Yöresel Mutfak Kültürünün Farkındalığı ve Deneyimlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Tokat Örneği

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 239 - 249, 30.10.2024

Uğur Ceylan , Mücahit Yeni

https://doi.org/10.32958/gastoria.1495637

Öz

Yöresel yemekler tüm destinasyonlar için sürdürülebilirliğinin sağlanması gereken önemli destinasyon ürünleridir. Yöresel yemekler zaman içerisinde önemini kaybedebilir ve bu durum yemeklerin gelecek nesillere aktarılmasında sorunlar ortaya koyabilir ve yerel halk tarafından unutulmaya yüz tutabilir. Bu araştırmada Tokat ilinde bulunan yöresel yemeklerin yerel halk tarafından bilinirliği ve deneyimlenmesi incelenmiştir. Araştırma kapsamında Tokat iline ait 40 yöresel yemek 384 katılımcıya sorulmuş, farkındalık ve deneyimlemeleri öğrenilmiştir. Araştırmada anket yöntemi kullanılmış ve veriler bir veri analiz programı ile incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre yöresel yemeklerden farkındalıkları en yüksek olanlar Tarhana Çorbası, Katmer, Keşkek, Kuşburnu Reçeli, Yaprak Sarma ve Erbaa Narince Bağ Yaprağıdır. Yerel halkın en çok deneyimlediği yemekler ise Tarhana Çorbası, Mantı, Keşkek, Kuşburnu Reçeli, Yaprak Sarma ve Erbaa Narince Bağ Yaprağıdır. Araştırmanın diğer sonuçları bulgular kısmında verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tokat, Yöresel mutfak, Yöresel yemek, Farkındalık, Deneyimleme.

Research on Awareness And Experience of Local Culinary Culture: The Case of Tokat

Öz

Local foods are important destination products that need to be sustainable for all destinations. Local foods may lose their importance over time, and this may cause problems in transferring the foods to future generations and may be forgotten by the local people. In this research, the awareness and experience of local foods in Tokat province by local people were examined. Within the scope of the research, 384 participants were asked about 40 local foods from Tokat province and their awareness and experiences were learned. The survey method was used in the research and the data was analyzed with a data analysis program. According to the results of the research, the ones with the highest awareness of the local foods are Tarhana Soup, Katmer, Keşkek, Rosehip Jam, Stuffed Leaves and Erbaa Narince Vineyard Leaf. The dishes most experienced by local people are Tarhana Soup, Ravioli, Keşkek, Rosehip Jam, Stuffed Leaves and Erbaa Narince Vineyard Leaves. Other results of the research are given in the findings section.

Anahtar Kelimeler

Tokat, Local cuisine, Local food, Awareness, Experience.

