Suriyeli Sosyal Sermayenin İnşası ve Yeniden Üretim Sürecinin Sivil Toplum ve Ekonomik Hayat Alanlarında İncelenmesi

Yıl 2016, Sayı: 3, 94 - 127, 01.01.2016

Ahmet Yaman

Öz

2011 yılından itibaren Suriye’de yaşanan savaş nedeniyle Türkiye’ye yerleşen Suriyeliler üzerine çeşitli araştırmalar ve çalışmalar yürütülmektedir. Yapılan çalışmalar incelendiğinden genel itibarıyla Suriyelilerin hukuksal durumları, insani yaşam koşulları, ekonomideki yerleri ve güvenlik boyutu üzerine odaklanılmaktadır. Şüphesiz bu çalışmalar yaşanan sosyal sorunun tespiti ve yansımalarını bizlere göstermesi nedeniyle önemlidir. Ancak incelemelerin, Suriyelilere dışarıdan bakan, sosyal sorunun sonuçlarına odaklanan, Suriyelilerin yaşamlarını ve birbirleriyle kurdukları ilişkileri anlamaktan çok onları ötekileştiren bir anlayışa sahip olduğu görülmektedir. Bu araştırmada ise, Suriyelilerin ekonomik, politik, hukuksal ve kültürel farklılıklarını ya da benzerliklerini bir arada düşünerek Suriyelilerin kendi iç ilişkileri, ağları ve yaşam pratikleri araştırılmaktadır.Bu bağlamda, Suriyeli göçmenlerin Mersin ilinde kurdukları 6 dernek, 6 işletme sahibi, 10 işçi ile görüşmeler yapılmıştır. Derneklerin Suriyeli göçmenlerin konut, iş, dil, sağlık ve eğitim sorunlarını çözebilecekleri mekanizmaları inşa ettikleri görülmüştür. Suriyeli işletme sahipleri ile emek gücünün hayatta kalma stratejileri, iş kurabilmeleri, iş bulabilmeleri konusunda mevcut ağları oluşturan sosyal sermayenin sivil toplum ve ekonomik hayattaki yansımalarına değinilmiştir

Anahtar Kelimeler

Göç kuramları, Ağ Kuramı, Suriyeli, sosyal sermaye

An Analysis of the Construction of Syrian Social Capital and Reproduction Process in the Field of Civil Society and Economic Life

Öz

Several research and studies have been carried out about the Syrians resettled in Turkey due to the war in Syria since 2011. These studies mostly focus on the Syrians’ position in economy, legal status, humanitarian living conditions as well as the extent of security. Such studies are surely fundamental since they show us the determination and reflections of the social problems that have been experienced. However, the reviews have an understanding of focusing on the results of social problem, marginalising Syrians as well as not empathising with them rather than attempting to understand their lives and interpersonal relations. In this study, however, Syrians’ domestic relations, networks and vital practices have been investigated by considering together their economical, political, legal and cultural differences or similarities

