Doğal Alan Rekreasyonu Öz-Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2019, , 394 - 410, 22.09.2019

Sırrı Cem Dinç , Özge Yavaş Tez

https://doi.org/10.31680/gaunjss.610544

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı; doğal
alan rekreasyonu etkinliklerine katılan bireylerin katıldıkları etkinliklere
ilişkin öz yeterlik düzeylerini ölçmek amacıyla Mittelstaedt
ve Jones  (2009) tarafından geliştirilmiş
olan Doğal Alan Rekreasyonu Öz-Yeterlik Ölçeği’nin (DARÖYÖ) Türkçe’ye
adaptasyon çalışmasını yapmaktır. Araştırmanın örneklem grubunu, farklı doğal
alan rekreasyonu kategorisi içerisinde (dağcılık, dağ kayağı, spor tırmanış, serbest
paraşüt, yamaç paraşütü, yelkenkanat, rafting, akarsu kanosu, dingin su kanosu,
doğa kampçılığı, doğa yürüyüşü, yol bisikleti, dağ bisikleti, kayak, snowboard,
aletli dalış, derin dalış, yelken, rüzgar sörfü, kite sörf ) yer alan 359
(kadın 139 X =  39.50 ss=  12.13 yaş; erkek  220 X= 41.36 ss= 12.05 yaş)’dır. DARÖYÖ’nin original formu toplam iki alt boyut ve 17 maddeden
oluşmaktadır. Elde edilen verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistiklere ek
olarak madde analizi, Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), Doğrulayıcı Faktör
Analizi (DFA), iki yarı test, iç tutarlık katsayıları hesaplanmıştır. Ölçeğin
yapı geçerliğini test etmek için uygulanan Doğrulayıcı Faktör Analizi’nde (DFA)
orijinal formla tutarlı olarak ölçek Türkçe versiyonunda da 2 alt boyut 13
maddeden oluştuğu belirlenmiştir. Ölçeğin faktör yüklerinin 0.59-0.87 arasında
değiştiği tespit edilmiştir. Ölçeğin Cronbach’s Alpha iç tutarlık
katsayılarının 0.93 (beceri ve yeterlik) ile 0.83 (haz ve başarma) arasında
değiştiği bulunmuştur. Ölçeğin Spearman Brown ve Guttman korelasyon katsayıları
ise tek sayılar için (0.80-0.79); çift sayılar için (0.82-0.78) olarak
bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, Türk kültürüne uyarlanan DARÖYÖ’nin
doğal alan rekreasyonuna katılan bireylerin öz yeterlik düzeylerinin
belirlenmesi için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu
ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Doğal Alan Rekreasyonu, Öz yeterlik, Geçerlik, Güvenirlik

