Spor Bilimleri Öğrencileri ve Diğer Bireylerde Bilinçli Tüketicilik Düzeyi İle Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 4, 468 - 485, 14.12.2020

Sevim Kır , Ercan Polat

https://doi.org/10.31680/gaunjss.800670

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada spor bilimleri öğrencileri ve diğer bireylerde bilinçli tüketicilik düzeyi ile sürdürülebilir tüketim davranışlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2019-2020 eğitim yılında Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesine devam eden öğrenciler üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini, öğrenciler arasından seçilen 140 kadın 160 erkek olmak üzere toplam 300 gönüllü katılımcı oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak anket yönteminden yararlanılmıştır. Üç bölümden oluşan anketin birinci bölümünde Kişisel Bilgi Formu, ikinci bölümünde Doğan, Bulut ve Çımrın (2015) tarafından geliştirilen Sürdürülebilir Tüketim Davranışları Ölçeği ve son bölümde ise Sağlam (2010) tarafından geliştirilen Bilinçli Tüketicilik Düzeyi Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21.0 paket programı kullanılarak incelenmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerin yanısıra, ikili değişkenler arası karşılaştırmalarda t testi, ilişkisel incelemelerde korelasyon analizi ve gruplara ait korelasyonel karşılaştırmalarda ise z skoru hesaplanarak veriler çözümlenmiştir. Analiz sonucunda sürdürülebilir tüketim davranışları ölçeğinin çevre duyarlılığı ve ihtiyaç dışı satın alma boyutlarında; sporculuk durumu, cinsiyet ve aktif spor yapma durumu değişkenlerinde farklılıklar görülmüştür. İki ölçek alt boyutları arasında pozitif ve negatif yönde ilişkiler bulunmuştur. Sonuç olarak bilinçli tüketicilik düzeyi sürdürülebilir tüketim davranışlarını etkilediği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Bilinçli Tüketicilik Düzeyi,, Sürdürülebilir Tüketim Davranışı,, Spor Bilimleri,, Öğrenci

