DEFENSE RIGHT IN CONSTITUTIONAL COURT DECISIONS

Yıl 2024, Sayı: 1, 31 - 57, 30.06.2024

Selçuk Akıcı

Öz

The right to defense is regulated as a fundamental human right. Many principles or rights included in the right to defense are regulated in the Constitution and the European Convention on Human Rights. When these regulations are examined, it can be seen that rights such as the right to learn the accusation and rights, the right to be present at the hearing, the right to hear and question witnesses, the right to benefit from the assistance of a defense attorney are rights within the scope of the right to defense.Ensuring that a person accused of a crime can exercise these rights is among the positive obligations of the State. As a requirement of this obligation, individual application has been introduced by the Constitution. Thus, persons whose fundamental rights guaranteed in the Constitution have been violated by the public power are allowed to directly apply to the Constitutional Court to eliminate this contradiction, in cases where they no longer have the opportunity to resort to any other means to eliminate the unconstitutionality.

Anahtar Kelimeler

Individual application, the right to defense, the right to learn the accusation, the right to benefit from the assistance of a lawyer, the right to hear and interrogate witnesse

ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARINDA SAVUNMA HAKKI

Öz

Savunma hakkı, temel bir insan hakkı olarak düzenlenmiştir. Savunma hakkının içerdiği birçok ilke veya hak, Anayasa’da ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere bakıldığında isnadı ve hakları öğrenme hakkı, duruşmada hazır bulunma hakkı, tanık dinletme ve sorgulama hakkı, müdafi yardımından faydalanma hakkı gibi hakların savunma hakkı kapsamı içerisindeki haklar olduğu görülmektedir. Bir suçla itham edilen kişinin sahip olduğu bu hakları kullanabilmesinin sağlanması, Devletin pozitif yükümlülükleri arasındadır. Bu yükümlüğünün bir gereği olarak Anayasa ile bireysel başvuru yolu getirilmiştir. Böylece Anayasa’da teminat altına alınmış temel haklarından herhangi biri kamu gücü tarafından ihlal edilen kişilerin, Anayasa’ya aykırılığın ortadan kaldırılması için başkaca bir yola başvurma imkanları kalmadığı durumlarda bu aykırılığın ortadan kaldırılması için Anayasa Mahkemesi’ ne doğrudan başvurmasına imkan tanınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bireysel başvuru, savunma hakkı, isnadı öğrenme hakkı, müdafi yardımından faydalanma hakkı, tanık dinletme ve sorgulatma hakkı

