Doktor Adaylarının Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik Farkındalıkları

Yıl 2018, , 153 - 168, 28.12.2018

Didem Gülçin Kemeç , Gönül Tekkurşun Demir , Selahattin Koç

https://doi.org/10.31680/gaunjss.448576

Cited By: 7

Öz

Özel
beden eğitimi ve spor aktiviteleri doğru planlandığında zihinsel yetersizliği
olan çocuklar için yaşam kalitesini doğrudan etkileme gücüne sahip etkili bir
mekanizmadır. Zihinsel yetersizlik ile ilgili olarak tıbbi ve eğitsel tanılama
söz konusudur. İlk olarak tıbbi tanı konulmakta ve ailelere bu durumu doktorlar
açıklamakta bunun yanında çeşitli yönlendirmeler yapabilmektedirler.  Dolayısıyla aileyi yönlendirme gücüne sahip
olan doktorların beden eğitimi ve sporla ilişkili olarak farkındalık düzeyleri
önem arz etmektedir. Bu araştırma kapsamında, 
tıp fakültelerinde öğrenim görmekte olan doktor adaylarının zihinsel
engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalıklarının farklı
değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma grubunu 2016-2017
akademik yılı Cumhuriyet, Gaziantep ve Marmara Üniversiteleri Tıp Fakültesinde
öğrenim gören gönüllülük esası ile seçilmiş 124’ü kadın, 92’si erkek toplam 216
öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar
tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu”, İlhan ve Esentürk (2015)
tarafından geliştirilen, “Zihinsel Engelli Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik
Farkındalık Ölçeği (ZEBSEYFÖ)” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde
SPSS 21 for Windows paket programı kullanılmıştır. Sosyodemografik özellikler
bakımından farkındalık düzeyleri arasındaki farklılığı belirlemek amacıyla
normal dağılım göstermeyen veriler için nonparametrik testlerden “Mann Whitney
U” ve “Kruskal-Wallis Testleri”; betimsel istatistiklerden yüzde dağılımları,
aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri kullanılmış ve anlamlılık düzeyi
0,05 olarak alınmıştır. Araştırma sonucunda doktor adaylarının yüksek düzeyde
bir farkındalığa sahip oldukları belirlenmiştir. Erkek ve kadın doktor
adaylarının farkındalık düzeyleri birbirine yakınlık göstermektedir. Düzenli
olarak fiziksel etkinlik yapan ve engelli bir yakını bulunan doktor adaylarının
farkındalıkları yüksek olsa da gruplar arasında anlamlı bir farklılığa
rastlanmamıştır. Bunun yanında doktor adaylarının aldıkları lisans eğitim
düzeyleri kapsamında sınıf düzeyleri arttıkça farkındalıklarının da arttığı
belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Doktor Adayları, Zihinsel Yetersizlik, Farkındalık, Beden Eğitimi ve Spor

