Taraftar Motivasyon Faktörlerinin Psikolojik Bağlılık, Kulüp Ürünlerini Satın Alma ve Medya Yoluyla Kulübü Takip Etme Üzerindeki Etkileri: Yerel ve Ulusal Futbol Kulüpleri Düzeyinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma

Yıl 2021, , 87 - 109, 22.03.2021

Yusuf Bahadır Doğru , İdil Sayımer , Cem Çetin , Fatih Koç

https://doi.org/10.31680/gaunjss.846467

Cited By: 5

Öz

Günümüzde futbol taraftarlığı, birçok faktörün etkili olduğu toplumsal bir olgudur. Çeşitli ülkelerdeki taraftarlık tutumlarına bakıldığında genellikle bireylerin, yaşadığı şehirdeki futbol takımlarını desteklediği görülmektedir. Fakat Türkiye'de taraftarlık anlayışı, diğer ülkelerdeki taraftarlık anlayışından farklı olarak büyük ölçüde ulusal düzeydeki üç İstanbul kulübünü (Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray) destekleme yönünde gelişmiştir. Ancak, Türkiye’de birçok şehirde, şehrin yerel takımı ciddi oranda destek bulmaktadır. Bu çalışmada, yerel kulüp taraftarları ve ulusal takımları destekleyen taraftarların motivasyon faktörleri, psikolojik bağlılıkları, kulüp ürünlerini satın alma ve medya yoluyla kulübü destekleme davranışları, karşılaştırılarak incelenmiştir. Bursa’da yaşayan 18 yaşın üstünde toplam 1074 taraftarla görüşülmüştür. Veriler yüz yüze anket yöntemi ile toplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, Bursaspor taraftarları için şehir ve takım kimliği faktörlerinin psikolojik bağlılık üzerinde daha fazla etkili olduğu tespit edilirken, diğer takımlar için takım kimliği, sosyal, kaçış ve başarı-güç faktörleri ön plana çıkmaktadır. Bunların yanı sıra, psikolojik bağlılığın kulüp ürünlerini satın alma ve medya yoluyla kulübü takip etme davranışlarını pozitif etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Taraftar Motivasyonu, Psikolojik Bağlılık, Kulüp Ürünlerini Satın Alma, Medya Yoluyla Kulübü Takip Etme

