Ekolojik Ayak İzi ve Turizm Büyümesi Panel Nedensellik İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 231 - 241, 31.10.2022

Mehmet Oğuzhan İlban , Mehmet Tahsin Liceli

Öz

Turizm endüstrisi günümüzde hızla büyüyen ve ülke ekonomileri açısından büyük önem taşıyan bir endüstridir. Turizmin olumlu birçok etkisinin yanında olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Büyümeye bağlı olarak daha fazla turist turizm faaliyetlerine katılım sağlamaktadır. Bu durum da turizmin çevreye olan olumsuz etkilerini artırabilmektedir. Buradan hareketle çalışmada çevresel bozulma göstergesi olan ekolojik ayak izi ile turizm büyümesi arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Bu doğrultuda 2020 verilerine göre Dünyada en fazla turist çeken ilk 10 ülkenin 1995-2018 dönemine ait verileri kullanılmıştır. Gerçekleştirilen nedensellik analizi sonuçlarına göre ekolojik ayak izi (ECP) ile turist sayısı (LnTS) arasında çift yönlü nedensellik ilişkisinin var olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla turizm büyümesinin çevre bozulmasına etki ettiğini söylemek mümkündür. Bu etkinin azaltılması adına sürdürülebilir turizm, sürdürülebilir kalkınma oluşturulacak olan politikaların temelinde olması önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekolojik Ayak İzi, Panel Nedensellik Analizi, Turizm Büyümesi