Kaynakça

• KaynaklarAkbuğa, B. ve Gürsel, F. (2007). Bilgilendirme yoluyla beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin engelli bireye yönelik değişen tutumları. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, V(1), 5-8.Akyıldız, S. (2017). Öğretmen adaylarının engelli bireylere yönelik tutumlarının incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(39), 141-175. Alptekin, S. ve Batık, M. V. (2013). Özel eğitim bölümü öğrencilerinin yetersizlikten etkilenmiş kişilere yönelik tutumlarına özel eğitim dersinin etkisi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 18-34.Çavdar, B. (2011). Öğretilebilir zihinsel engelli öğrencilerde beden eğitimi ve spor aktivitelerinin toplumsallaşma düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.Çolak, M. ve Çetin, C. (2014). Öğretmenlerin engelliliğe yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 191-211.Esentürk, O. K., Koç, Y., Yarımkaya, E. ve İlhan E. L. (2015). University students awareness levels on the effects of sport in mentally retarded individuals, III. International Exercıse snd Sport Psychology Congress, İstanbul, Turkey, 100.Filazoğlu, G., Kırımoğlu, H., Öz, A. Ş. ve İlhan, E. L. (2015). The effects of physical education and sports on the self-concept of the children with mild mental disabilities, International Journal of Science Culture and Sport, 3(3), 55-72.Gökçe, A., Güneş, G. ve Çelik-Seyitoğlu, D. (2016). İnönü üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin engellilere yönelik tutum ve davranışları. Medicine Science, 5(2), 351-362. Gülünay, Y. İ., Kayışoğlu, N. B. ve İlhan E. L. (2017). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının zihinsel engelli çocuklara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, 15. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, 1540.Gürsel, F. (2006). Engelliler için beden eğitimi ve spor dersi’nin öğrencilerin engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 67- 73.Gürsul, F. ve Tüzün, H. (2008). Öğretmen adaylarının görme ve işitme engelli bireylere karşı farkındalıklarının problem-tabanlı öğrenme yaklaşımı kullanılarak arttırılması. Bilişim'08 Bildiriler Kitabı, Ankara, Turkey, 7-10.Güvendi, B. ve İlhan E. L. (2017). Effects of adapted physical activity applied on intellectual disability students toward level of emotional adjustment, self-managingand the socialization: Parent and teacher interactive research, International Journal of Human Sciences, 14(4), 3880-3894.Horner-Johnson, W., Keys, C., Henry, D., Yamaki, K., Oi, F., Watanabe, K. et al. (2002). Attitudes of japanese students toward people with intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 46(5), 365-378.İlhan, L. (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi, Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 315-324. İlhan, L. (2008). Zihinsel engelli çocuklar için beden eğitimi ve sporun genel gelişim süreçleri açısından önemi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 33(350), 17-24.İlhan, L. (2009). Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların çocuklarının özel eğitimleri sürecinde beden eğitimi ve spor etkinliklerine yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 38-48.İlhan, E. L. ve Esentürk, O. K. (2015). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık ölçeği (zebseyfö) geliştirme çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 19-36.Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Kargın, T. ve Baydık, B. (2002). Kaynaştırma ortamındaki işiten öğrencilerin işitme engelli akranlarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 27-39.Kayıhan, H., Tekin Dal, B., Irmak, A. ve Akyürek, G. (2013). Farkındalık ve ulaşılabilirlik rehberi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.Kırımoğlu, H., Yılmaz, A., Soyer, F., Beyleroğlu, M. ve İlhan, E. L. (2016). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık: beden eğitimi öğretmen adayları üzerine bir araştırma. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(1), 80-88.Kırımoğlu, H., Esentürk, O., İlhan, E. L., Yılmaz, A. ve Kaynak, K. (2016). İlköğretim, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi öğretmenleri ile beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin fiziksel egzersize katılımlarının etkilerine yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 231-244.Koparan, Ş. (2003). Özel ihtiyaçları olan çocuklarda spor. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 153-160.Kunduracılar, Z., Akbaş, E., Büyükuysal, Ç., Biçki, D. ve Erdem, E. U. (2012). Fizyoterapi ve rehabilitasyon bölümü öğrencilerinde mesleki farkındalığın değerlendirilmesi. Journal of Higher Education and Science, 2(3), 186-192. Oral, A., Aydın, R., Ketenci, A., Akyüz, G., Sindel, D. ve Yalıman, A. (2016). Dünya engellilik raporu: türkiye’de engellilik ile ilgili konuların analizi ve fiziksel tıp ve rehabilitasyon tıp uzmanlığının katkıları. Turk J Phys Med Rehab, 1(62), 83-97. Özyürek, M. (2006). Engellilere yönelik tutumların değiştirilmesi, Ankara: Kök Yayıncılık.Sezer, F. (2012). Engelli bireylere karşı olumlu tutum geliştirmeye yönelik önleyici rehberlik çalışması; deneysel bir uygulama. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(1), 16-26.Sural, V., İlhan E. L, Esentürk O. K. (2017). Özel gereksinimli çocuklarla çalışan antrenörlerin iş doyum düzeylerinin incelenmesi, 3. Uluslararası Engellilerde Beden Eğitim ve Spor Kongresi Kongre Kitabı, Konya, Türkiye, 130.Şahin, F. ve Güldenoğlu, B. (2013). Engelliler konusunda verilen eğitim programının engellilere yönelik tutumlar üzerindeki etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 214-239.Şahin, H. ve Bekir, H. (2016). Üniversite öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 767-779.Tervo, R. C., Azuma, S., Palmer, G. and Redinius, P. (2002). Medical Students' Attitudes Toward Persons With Disability: A Comparative Study. Archives of Physical Medicine And Rehabilitation, 83(11), 1537-1542. Thompson, T. L. C., Emrich, K. ve Moore, G. (2003). The effect of curriculum on the attitudes of nursing students toward disability. Rehabilitation Nursing, 28(1), 27-30.Turan-Kavradım, S. ve Canlı-Özer, Z. (2014). Kanser tanısı alan hastalarda umut. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(2), 154-164. Yaralı, D. (2015). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 431-455.Yetim, A. (2011). Sosyoloji ve spor, Ankara: Berikan.Yıldırım-Sarı, H., Bektaş, M. ve Altıparmak, S. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 27, 80-83.Zengin, S., Kaya, E. ve Bezci, Ş. (2016). Antrenörlük eğitimi ve spor yöneticiliği bölümü öğrencilerinin engellilerde sporun etkileri konusundaki farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Multidisipliner Akademik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 45-56.http://siteresources.worldbank.org/TURKEYINTURKISHEXTN/Resources/455687-1328710754698/YoneticiOzeti.pdf adresinden 15 Mayıs 2017 tarihinde erişilmiştir.https://kutuphane.tuik.gov.tr/pdf/0014899.pdf adresinden 28 Mayıs 2017 tarihinde erişilmiştir.