Destekleyen Kurum

Kocaeli Üniversitesi BAP Birimi

Kaynakça

• Agas, K., Georgakarakou, C., Mylonakis, J. ve Panagiotis, A. (2012). Traveling Abroad internal and external motives toward different sports fan types. International Journal of Business and Management, (7)3, 111-126.
• Beatty, S., Kahle L. ve Homer P. (1988). The involvement-commitment model: Theory and implicaitons. Journal of Business Research, 16(2), 149-167.
• Bee C. ve Havitz M. E. (2010) Exploring The Relationship Between Involvement, Fan Attraction, Psychological Commitment And Behavioural Loyalty In A Sports Spectator Context, International Journal of Sports Marketing and Sponsorships, 11(2),37-54.
• Bettencourt, L. (1997). Customer voluntary performance: Customer as partners in service delivery. Journal of Retailing, 73(3), 383-406.
• Beyaz, F. (2014). Marka Olabilmek. Objektif Gazete, Şubat-2014.
• Bora, T. (2006). Karhanede Romantizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bozgeyikli, H., Taşğın, Ö. ve Eroğlu S. E. (2018). Taraftar Psikolojik Bağlılık Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 481-497.
• Cho, H., Chiu, W. ve Tan, X. D. (2020). Travel overseas for a game: the effect of nostalgia on satellite fans’ psychological commitment, subjective wellbeing, and travel intention, Current Issues in Tourism.
• Cohen, A., (2017). Fans' identification with teams: A field study of Israeli soccer fans, Cogent Social Sciences, 3(1), 1-12.
• Çalışkan, K., Ekici, S., Hacıcaferoğlu, B. ve Yaraş, A. (2017). Futbol Taraftarlarının Motivasyon Faktörlerinin Araştırılması: Muğla İli Özelinde Galatasaray Spor Kulübü Örneği, "World Congress of Sport Sciences Researches"23-26 November 2017, Manisa / Turkey.
• Demir, M. (2020). Endüstriyel Futbol ve Fubolda Teknoloji Kullanımı, TRT Akademi, 5(9). 357-375.
• Dever, A. (2013). Futbol Taraftarlarının Yeni Mabedi: Disneystat'ların Doğuşu. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Ekim-Mart, 93-106.
• Dwyer R., Schurr P. ve Oh S. (1987). Developing Buyer-Seller Relationships. Journal of Marketing, 51(2), 11-27.
• Eskiler E., Sarı İ. ve Soyer F. (2011). Takıma Psikolojik Bağlılık Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1428-1440.
• Field, A. (2005). Discovering Statistics Using SPSS. London: Sage Publications Ltd.
• Fink, J. S., Trail, G. T., ve Anderson, D. F. (2002). An examination of team identification: Which motives are most salient to its existence? International Sport Journal, 6(2), 195-207.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error, Journal of Marketing Research, 18(1). 39-50
• Funk, D. C., ve James, J. D. (2004). The fan attitude network (FAN) model: Exploring attitude formation and change among sport consumers. Sport Management Review, 7(1), 1-26.
• Gargone, D. (2016). A Study of the Fan Motives for Varying Levels of Team Identity and Team Loyalty of College Football Fans. Sport Journal 19(1), 1-11.
• Giray, C. (2008). Özdeşleşme, Marka Tutumu ve Markya Yönelik Davranışsal Eğilimler: Futbol Takımı Taraftarlığı Açısından Bir İnceleme. Gebze Yüksek Teknolojisi Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Giray, C. ve Girişken, Y. (2015). Taraftar Motivasyon Faktörlerinin Davranışsal Sadakat Üzerindeki Etkisi: Fenerbahçe Spor Kulübü Örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 119-137
• Givi, B.N., Turkmani, E.M., Madavani, A.N., ve Monazzami, A.H. (2018). Team Identity and Indirect Sport Consumption of Soccer Fans. International Journal of Science Culture and Sport, 6, 458-466.
• Gülteki̇n S., G. (2016). Türk Futbol Taraftarların Bağlantı Noktalarının İncelenmesi ve Ölçek Güvenirliliğinin Test Edilmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 8 (29), 101-142.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010) Multivariate Data Analysis. 7th Edition, Pearson, New York.
• Han, D., Mahony, D.F. ve Greenwell, T.C. (2016). A comparative analysis of cultural value orientations for understanding sport fan motivations, International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 17(3), 260-276.
• Hawkins, D.I., Best, R.J. Ve Coney, K.A. (2004). Consumer Behavior: Building Marketing Strategy. Mcgraw Hill Irvin.
• Heere, B., ve James, J. D. (2007b). Stepping outside the lines: Developing a multi-dimensional team identity scale based on social identity theory. Sport Management Review, 10(1), 65-91.
• Hunt K. A., Bristol T. ve Bashaw R. E. (1999). A conceptual approach to classifying sports fans. Journal of Services Marketing, 13(6), 439-452.