Kaynakça

• Adadıoğlu, Ö. & Oğuz, S. (2017). Epilepsi Öz Yeterlik Ölçeği Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi 1. Uluslararası Sağlık Bilimleri Kongresi: 679.
• Akın, A. & Başören, M. (2015). Algılanan Empatik Öz-Yeterlik Ve Sosyal Öz-Yeterlik Ölçeği' Nin Türkçe Formunun Geçerlik Ve Güvenirliği. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 4(2): 603-610.
• Aksoy, V. & Diken, İ., H. (2009). Rehber Öğretmen Özel Eğitim Öz Yeterlik Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 10(1): 29-37.
• Aksoy, V. (2008). Rehber Öğretmenlerin Özel Eğitimde Psikolojik Danışma Ve Rehberliğe İlişkin Öz Yeterlik Algıları (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
• Akyıldız, S. (2017). Okul Müdürlerinin Program Uygulamalarını Yönetme Öz-Yeterlik Algısı Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD). 18(2): 401-418.
• Arbuckle, J., L. (2012). IBM SPSS Amos 19 User‘s Guide. www.amosdevelopment.com/ download/ amos.pdf
• Avcı, E. (2011). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Karakter Eğitimine Dair Öz-Yeterliklerinin İncelenmesi (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Aydın, İ. S., İnnalı, H. Ö. Batar, M. & Çakır, H. (2013). Öğretmen Adaylarının Yazılı Anlatım Öz Yeterliklerine İlişkin Ölçek Geliştirme Çalışması. Turkish Studies. 8(8):139-160.
• Aypay, A. (2010). Genel Öz Yeterlik Ölçeği' Nin GÖYÖ Türkçe' Ye Uyarlama Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 11(2):113-131.
• Bakaç, E. & Özen. R. (2015). Materyal Tasarımı Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. International Journal Of Human Sciences. 12(2):461-476.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward A Unifying Theory Of Behavioral Change. Psychological. (84):191- 215.
• Bandura, A. (1990). Perceived Self-Efficacy İn The Exercise Of Personal Agency. Journal Of Applied Sport Psychology. (2):128-163.
• Bandura, A. (1997). Self-Efficacy: The Experience Of Control. New York: WH.
• Çelebi, M. (2002) Doğa Eğitimi Etkinliklerinin. Liderlik Becerilerinin Ortaya Çıkarılmasındaki Rolü. Eğitim Yönetimi Programı Dotora Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bell, S. (1997). Design For Outdoor Recreation.(First Edition). London:1
• Csikszentmihalyi, M. (1992). Imagining The Self: An Evolutionary Excursion. Poetics. 21(3): 153-167.
• Çelik, E. (2013). Cinsel Öz-Yeterlik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Journal Of European Education. 3(2):1-10.
• Delican, B. (2016). İlk Okuma Yazma Öğretimine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi. Turkish Studies. 11(3):861-878.
• Demirhan, G. (1995). Sporda Becerileri Öğreniminde Merkezli Yönetimi Erişi Ve Kalıcılığa Etkisi Eğitim Programları Ve Öğretim Bilim Dalı Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Dinç, S., C. (2006). Doğa Sporları Etkinliklerine İlişkin Liderlik Ölçeğinin Geliştirilmesi. (Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Dougherty, N. (1998). Outdoor Recreation Safety. Illionis. Human Kinetics. United States: 442.
• Duman, B., A. (2007). Lise Öğrencilerinin İngilizceye Yönelik Öz Yeterlik Algı Puanlarının Cinsiyete. Alanlara Ve Farklı Düzeylere Göre İngilizce Başarısını Yordama Gücü. (Yüksek Lisans Tezi).İstanbul:Yıldız Teknik Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Feltz, D., L. & Lirgg, C., D. (2001). Self-Efficacy Beliefs Of Athletes. Teams. and Coaches. Handbook Of Sport Psychology. (2): 340-361.
• Güvendir, M., A. & Özkan, Y. Ö. (2015). Türkiyede’deki Eğitim Alanında Yayımlanan Bilimsel Dergilerde Ölçek Geliştirme ve Uyarlama Konulu Makalelerin İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 14 (52): 23-33.
• Hoe, S., L. (2008). Issues and procedures in adopting structural equation mo-deling Technique. Journal of Applied Quantitative Methods. 3(1). 76-83.Işıksal, M. & Aşkar, P. (2003). İlköğretim Öğrencileri İçin Matematik Ve Bilgisayar Öz-Yeterlik Algısı Ölçekleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (25): 109-118.