Anahtar Kelimeler

Migration theories, Network Theory, Syrians, social capital

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2013, 12), Dayanışma Ağları Üzerinden Eskişehir’de Siyaset ve Göçmenlik Ağları, Turkish Journal of Sociology Sosyoloji Dergisi, s. 73-95.
• AFAD (2013), Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar, 2013 Saha Araştırması So- nuçları, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• Akbaş, E. (2012), Göçmenler Arasındaki Dayanışmacı Ağların Dönüşümü: Göçmen Sivil Toplum Örgütlerinin Yeni Misyonu (S. Gülfer Ihlamur-Öner & N. Aslı Şirin Öner), İletişim, İstanbul.
• AMNESTY (2014), Hayatta Kalma Mücadelesi Türkiye’deki Suriye’den Gelen Mülteciler, Uluslararası Af Örgütü Yayınları, Londra.
• Arslan, D. A. (2013), Sosyoloji Yöntem ve Yazıları, Kalkan Matbaacılık, Mer- sin.
• Başak, S. & Öztaş, N. (2010), Güven Ağbağları, Sosyal Sermaye ve Toplum- sal Cinsiyet, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (12/1), s. 24-56.
• Bayraktar, U. (2013), “Formelleşen Hemşehri Dayanışma Ağları: İstan- bul’daki Hemşehri Dernekleri”, Toplum Bilim Göç Sosyolojisi Özel Sayısı, s. 107-118.
• BİAMER (2014), Suriyeli Göçmenlerin Sorunları Çalıştayı, Mersin Üniver- sitesi, Mersin.
• Bourdieu, P. (2010), Sosyal Sermaye (M. Şahin & A. Ünal), İstanbul, s. 45- 75.
• Cederberg, M. (2012), “Migrant Networks and Beyond: Exploring the value of the notion of social capital for making sense of ethnic inequalities”, Arta Sociologica, p. 59-72.
• CNNTURK (2013, 11 23), Mersin’de Suriyeliler ile Kavga, CNNTURK: http://www.cnnturk.com/2013/guncel/11/23/mersinde-suriyeliler-i- le-kavga/731994.0/index.html adresinden alınmıştır.
• Coleman, J. S. (1988), “Social Capital in the Creation of Human Capital”, American Journal of Sociology, p. 95-120.
• Çağlayan, S. (2006), “Göç Kuramları, Göç ve Göçmen İlişkisi”, Muğla Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 67-91.
• Çelik, Ç. (2014), “Sosyal Sermaye, Ebeveyn Ağları ve Okul Başarısı”, Cogito, s. 265-289.
• De Haas, H. (2008), Migration and Development a Theoretical Perspective. International Migration Instıtue James Martin 21st Century School Univer- sity of Oxford, p. 1-50.
• Dolfin, S. & Genicot, G. (2010), “What Do Networks Do? The Role of Networks on Migration and Coyote” Use, Review of Development Econo- mics, Volume 14, Issue 2, May 2010, p. 343-359.
• Erder, S. (2006), Refah Toplumunda Getto, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İs- tanbul.
• Erdoğan, M. (2015), Türkiye’deki Suriyeliler Toplumsal Kabul ve Uyum, Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
• Erdoğan, M. & Kaya, A. (2015), Türkiye’nin Göç Tarihi 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye’ye Göçler, Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
• Erjem, Y. (2009), Mersin’de Göç, Kentleşme ve Sosyal Problemler, Güven Ofset, Mersin.
• Everett S., L. (1966), “A Theory of Migration”, Demography, Vol 3. No. 1, p. 47-57.
• Garip, F. (2008), “Social Capital and Migration: How do Similar Resources Lead to Divergent Outcomes”, Demography, 45 (3), p. 591-617.
• goc.gov.tr. (2016, 09 20). 09 20, 2016 tarihinde Göç İdaresi Genel Müdürlü- ğü: http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-koruma_363_378_4713_icerik adresinden alındı.
• Haug, S. (2008), “Migration Networks and Migration Decision-Making”, Journal of Ethnic and Migration Studies, 34 (4), p. 585-605.
• İHA (2014, Aralık 13), Suriyeli sığınmacıların Mersin’e etkileri tartışıldı. İhlas Haber Ajansı: http://www.iha.com.tr/haber-suriyeli-siginmacilarin-mer- sine-etkileri-tartisildi-419423/ adresinden alınmıştır.
• Jennisen, R. (2004), Macro-economic Determinants of International Migration in Europe, Purdue University Press, Purdue.
• Jensen, E. (2015, Ocak 3), The United States Census Bureau. Census: http:// www.census.gov/population/www/documentation/twps0101/SWG_ emigration_jensen.pdf adresinden alınmıştır.
• Katz, N., Lazer, D., Arrow, H. & Contractor, N. (2004), “Network Theory and Small Groups”, Small Group Research, p. 307-332.
• Kaygalak, S. (2009), Kentin Mültecileri, Dipnot Yayınları, Ankara.
• Krissman, F. (2005), Sin Coyote Ni Patron: Why the “Migrant Network” Fails to Explain International Migration, International Migration Review, 43 (4), p. 167-194.
• Kurtoğlu, A. (2004), Hemşehrilik ve Şehirde Siyaset Keçioren Örneği, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Liang, Z. (2006), The Sociology of Migration, 21 St. Century Sociology SAGE Publications, p. 487-495 .
• Mahmud , H. (2009), “International Migration, Remittances and Develop- ment”, Journal of Sustainable Development, Vol. 2, No. 1, p. 147-155.
• Martiniello, M. & Statham, P. (1999), Introduction, Journal of Ethnic and Migration Studies, 25 (4), p. 565-573.