Kaynakça

• Akadiri, S., Alola, A. A., & Akadiri, A. C. (2019). The role of globalization, real income, tourism in environmental sustainability target. Evidence from Turkey. Science of the total environment, 687, 423-432.
• Ali, Q., Yaseen, M. R., Anwar, S., Makhdum, M. S. A., and Khan, M. T. I. (2021). The impact of tourism, renewable energy, and economic growth on ecological footprint and natural resources: A panel data analysis. Resources Policy, 74, 102365.
• Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K., ve Polat, F. (2008). Ekolojik Ayak İzinin Kavramsal İçeriği Ve Akdeniz Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi’nde Bireysel Ekolojik Ayak İzi Hesaplamasi. Akdeniz IIBF Dergisi, 8(15), 1-25.
• Ansari, M. A., and Villanthenkodath, M. A. (2021). Does tourism development promote ecological footprint? A nonlinear ARDL approach. Anatolia, 1-13.
• Baoying, N. ve Yuanqing, H. (2007), “Tourism Development and Water Pollution: Case Study in Lijiang Ancient Town”, China Population, Resources and Environment, 17, 123-127.
• Breusch, T. S. and Pagan, A. R. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Chen, C. F. ve Chiou-Wei, S. Z. (2009). Tourism Expansion, Tourism Uncertainty and Economic Growth: New Evidence from Taiwan and Korea. Tourism Management, 30 (6), 812-818.
• Chen, M. H. (2010). The economy, tourism growth and corporate performance in the Taiwanese hotel industry. Tourism Management, 31(5), 665-675.
• Davies, T. ve Cahill, S. (2000), “Environmental Implications of the Tourism Industry”, Discussion Paper, 00-14, 1-49.
• Dumitrescu, E. I., and Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-causality in heterogeneous panels. Economic Modelling, 29(4), 1450-1460.
• Eyuboglu, K., & Uzar, U. (2020). The impact of tourism on CO2 emission in Turkey. Current Issues in Tourism, 23(13), 1631-1645.
• Freitas, C.R. (2017), “Tourism Climatology Past and Present: A Review of the Role of the ISB Commission on Climate, Tourism and Recreation”,International Journal of Biometeorology, 61, 107-114.
• Furmolly, A. W. ve Uludağ, B. K. (2018). Turizmin Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkisi (1963-2015). Disiplinlerarası Akademik Turizm Dergisi, 3 (1), 11-22.
• Gössling, S. ve Peeters, P. (2015), “Assessing Tourism’s Global Environmental Impact 1900-2050”, Journal of Sustainable Tourism, 23(5), 639-659.
• Han, V., Polat, G., ve Coşkun, S. Türkiye’de Turizm Gelişiminin Çevresel Bozulma Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Fiscaoeconomia, 6(2), 345-361.
• Karadağ, H. (2021). Türkiye Ekonomisinde 1990-2016 Döneminde Turizm ve Çevre İlişkisinin Ekonometrik Analizi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 164-175.
• Karadeniz, E., Dalak, S., Beyazgül, M. ve Günay, F. (2016),“Konaklama ve Yiyecek Hizmetleri Alt Sektöründeki Küçük, Orta ve Büyük Ölçekli İşletmelerin Finansal Performansının Karşılaştırmalı Tablolar Analiz Tekniği İle İncelenmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(3), ss. 631-657.
• Kanca, O. C. (2015). Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8, 1-14.
• Khan, I., and Hou, F. (2021). The dynamic links among energy consumption, tourism growth, and the ecological footprint: the role of environmental quality in 38 IEA countries. Environmental Science and Pollution Research, 28(5), 5049-5062.
• Kongbuamai, N., Zafar, M. W., Zaidi, S. A. H., and Liu, Y. (2020). Determinants of the ecological footprint in Thailand: the influences of tourism, trade openness, and population density. Environmental science and pollution research, 27(32), 40171-40186.
• Kutlu, Ş. Ş., ve Kutlu, M. (2022). Turizm Faaliyetlerinin Ekolojik Ayak İzi Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Maliye Dergisi, 182, 233-249.
• Lee, C. C., ve Chien, M. S. (2008). Structural Breaks, Tourism Development and Economic Growth: Evidence from Taiwan. Mathematics and Computers in Simulation, 77( 4), 358-368.
• Mucharreira, P. R., Antunes, M. G., Abranja, N., Justino, M. R. T., and Quirós, J. T. (2019). The relevance of tourism in financial sustainability of hotels. European Research on Management and Business Economics, 25(3), 165-174.
• Narayan, P. K., Sharma, S. S. ve Bannigidadmath, D. (2013). Does Tourism Predict Macroeconomic Performance in Pacific Island Countries?. Economic Modeling, 33, 780-786.
• Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. University of Cambridge, Faculty of Economics, Cambridge Working Papers in Economics, 0435.
• Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross‐section dependence. Journal of applied econometrics, 22(2), 265-312.
• Pesaran, M. H. and Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
• Ozturk, I., Al-Mulali, U., & Saboori, B. (2016). Investigating the environmental Kuznets curve hypothesis: the role of tourism and ecological footprint. Environmental Science and Pollution Research, 23(2), 1916-1928.
• Paiano, A., Crovella, T. ve Lagioia, G. (2020), “Managing Sustainable Practices in Cruise Tourism: The Assessment of Carbon Footprint and Waste of Water and Beverage Packaging”, Tourism Management, 77, 1-12.
• Sarkodie, S. A., and Ozturk, I. (2020). Investigating the environmental Kuznets curve hypothesis in Kenya: a multivariate analysis. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 117, 109481.
• Scott, D., Hall, C.M. ve Gössling, S. (2016), “A Review of the IPCC Fifth Assessment and Implications for Tourism Sector Climate Resilience and Decarbonization”, Journal of Sustainable Tourism, 24(1), 8-30.
• Scott, D., Peeters, P. ve Gössling, S. (2010), “Can Tourism Deliver Its “Aspirational” Greenhouse Gas Emissions Reduction Targets?”, Journal of Sustainable Tourism, 18, 393-408.
• Seetanah, B. (2011). Assessing the Dynamic Economic Impact of Tourism for Island Economies. Annals of tourism research, 38 (1), 291-308.
• Sun, Q. ve Liu, Z. (2020), “Impact of Tourism Activities on Water Pollution in the West Lake Basin (Hangzhou, China)”, Open Geosciences, 12(1), 1302-1308.
• Tang, M., & Ge, S. (2018). Accounting for carbon emissions associated with tourism-related consumption. Tourism Economics, 24(5), 510-525.
• Tatoğlu, F.Y. (2013). İleri Panel Veri Analizi Stata Uygulamalı, 2. Baskı, Beta, İstanbul.
• Tatoğlu, F.Y. (2017). Panel zaman serileri analizi: stata uygulamalı, Beta, İstanbul.
• Turegun, N. (2019). Performance analysis of the restaurant and hotel industry: Evidence from Borsa Istanbul. Journal of Economics Finance and Accounting, 6(3), 115-123.
• Wackernagel, M., & Rees, W. (1998). Our ecological footprint: reducing human impact on the earth (Vol. 9). New society publishers.