• Ibrahim, H. & Cordes, K., A. (1993). Outdoor Recreation. Enrichment For A Lifetime: 334.
• Karabay, A. (2013). Eleştirel Okuma Öz Yeterlik Algı Ölçeğinin Geliştirilmesi. Electronic Turkish Studies. 8(13):1107-1122.
• Karaçam, A. & Pulur, A. (2017). Hakem Öz Yeterlik Ölçeği'nin (HÖYÖ) Türkçeye Uyarlama Çalışması. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi.11(1):118-128.
• Karaküçük, S. (2014). Rekreasyon Boş Zamanları Değerlendirme. Seren Matbacılık. Ankara.
• Kasalak, İ. (2017). Robotik Kodlama Etkinliklerinin Ortaokul Öğrencilerinin Kodlamaya İlişkin Öz-Yeterlik Algılarına Etkisi Ve Etkinliklere İlişkin Öğrenci Yaşantıları (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: H.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Koyuncu, I., Guzeller, C., O. & Akyuz, D. (2017). The Development Of A Self-Efficacy Scale For Mathematical Modeling Competencies. International Journal Of Assessment Tools İn Education. (4): 19-36.
• Köse, İ., A. (2007). Öğretmen Öz-Yeterlik Algısı Ölçeğinin Farklı Gruplarda Yapı Geçerliğinin Sınanması (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Llewellyn, D., J., Sanchez, X.. Asghar. A. & Jones, G. (2008). Self Efficacy, Risk Taking and Performance in Rock Climbing. Personality and Individual Differences. 45(1):75-76.
• Martin, B., Cashel, C., Wagstaff, M. & Breuning M. (2006). Outdoor Leadership Theory and Practice: 8.
• Martin, P. & Priest, S. (1986). Understanding The Adventure Experience. Journal of Adventure Education. 3(1):18-21.
• Mittelstaedt, R., D. & Jones, J., J. (2009). Outdoor Recreation Self-Efficacy: Scale Development. Reliability and Validity. Journal Of Outdoor Recreation. Education and Leadership. 1(1):97-120.
• Orhun, A. (Ekim. 1994) Beden Kültüründe Paradigma Değişimi ve Okul Sporunun Yeniden Sorgulanması. Spor Bilimleri Ulusal Kongresi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Özlü, G., Özer, K., M. & Gül, A. (2013). Çevre Eğitimi Öz-Yeterlik Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33(2): 393-410.
• Öztugan, Y. (2017).Okul Öncesi Öğretmen Adaylarına Yönelik Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği Geliştirme Çalışması.JASSS The Journal of Academic Social Science Studies. 3(61): 47-59.
• Pajares, F. & Schunk, D., H. (2001). Self-Beliefs And School Success: Self-Efficacy. Self-Concept And School Achievement. in: Riding R. Rayner S Eds. Perception. London: Ablex Publishing: 239- 266.
• Priest, S. & Gass, A., M. (2018). Effective Leadership in Adventure Programming. Human Kinetics. Champaing.
• Sağlam, D. & Arslan, A. (2018). The Development Of English Language Skills Self-Efficacy Scale For Higher Education Students. Internatıonal Journal Of Psycho-Educatıonal Scıences. 7(2): 1-15.
• Slanger, E. & Rudestam, K., E. (1997). Motivation And Disinhibition in High Risk Sports: Sensetion Seeking And Self-Efficacy. Journal Of Research in Personality. 31(3): 355-374.
• Şengül, M. (2013). Ortaokul Öğrencilerine Yönelik “Yazma Öz Yeterlikleri Ölçeği” Geliştirme Çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Der. 17(1): 81-94.
• Taniguchi, S., T., Bennion, J., Duerden, M., D., Widmer, M. A. & Ricks. M. (2017). Self-Efficacy Of Risk Taking in Outdoor Recreation As A Predictor Of The Self-Efficacy Of Risk Taking in Essay Writing. Journal Of Outdoor Recreation. Education and Leadership. 9(4): 425-438.
• Tutar-Güven, Ş. & İşler, A. (2015). Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi. (52): 47-53.
• Yeşilay, A. (1996). Genelleştirilmiş Özyetki Beklentisi Ölçeği. Http://Userpage.Fu-Berlin.De/~Health/Turk.Htm
• Yıldız, M. (2015). Kariyer ve Yetenek Gelişimi Öz Yeterlik Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Electronic International Journal Of Education. Arts. And Science 1(2): 164-180.