• Irak, D. (2013). Hükmen Yenik! Türkiye'de ve İngiltere'de Futbolun Sosyo-Politiği. İstanbul: Ezgi Matbaacılık.
• İslamoğlu, H. A. ve Alnıaçık, Ü. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kazançoğlu, İ. ve Baybars, M. (2016). Lisanslı spor ürünlerinin algılanan değer bileşenlerinin satın alma niyeti ile ilişkisi: Türkiye’nin en büyük üç futbol kulübünün incelenmesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17 (1), 51-66.
• Kim, J. W., James, J. D. ve Kim, Y. K. (2013). A model of the relationship among sport consumer motives, spectator commitment, and behavioral intentions. Sport Management Review, 16, 173-185.
• Kozanoğlu, C. (1990). Türkiye'de Futbol: Bu Maçı Alıcaz. İstanbul: Kıyı Yayınları.
• Mahony D., Madrigal R. ve Howard D. (2000). Using the psychological commitment to team (PCT) scale to segment sport consumers based on loyalty. Marketing Quarterly, 9(1), 15-25.
• Mahony, D. F. ve Moorman, A. M. (1999) The Impact of Fan Attitudes on Intentions to Watch Professional Basketball Teams on Television, Sport Management Review, 2(1),43-66.
• Milne G. R. ve Mcdonald M. A. (1999) Sport Marketing: Managing The Exchange Process, Jones and Bartlett Learnings.
• Muñoz, A. P., Hernández, E. H., Perona, V. C. ve García, H. G. (2018). Sports fans motivations: a study in primary schools, Retos-Nuevas Tendencias En Educacion Fisica Deporte Y Recreacion, 34, 267-271.
• Mutlu, Ç. ve Şahin, T. (2014). Spor Pazarlaması Açısından Futbol Kulüplerine Taraftar Olma Nedenleri, Turizm ve Araştırma Dergisi, 3(1), 43-59.
• Pu ve James (2017). The distant fan segment Exploring motives and psychological connection of International National Basketball Association fans, International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 18(4), 418-438.
• Rosenberg III., P., Yun, J., Rahman, M., Köcher, S. ve Oliveira, M. (2019). Gooool: motivation drivers of attitudinal and behavioral fan loyalty in Brazil.Brazilian Journal of Marketing,18(4), 116-136.
• Salman, G. G. (2016). Türk Futbol Taraftarların Bağlantı Noktalarının İncelenmesi ve Ölçek Güvenirliliğinin Test Edilmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 8(29), 101-142.
• Salman, G. G. ve Giray, C. (2010). Bireyleri futbol taraftarı olmaya motive eden güdülerin takım sadakati üzerine etkileri: Fenerbahçe taraftarları üzerine bir uygulama. Öneri, 33(9): 89-97.
• Sönmez, Ç. (2011). Yazılı Basında Üç Büyükler ve Anadolu Kulüpleri Ayrımı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Ana Bilimdalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sport Business Group (2019). Annual Review of Football Finance 2019, Deloitte, https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/consumer-business/articles/deloitte-uk-annual-review-of-football-finance-2019.html
• Sutton, W. A., McDonald, M. A., Milne, G. R., ve Cimperman, J. (1997). Creating and Fostering Fan Identification in Professional Sports. Sport Marketing Quarterly, 6(1), 15-22.
• Talimciler A. (2014). “Medyanın Biçimlendirdiği Taraftarlık”. Toplum ve Hekim, 29(5), 381-386.
• Trail, G. T. ve James J. D. (2001). The Motivation Scale for Sport Consumption: Assessment of The Scale's Psychometric Properties. Journal of Sport Behavior, 24(1), 108-127.
• Wann D. L., ve Branscombe N. R. (1990). Die-Hard and Fair-Weather Fans: Effects of Identification on BIRGing and CORFing Tendencies. Journal of Sport and Social Issues, 14(2), 103-117.
• Wann D. L., ve Branscombe N. R. (1993). Sports Fans: Measuring Degree of Identification with Their Team. International Journal Of Sport Psychology, 24(1), 1-7.
• Wann, D. L. (1995). Preliminary Validation of The Sport Fan Motivation Scale. Journal of Sport And Social Issues, 19(4), 377-396.
• Wann, D.L., ve Pierce, S., (2003). Measuring Sport Team Identification And Commitment: An Empirical Comparison Of The Sport Spectator Identification Scale And The Psychological Commitment To Team Scale. North American Journal Of Psycholoy, 5(3), 365-372.
• Wiid, J. A., ve Cant, M. C. (2015). Sport Fan Motivation: Are You Going To The Game?, International Journal of Academic Research in Business and Social SciencesJanuary 2015, 5(1). 383-398.
• Wu, S.-H., Tsai, C.-Y. D., ve Hung, C.-C. (2012). Toward team or player? How trust, vicarious achievement motive, and identification affect fan loyalty. Journal of Sport Management, 26(2), 177-191.
• 2017 Anayasa Değişikliği Halk Oylaması İstatistiği http://www.ysk.gov.tr/ysk/content/conn/YSKUCM/path/Contribution%20Folders/SecmenIslemleri/Secimler/2017HO-SandikveSecmenSayilari.pdf