Kaynakça

• Aksu, C., K. (2014). Üniversite çalışanlarının sürdürülebilir tüketime yönelik tutumlarının belirlenmesi: Kafkas üniversitesi örneği (Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Kars.
• Akyüz, Z. (2009). İlköğretim Çağındaki öğrencilerin tüketim davranışları ve tüketicilik bilinç düzeyi (Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alimcan, D. (2018). Ortaokul öğrencilerinin bilinçli tüketicilik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Amasya İli Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, Amasya.
• Ardahan, F., & Yerlisu Lapa, T. (2010). Açık alan rekreasyonu: Bisiklet kullanıcıları ve yürüyüşçülerin doğa sporu yapma nedenleri ve elde ettikleri faydalar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1327-1341.
• Aysel, A. (2018). Kuşakların tüketim davranışlarında değişim üzerine bir inceleme (Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Kocaeli.
• Bayazıt Hayta, A. (2009). Sürdürülebilir tüketim davranışının kazanılmasında tüketici eğitiminin rolü. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 143-151.
• Burucuoğlu, M. (2016). Tüketicilerin etik pozisyonu, tüketim değerleri ve sorumlu tüketim davranışları arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma (Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Samsun.
• Canan, F., & Ataoğlu, A. (2010). Anksiyete, depresyon ve problem çözme becerisi algısı üzerine düzenli sporun etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11:38-43
• Çelebi, F. (2019). 8. Sınıf öğrencilerinin bilinçli tüketicilik düzeyleri ile çevreye yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Denizli İli Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Denizli.
• Çelik, N . (2013). Thorstein veblen’in gösterişçi tüketim yaklaşımı: Niğde Üniversitesi İdari Personeli Örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 1 (34) , 171-203 .
• Diksaç, R. (2019). Çevre bilinci ve yaşam tarzının sürdürülebilir tüketim davranışı üzerindeki etkisi ve bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı. İstanbul.
• Doğan, O., Bulut, Z.A., & Kökalan Çımrın, F. (2015). Bireylerin sürdürülebilir tüketim davranışlarının ölçülmesine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(4), 659-678.
• Dursun, Y. (1993). Gençlerin tüketicilik rolünü kazanmaları (Doktora tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Garip, S. (2019). Demografik özelliklerin tüketici karar verme tarzları ve sürdürülebilir tüketim davranışına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler Ve Tanıtım Anabilim Dalı, İzmir.
• Gülmez, M. (2006). Pazarlama yönü itibariyle bilinçli tüketim ve bilinçli tüketiciye ilişkin bir saha araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 9(1- 2), 153-178.
• Hoq, K M R. (2017). Users motivation to take part in the sharing economy in Turkey: A chaperone to sustainable consumption / Türkiye'de paylaşım ekonomisine katılma motivasyonu: Sürdürülebilir tüketim için bir yol (Yüksek lisans tezi). Marmara üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme (İngilizce) Anabilim Dalı, İstanbul.
• Hürmeriç, P. & Baban, E. (2012). Sımmel, Veblen ve Sombart’ın penceresinden hedonik tüketim: Ütopyada Negotıum Ve Otıum, Global Media Journal: Turkısh Edıtıon 2 (4), 91.
• Karalar, R., Erdoğan, B. Z., & Kiracı, H. (2008). Çevreye ilişkin bilgi düzeyi ve sürdürülebilir tüketim davranışı ilişkisi: üniversite öğrencileri üzerinde bir uygulama. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi. Adana.
• Karalar, R., & Kiracı, H. (2011). Çevresel sorunlara karşı bir çözüm önerisi olarak sürdürülebilir tüketim düşüncesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 63-76.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler ve Teknikler. 2. Yazım 31. Basım Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Malbeleği, F. (2011). Drama yönetiminin sosyal bilgiler dersi başarısına ve bilinçli tüketicilik düzeyine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Sakarya.
• Narman, Z. (2018). Üniversite öğrencilerinin tüketim davranışları analizi: Kocaeli Üniversitesi Örneği (Yüksek Lisans Tezi) Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Kocaeli.
• Özkaya, O. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin tüketici eğitim konusundaki bilgi ve tutumlarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özkul, F., & Tapşın, G . (2010). Kredi kartı kullanımı ile kullanılabilir gelirin tüketim üzerindeki etkisi ve türkiye ekonomisi üzerine bir ampirik çalışma. Muhasebe ve Finansman Dergisi , (47) , 138-153.
• Polat, E., Akoğlu, H., Konak, O., & Özen, G. (2019). Fiziksel aktivite yapan ve yapmayan bireylerde sürdürülebilir tüketim davranışlarının incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 17 (2) , 53- 63.
• Polat, H., & Ünişen, A. (2016). Ebeveyn görüşlerine göre hayat bilgisi eğitimini almış çocuklarının bilinçli tüketici olma durumları. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12 (3), 670-694 .
• Saba, C. (2019), Sürdürülebilir tüketim bağlamında yeşil tüketim (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Sağlam, H., İ. (2010). Bilinçli tüketicilik düzeyi ölçeği çalışması, International Journal of Human Sciences, 7(1), 1190–2000.
• Şart, G. (2019). Sürdürülebilirlik Nedir? Sürdürülebilir Kalkınmanın 17 Küresel Hedefi. “https://gamzesart.com/2020/02/21/surdurulebilirlik-nedir-surdurulebilir- kalkinmanin-17-kuresel-hedefi/” (Erişim Tarihi: 05.05.2019).
• Uyanık, C. (2015). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin bilinçli tüketicilik durumlarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Üler, E. (2018). Kadın tüketicilerin tüketim davranışları üzerine amprik bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nöropazarlama Anabilim Dalı, İstanbul.