Kaynakça

• Akdemir, N. ve Selçuk, G. N. (2018). Yöresel mutfağın turizme kazandırılması ve bölgesel kalkınmaya katkısı: Sakarya ölçeğinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (Özel Sayı), 2033-2049.
• Arıkan, R. (2018). Anket yöntemi üzerinde bir değerlendirme. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 97-159.
• Arslan, E., Kendir, H., ve Bozkurt, H. Ö. (2021). Gastronomi turizmi kapsamında ziyaretçilerin yöresel yiyecek tercihleri: Tokat ili. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9, (Özel Sayı 5) 261-275. https://doi.org/10.21325/jotags.2021.954
• Aslan, Z. Güneren, E. ve Çoban, G. (2014). Destinasyon markalaşma sürecinde yöresel mutfağın rolü: Nevşehir örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2 (4), 3-13.
• Ayaz, N. ve Çobanoğlu, S. (2017). Ev kadınlarının turizm amaçlı yöresel yemek üretimine bakış açıları: Bartın ili örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 413-427. https://doi.org/10.14230/joiss391
• Boyraz, H. D. ve Sandıkcı, M. (2023). Coğrafi işaretli ürünlerin somut olmayan kültürel miras Türk mutfak kültürü unsurlarıyla karşılaştırılması: UNESCO gastronomi şehri Afyonkarahisar ili örneği. Tourism and Recreation, 5(2), 172-185.
• Bozok, D. ve Kahraman, K. (2015). Kırsal turizmde yöresel yemek kültürünün rolü: Balıkesir. International Journal of Social and Economic Sciences, 5 (1), 85-90.
• Ceylan, U. ve Güven, Ö. Z. (2018). Yiyecek içecek işletmelerinin menü planlamasında Kütahya’nın yöresel yemeklerinin yeri üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy, 6 (Özel sayı 3), 451-459. https://doi.org/10.21325/jotags.2018.266
• Çalışkan, O. (2013). Destinasyon rekabetçiliği ve seyahat motivasyonu bakımından gastronomik kimlik. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 1 (2), 39-51.
• Çelebi, E. ve İlban, M. O. (2023). Pandemi sürecinde gastronomi turistlerinin yöresel yemek tüketim alışkanlıkları, tutumları ve tatil tercihlerindeki değişimlerinin belirlenmesi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 106-128. https://doi.org/10.32572/guntad.1149519
• Çirişoğlu, E. ve Olum, E. (2019). Türk mutfağındaki fonksiyonel gıdaların gastronomi turizmi açısından önemi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3 (4), 1659-1680. https://doi.org/10.26677/TR1010.2019.264
• Erdem, Ö., Mızrak, M. ve Kemer, A. K. (2018). Yöresel yemeklerin bölge restoranlarında kullanılma durumu: Mengen örneği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 44-61
• Ergan, K., Kızılırmak, İ. ve Ergan, S. (2020). Gastronomik ürünlerin destinasyon seçimine olan etkisi: Edirne ili örneği. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (3), 1-10.
• Güler, S. (2010). Türk mutfak kültürü ve yeme içme alışkanlıkları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (26), 24-30.
• İnce, A. ve Varol, F. (2023). Türkiye’deki gastronomi rotaları. M. Öksüz (Ed.), Turizm alanında çok yönlü araştırmalar, içinde (s. 105-114). Gaziantep: Özgür Yayınları
• Kasar, H. (2021). Türk mutfak kültürü evreleri ve mutfak sentezinin incelenmesi. Journal of Humanities and Tourism Research, 11 (2), 359-378. https://doi.org/10.14230/johut960
• Kavak, S. ve Pekerşen, Y. (2022). Yöresel mutfak kültürünün turizme kazandırılmasında yerel halkın tutumu: Karaman ilinde bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 19 (1), 59-80. https://doi.org/10.24010/soid.1019182
• Kendir, H. ve Arslan, E. (2020). Gastronomi turizmi açısından yöresel lezzetlerin duygusal değer boyutunda incelenmesi Tokat ili örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, (Sonbahar Özel Sayı I/II), 130-138.
• Kızılırmak, İ., Ofluoğlu, M. ve Şişik, L. (2016). Türkiye’de uygulanan gastronomi turları rotalarının web tabanlı analizi ve değerlendirmesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 4 (Özel Sayı 1), 258-269. https://doi.org/10.21325/jotags.2016.35
• Korkmaz, S. ve Tekman, T. K. (2021). Yozgat yöresi yemek ve tatlı kültürünün sürdürülebilirliği. Folklor/Edebiyat, 27 (105), 299-319.
• Küçükyaman, M. A., Demir, Ş. Ş. ve Bulgan, G. (2018). Mutfak şeflerinin yöresel ürünlere ilgisi: Isparta örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2 (Ek Sayı 1), 86-103.
• Mızrak, M., Aydoğdu A. ve Yaşarsoy A. (2017, Kasım). Sürdürülebilir turizmde yöresel yemeklerin rolü ve önemi; Kastamonu örneği. 1. Uluslararası Sürdürülebilir Turizm Kongresinde sunulmuş bildiri. Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Morrıs, C. ve Buller, H. (2003). The local food sector: a preliminary assessment of its form and impact in Gloucestershire. British Food Journal, 105 (8), 559-566. https://doi.org/10.1108/00070700310497318
• Öz, H. ve Dönmez, B. (2018). Yerel gıda ve coğrafi işaretleme kapsamında Süryani şarabının değerlendirilmesi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2), 260-269.
• Polat, M. (2020), Yöresel yemek imajının destinasyon tercihine etkisi: Kahramanmaraş örneği. Doğu Coğrafya Dergisi, 25 (43), 183-194. https://doi.org/10.17295/ataunidcd.712430
• Sağır, A. (2012). Bir yemek sosyolojisi denemesi örneği olarak Tokat mutfağı. Turkish Studies, 7 (4), 2675-2695. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.3834
• Serçeoğlu, N. (2014). Yöre halkının mutfak kültürünü tanıma durumunun tespit edilmesi: Erzurum ili. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2 (4), 36-46.
• Smith, A. ve MacKinnon, J. B. (2009). The 100-mile diet: a year of local eating. Canada: Vintage.
• Şahin, K., Bağcı, H. R., Özlü, T. ve Usta S. (2017). Bulancak'da (Giresun) coğrafi özelliklerin yemek kültürüne etkileri. Studies of The Ottoman Domain (Osmanlı Hakimiyet Sahası Çalışmaları), 7 (13), 248-265. https://doi.org/10.19039/sotod.2017.73
• Şanlıer, N. Cömert M. ve Özkaya, F. D. (2012). Gençlerin Türk Mutfağına Bakış Açısı. Millî Folklor, 24(94), 152-161.
• Tokat İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. Tokat mutfağı. Erişim Tarihi: 13.10.2023, https://tokat.ktb.gov.tr/TR-143211/tokat-mutfagi.html
• Tokat Valiliği. Yöresel yemeklerimiz. Erişim Tarihi: 15.10.2023, http://www.tokat.gov.tr/yoresel-yemeklerimiz
• Tokat Valiliği Tarım ve Orman İl Müdürlüğü. Tokat İli 2018 Yılı Tarım İstatistikleri, Erişim Tarihi: 13.10.2023, https://tokat.tarimorman.gov.tr/link/2/istatistikler
• Türk Patent ve Marka Kurumu. Veri tabanı. Erişim Tarihi: 17.10.2023, https://ci.turkpatent.gov.tr/veri-tabani
• Yaylacı, S. ve Mertol, H. (2021). Coğrafi işaretli ürünler ve gastronomik lezzetler: Tokat örneği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 313-334. https://doi.org/10.31463/aicusbed.891301
• Yeşilyurt, H. (2022). Yerel halkın yöresel yemeklere yönelik farkındalık düzeyleri ve deneyim durumları: Adıyaman örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10 (4), 3524-3536. https://doi.org/10.21325/jotags.2022.1153