Kaynakça

• Başıbüyük, İsa. “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (m. 6/3-c) Kapsamında Müdafi Yardımından Faydalanma Hakkı”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 19/2 (2013), 1332-1372.
• Birtek, Fatih. AİHM, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay Kararları Işığında Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat. Ankara: Adalet Yayınevi, 2017.
• Bozdağ, Ahmet. (2013). Ceza Muhakemesi Hukukunda Müdafi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Centel, Nur – Zafer, Hamide. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Beta Yayıncılık, 2023.
• Çeliksoy, Ergül. “Polis Karakolunda Müdafi İle Görüşme Ve Müdafiden Yararlanma Hakkının AİHM’nin İbrahim Ve Diğerleri/Birleşik Krallık Kararı Işığında Değerlendirilmesi”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 35 (Temmuz 2018), 665-687.
• Çetin, Beytullah. Savunma Hakkının Kısıtlanması. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018.
• Doğan, İdris. (2023). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Erem, Faruk. Ceza Usulü Hukuku. Ankara: Sevinç Matbaası, 1973.
• Gözler, Kemal. Anayasa Hukukuna Giriş. Ankara: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2022.
• Günay, Erhan. Ceza Hükmünde Mutlak Bozma Nedeni Olarak Sanığın Savunma Hakkının Kısıtlanması. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Hafızoğulları, Zeki. “Genel Çizgileri İle Savunma Hakkı”. Ankara Barosu Dergisi 1 (Mart 1994), 20-40.
• İnceoğlu, Sibel. Adil Yargılanma Hakkı. Ankara: MRK Baskı, 2018.
• Kocaoğlu, Serhat Sinan. Müdafi. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Nevzat Toroslu – Metin Feyzioğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2020.
• Özbek, Veli Özer vd. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Özbudun, Ergun. Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2012.
• Öztürk, Bahri vd. Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Şahin, Cumhur – Göktürk, Neslihan. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Şahin, Cumhur. “Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Ceza Muhakemesinde Silahların Eşitliği ve Çelişmeli Yargılama İlkeleri”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 21/Özel Sayı (2019), 3051-3065.
• TDK, Türk Dil Kurumu, “Türkçe Sözlük”, Erişim: 15 Kasım 2023, https://sozluk.gov.tr/
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Gerekçeli). https://www.anayasa.gov.tr/media/7465/gerekceli_anayasa_2021.pdf
• Turan, Hüseyin. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde ve Türk Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2016.
• Ünver, Yener – Hakeri, Hakan. Ceza Usulü Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
• YCGK, Yargıtay Ceza Genel Kurulu. K.2010/184 (05 Ekim 2010). https://karararama.yargitay.gov.tr/
• YCGK, Yargıtay Ceza Genel Kurulu. K.2010/41 (02 Mart 2010). https://karararama.yargitay.gov.tr/
• YCGK, Yargıtay Ceza Genel Kurulu. K.2012/1 (31 Ocak 2012). https://karararama.yargitay.gov.tr/
• Yenisey, Feridun – Nuhoğlu, Ayşe. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Yıldırım, Akif. Anayasal Düzeyde Bir Güvence Olarak Ceza Muhakemesinde Tanık Sorgulama Hakkı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Zafer, Hamide. “Savunma Hakkı ve Sınırları”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 19/2 (2013), 507-540.
• Zafer, Hamide. Ceza Muhakemesi Hukuku. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2015.
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2012/1051 (20 Şubat 2014). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2012&BasvuruNoSayi=1051
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2013/4784 (07 Mart 2014). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2013/4784
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2013/4784 (07 Mart 2014). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2013&BasvuruNoSayi=4784
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2013/5467 (07 Ocak 2016). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2013&BasvuruNoSayi=5467
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2013/6461 (26 Şubat 2015). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2013&BasvuruNoSayi=6461
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2014/10634 (26 Ekim 2016). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2014&BasvuruNoSayi=10634
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2014/13081 (22 Mart 2018). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2014&BasvuruNoSayi=13081
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2014/16277 (13 Eylül 2018). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2014&BasvuruNoSayi=16277
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2014/18932 (08 Eylül 2015). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2014&BasvuruNoSayi=18932
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2014/5170 (25 Haziran 2015). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2014&BasvuruNoSayi=5170
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2014/6222 (06 Mart 2019). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2014&BasvuruNoSayi=6222
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2014/6971 (01 Şubat 2017). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2014/6971
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2014/875 (02 Şubat 2017). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2014&BasvuruNoSayi=875
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2015/13327 (17 Temmuz 2018). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2015&BasvuruNoSayi=13327
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2017/22672 (06 Şubat 2020). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2017&BasvuruNoSayi=22672
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2017/38372 (06 Şubat 2020). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2017&BasvuruNoSayi=38372
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2018/18989 (16 Haziran 2021). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2018&BasvuruNoSayi=18989
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2018/5640 (12 Nisan 2023). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2018&BasvuruNoSayi=5640
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2019/30221 (28 Aralık 2021). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2019&BasvuruNoSayi=30221
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2019/6722 (12 Nisan 2023). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2019&BasvuruNoSayi=6722
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2019/9769 (23 Kasım 2022). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2019&BasvuruNoSayi=9769 AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2020/22865 (20 Eylül 2023). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2020&BasvuruNoSayi=22865
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2020/28006 (20 Temmuz 2023). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2020&BasvuruNoSayi=28006
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2020/5353 (19 Ocak 2023). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2020&BasvuruNoSayi=5353
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2020/5651 (11 Mayıs 2023). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2020&BasvuruNoSayi=5651
• AYM, Anayasa Mahkemesi. B.N.2021/2754 (07 Haziran 2023). https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?BasvuruNoYil=2021&BasvuruNoSayi=2754
• AYM, Anayasa Mahkemesi. K. 2019/65 (24 Temmuz 2019). https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Ara?KararNo=2019%2F65
• AYM, Anayasa Mahkemesi. K.1977/84 (02 Haziran 1977). https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1977/84?KararNo=1977%2F84
• AYM, Anayasa Mahkemesi. K.1992/39 (16 Mayıs 1992). https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/1992/39?KararNo=1992%2F39