Der Yayınları.
• LUCİ, A. (2009). Female labour market participation and economic. International Journal of Innovation and Sustainable Development, 4.
• MAKAL, A. (2010). Türkiye’de erken cumhuriyet döneminde kadın emeği. Çalışma ve Toplum, 2(25).
• MAKAL, A., TOKSÖZ, G. (2015). Geçmişten günümüze Türkiye'de kadın emeği. İmge Kitapevi.
• MARX, K. (2010). Kapital: Ekonomi Politiğin Eleştirisi (Cilt I). (Ç. M. Satlıgan, Dü.) İstanbul: Yordam Kitap.
• MERCANLIOĞLU, Ç. (2010). "Çalışma hayatında psikolojik tacizin (mobbing) nedenleri, sonuçları ve Türkiye’deki hukuksal gelişimi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 37-46.
• MOLLAİBRAHİMOĞLU, M. (2016, Mayıs). Feminist İktisat Türkiye’de Kadın Emeği ve İstihdamı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı.
• O’DONOHUE, W., NELSON, L. (2014). Alienation and Managing Human Resources. International Journal of Organisational Analysis, 22(3), 301-316.
• ÖKSÜZ, N. (2010). İŞKUR tarafından düzenlenen mesleki eğitim kurslarının kadınların istihdam edilebilirliğine katkısı. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÖNDER, N. (2013). Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 35-61.
• ÖZBAY, B. (2020). Türkiye’de Çocuk, Kadın ve Göçmenlerin Kayıt Dışı İstihdamı. Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, 1-6.
• ÖZER, M., Biçerli, K. (2003). Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi. Sosyal Bilimler Dergisi, 55-86.
• PALAZ, S. (2003). Türkiye'de cinsiyet ayırımcılığı analizinde neo klasik yaklaşıma karşı kurumcu yaklaşım: Eşitliği sağlayıcı politika önerileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 87-109.
• PALAZ, S. (2005). Kadın-Erkek eşitliği açısından Türkiye ve AB’nin bir karşılaştırması. E-Akademi hukuk, ekonomi ve siyasal bilimler aylık internet dergisi.
• PARLAKTUNA, İ. (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi. Ege Akademik Bakış, 1218-1219.
• PEGU, A. (2015). Female Workforce Participation in North-Eastern Region: An Overview. International Journal of Humanities & Social Science Studies, 156-160.
• PUJOL, M. A. (1999). Feminism and anti-feminism in early economic thought. RAJAEEPOUR, S., ARBABİSARJOU, A., ZİVARİRAHMAN, M., SHOKOUHİ, S. (2012). Relationship between Organizational Structure and Organizational Alienation. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 3(12), 188-196.
• RANKİN, B. H., AYTAÇ, I. A. (2006). Gender inequality in schooling: The case of Turkey. Sociology of Education, 25-43.
• ROSSİ, A. S. (1970). Cinsiyet Eşitliği Üzerine Yazılar.
• RUMBERGER, R. W., CARNOY, M. (1980). Segmentation in the US labour market: its effects on the mobility and earnings of whites and blacks. Cambridge Journal of Economics, 117-132.
• SEÇER, H. Ş. (2005). Çalışma yaşamında duygular ve duygusal emek: sosyoloji, psikoloji ve örgüt teorisi açısından bir değerlendirmesi. In Journal of Social Policy Conferences, 50, 813-834.
• SHEEHAN, L., NİEWEGLOWSKİ, K., CORRİGAN, P. W. (2017). Structures and Types of Stigma. E. W. Gaebel, W. Rössler, & N. Sartorius içinde, The Stigma of Mental Illness - End of the Story? (s. 43-66). Switzerland : Springer International Publishing .
• SMİTH, A. (1776). The Wealth of Nations. Wealth of Nations. Library of Economics and Liberty.
• STUART, H. (2004). Stigma and Work. HealthcarePapers, 5(2), 100-111.
• ŞİMŞEK, M., ÇELİK, A., AKGEMCİ, T., FETTAHLIOĞLU, T. (2006). Örgütlerde Yabancılaşmanın Yönetimi Araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 569-585.
• TOKSÖZ, G. (2011). Kalkınmada Kadın Emeği. İstanbul: Varlık Yayınevi.
• TÜİK. (2021). Aile Yapısı Araştırması. TÜİK: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Aile-Yapisi-Arastirmasi-2021-45813 adresinden alındı
• TÜİK. (2021). TÜİK KURUMSAL. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Aile-Yapisi-Arastirmasi-2021-45813 adresinden alındı
• TÜİK. (2022, Temmuz). Temel İşgücü Göstergeleri.
• UNNİ, J., RANİ, U. (2000). Globalısatıon, Informatıon Technology. Indian Journal of Labour Economics, 22.
• VARSHNEY, D. (2019). The Strides of the Saudi F The Strides of the Saudi Female W emale Workforce: Overcoming Constraints and Contradictions in Transition. Journal of International Women’s Studies., 359-372.
• VLASBOM, J. D., SCHİPPERS, J. J. (2004). Avrupa'da kadınların işgücüne katılımındaki artışlar: Benzerlikler ve farklılıklar. Revue Européenne de Démographie, 375-392.
• VOYVODA, E. (2003). Ev ekonomisi ve feminist iktisat. Bağımsız Sosyal Bilimciler Derneği.
• WENDLİNG, A. E. (2009). Karl Marx on Technology and Alienation. Palgrave Macmillan.
• WOOD, D., GRİFFİTHS, K., EMSLİE, O. (2020). Cheaper childcare A practical plan to boost female workforce participation. Grattan Institute Support.
• YANTUR, P. (2019). Kalkınma Planları ve Yasal Çerçeve Kapsamında Kadın İşgücü: Türkiye Örneği. 3.
• YILDIRIM, K., DOĞRUL, G. (2008). Çalışmak ya da Çalışmamak": Türkiye'de Kentsel Alanlarda Yaşayan Kadınların İşgücüne Katılmama Kararlarının Olası Belirleyicileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 239-262.
• YILMAZ, A. (2010). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kadın kimliğinin biçimlendirilmesi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 9(20).
• YILMAZ, M., ZOĞAL, Y. (2015). Kadının İşgücüne Katılımının Tarihsel Gelişimi ve Kadın İstihdamını Etkileyen Faktörler: Türkiye ve Avrupa Örneği. Econ World, 1-25.