• Massey , D. & Zenteno, R. (1999), The Dynamics of Mass Migration, Pro- ceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, Vol. 96, No. 9 , p. 5328-5335.
• Massey, D. (1990), The Social and Economic Origins of Immigration, An- nals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 510, Wor- ld Population: Approaching the Year 2000, p. 60-72.
• Massey, D. & Espana Garcia, F. (1987, August 14), The Social Process of In- ternational Migration, Sciene, New Series, Vol 237, No 4816 , p. 733-738.
• Massey, D., Joaquin , A., Graeme , H., Kouaouci, A., & Adela, P. (1993), Theories of International Migration: A Review and Appraisal, Population and Development, Vol 19 (3), p. 431-466.
• Mazlum-Der (2014, Kasım 29), Gaziantep’te Suriyelilere Yönelik Saldırılar ve Toplumsal Nefretin Sebeplerinin Analizine Dair Rapor. www.mazlumder. org: http://www.mazlumder.org/main/faaliyetler/basin-aciklamalari/1/ mazlumder-kamp-disinda-yasayan-suriyeli-kadin-siginmacilar-rapo- ru/11041 adresinden alınmıştır.
• Melih, E. & Balaban, O. (2005), Göçmen Nüfusunun Kentle Etkileşim Süreci İskilip Örneği, ODTÜ Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Anabilim Dalı Yayını, Ankara.
• Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (2015, 12 25), MTSO Yıllık İstatistikleri 2011-2012-2013-2014, MTSO, Mersin.
• MersinHaber (2014, 12 9), Suriyeli Dilenci Operasyonu. http://www.mersin- haber.com: http://www.mersinhaber.com/haber-suriyeli-dilenci-operas- yonu-347012.html adresinden alınmıştır.
• Monica, B. (1989), “Family and Personal Networks in International Migra- tion: Recent Developments and New Agendas”, International Migration Review, Vol. 23, No. 3, p. 638-670.
• Odmalm, P. (2007), “Civic Society, Migrant Organisations and Political Par- ties: Theoretical Linkages and Appliacations to the Swedish Context”, Journal of Ethnic and Migration Studies, p. 471-489.
• ORSAM (2014), Suriye’ye Komşu Ülkelerde Suriyeli Mültecilerin Durumu: Bulgular, Sonuçlar ve Öneriler, ORSAM, Ankara.
• Öztaş, N. (2007), “Sosyal Sermayenin Ağbağ Kuram(lar)ı: Dayanışmacı ve Aracı Sosyal Sermaye”, Amme İdaresi Dergisi , 40 (3), s. 29-88.
• Öztaş, N. & Acar, M. (2004), Çağdaş Kamu Yönetimine Giriş II, Nobel, An- kara.
• Parker, D. & Song, M. (2006), “Ethnicity, Social Capital and the Internet”, SAGE Publications, Vol 6 (2), p. 178-202.
• Pieterse, N. (2003), “Social capital and migration beyond ethnic econo- mies”, SAGE Publications,Vol (3) 1, p. 29-58.
• Portes, A. (2010), “Migration and Social Change: Some Conceptual Reflec- tions”, Journal of Ethnic Migration Studies, 36 (10), p. 1537-1563.
• Portes, A. (2000), “Two Meanings of Social Capital”, Sociological Forum, Vol 15, No. 1, p. 1-12.
• Rittersberger, H. T. (2015), “Türkiye’de Düzensiz Göçmen İşçileri Yönet- mek”, Göç Araştırmaları Dergisi, s. 80-117.
• Stouffer , S. (1940), “Intervening Oppurtunities; A Theory Relating Mobi- lity and Distance”, American Sociological Review, Volume 5, Number 6, p. 845-867.
• Tekeli, İ. (1990), “Osmanlı İmparatorluğu’ndan Günümüze Nüfusun Zo- runlu Yer Değiştirmesi ve İskân Sorunu”, Toplum ve Bilim, 50, s. 49-71.
• Tekeli, İ. (1997), Türkiye’de İç Göç Sorunsalı Yeniden Tanımlanma Aşama- sına Geldi, Türkiye’de İç Göç Bolu-Gerede, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, s. 7-21.
• Tekin, D. (2015, Ocak 4), Suriyeli mülteciler çaresiz… . www.multeci.net: http://multeci.net/index.php?option=com_content&view=article&i- d=267:suriye-mersin-multeci-saglik-sosyal-guevence&catid=31:ge- nel&Itemid=1 adresinden alınmıştır.
• Toksöz, G. (2006), Uluslararası Emek Göçü, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İs- tanbul.
• TTB (2014), Suriyeli Sığınmacılar ve Sağlık Hizmetleri Raporu, Türk Tabip- leri Birliği Yayınları, Ankara.
• unchr.org. (2016, 09 20), 09 20, 2016 tarihinde UNCHR: http://data.un- hcr.org/syrianrefugees/regional.php adresinden alındı.
• Weiner, M. (1985), “On International Migration and International Relati- ons”, Population and Development Review, p. 441-455.
• William, P. (1958), “A General Typology of Migration”, American Sociologi- cal Review, Vol 23, No. 3, p. 256-266.
• Yalçın, C. (2004), Göç Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Yarcı, S. (2011), “Pierre Bourideu’da Sosyal Sermaye Kavramı”, Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, s. 129-135.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntem- leri, Seçkin Yayınevi, Ankara:. NOTLAR
• (Muhiddin Arafa, Kişisel Görüşme, 21.12.2014)
• (Mustafa……, Kişisel Görüşme, 21.12.2014)
• (Rıza……., Kişisel Görüşme, 29.12.2014)
• (Adnan Zengin, Kişisel Görüşme, 27.12.2014)
• (Abu Saleh, Kişisel Görüşme, 27.12.2014)
• (Hiram…., Kişisel Görüşme, 28.12.2014)