Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Kişilik Özellikleri ve İzlenim Yönetimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 108 - 127, 20.06.2022

Eyüp Acar , Mihri Barış Karavelioğlu

https://doi.org/10.31680/gaunjss.1078326

Cited By: 6

Öz

Kişilik özellikleri ile izlenim yönetimi taktikleri ortak paydada buluşan ve bireyin toplumsal yapı içerisinde sergiledikleri davranışlar hakkında ipucu sunan konulardır. Dolayısıyla beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin kişilik özellikleri ile izlenim yönetimi taktikleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi önemli görülmektedir. Çalışmanın genel amacı, Kütahya ve Afyonkarahisar ilinde görev yapan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin kişilik özellikleri ve izlenim yönetimi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın evrenini Kütahya ve Afyonkarahisar il merkezinde ve ilçelerinde MEB’e bağlı örgün eğitim kurumlarında görev yapan beden eğitimi ve spor öğretmenleri oluşturmaktadır. Örneklem grubunu ise 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Kütahya ve Afyonkarahisar il merkezinde ve ilçelerinde örgün eğitim kurumlarında hali hazırda görev yapan 150 (Yüz Elli) Erkek, 85 (Seksen Beş) Kadın, Toplam=235 beden eğitimi ve spor öğretmenlerini oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama araçları olarak katılımcıların kişilik özelliklerini belirlemek için Gosling ve arkadaşları (2003) tarafından geliştirilen ve Atak (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan “On-Madde Kişilik Ölçeği" kullanılmıştır. Katılımcıların kullanmış olduğu izlenim yönetimlerini belirlemek için Bolino ve Turnley (1999) tarafından geliştirilen ve Türkçe’ye Basım, Tatar ve Şahin (2006) tarafından uyarlanan “İzlenim Yönetimi Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı ve betimleyici istatistik yöntemleri ile değişkenler arasındaki ilişki düzeyini belirlemek için korelasyon, kişilik özelliklerinin izlenim yönetimi taktikleri üzerindeki etki gücünü belirlemek için regresyon analizi kullanıldı.
Sonuç olarak; beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin ağırlıklı olarak sorumlu kişilik özelliği sergilediği, izlenim yönetimi taktiklerinden işine sahip çıkmaya çalışma ve niteliklerini tanıtarak kendini sevdirme taktiğini kullandığı tespit edilmiştir. Ayrıca kişilik özellikleri ve izlenim yönetimi taktikleri arasında da anlamlı ilişkiler bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi, Kişilik Özellikleri, İzlenim Yönetimi

Examining the Relationship Between Personality Traits and Impression Management of Physical Education and Sports Teachers

Öz

Personality traits and impression management tactics are issues that meet the common denominator and offer clues about the behaviors of the individual within the social structure. Therefore, it is seen as important to determine the relationship between the personality characteristics of Physical Education and Sports Teachers and impression management tactics. The overall aim of the study is to examine the relationship between the personality traits and impression management of Physical Education and Sports Teachers working in Kütahya and Afyonkarahisar province. The universe of the research is the physical education and sports teachers working in formal education institutions affiliated with meb's Kütahya and Afyonkarahisar provincial center and districts. The sample group consists of 150 (One Hundred and Fifty) Men, 85 (Eighty-Five) Women, Total=235 Physical Education and Sports Teachers who are already working in formal education institutions in kütahya and Afyonkarahisar provincial center and districts in the 2020-2021 academic year. In the study, the "On-Item Personality Scale" developed by Gosling and his colleagues (2003) and adapted to Turkish by Atak (2013) was used to determine the personality traits of the participants as data collection tools. The "Impression Management Scale" developed by Bolino and Turnley (1999) and adapted by Turkish Edition, Tatar and Sahin (2006) was used to determine the impression management used by the participants. Correlation and regression analysis were used to determine the level of relationship between descriptive and descriptive statistical methods and variables in the analysis of the data.
As a result; It can be said that Physical Education and Sports Teachers exhibit predominantly responsible personality traits and use the Self-Endearment Tactic by introducing their qualities from impression management. In addition, meaningful relationships were found between Personality Traits and Impression Managements

Anahtar Kelimeler

Physical Education, Personality Traits, Impression Management

Kaynakça

• Acaray, A. & Günsel, A. (2017). Beş Faktör Kişilik Özellikleri, İzlenim Yönetimi Taktikleri ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi , 16. Ulusal İşletmecilik Kongresi , 527-546.
• Akyavuz, E. K., & Karadağ, S. (2019). Öğretmenlerin izlenim yönetim taktiklerinin belirlenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 68-87.
• Allen, M. S. , & Laborde, S. (2014). The role of personality in sport and physical activity. Current Directions in Psychological Science, 23, 460–465. 10.1177/0963721414550705.
• Allen, M. S. , Greenlees, I. , & Jones, M. (2013). Personality in sport: A comprehensive review. International Review of Sport and Exercise Psychology, 6, 184–208.
• Allport, G. W., & Odbert, H. S. (1936). Trait-names: A Psycho-lexical study. Psychological Monographs, 47(1), 1-171.
• Atak, H. (2013). On-Maddeli Kişilik Ölçeği’nin Türk Kültürü’ne uyarlanması. Nöropsikiyatri Arşivi, 50, 312-319. doi: 10.4274/npa.y6128.
• Atmaca, T. (2020). Öğretmenlerin Kişilik Tipleri İle Mesleğe Yabancılaşma Arasındaki İlişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 20 (1) , 491-506.
• Bahadır, M. (2007). Resmi ve özel ilköğretim okulu yöneticilerinin izlenim yönetimi taktiklerinin kullanma düzeyleri (Master's thesis, Sakarya Üniversitesi).
• Bakan, Ö. (2005). Kurumsal İmaj. Tablet Kitabevi, Konya.
• Barrick, M. R., & Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance: A meta-analysis. Personnel Psychology, 44(1), 1-26.
• Basım, H., N. Ve Tatar, İ. (2008), “İzlenim Yönetimi”, (Der.), Çağdaş Yönetim Ve Örgütsel Başarım (Ed: M. Şerif Şimşek Ve Adnan Çelik), Eğitim Kitabevi, Konya, 65-102.
• Basım, N., Tatar, İ. ve Hisli-Şahin, N. (2006). Çalışma Yaşamında İzlenim Yönetimi: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Türk Psikoloji Yazıları Dergisi, 9(18), 1-17.
• Bilgin, T. (2021). Özel Öğretim Kurumlarında İzlenim Yönetimi: Bir Durum Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Antalya.
• Bolino, M. C., & Turnley, W.H. (1999). Measuring impression management in organizations: a scale development based on the Jones and Pittman taxonomy. Organizational Research Methods, 2, 187-206.
• Crane, E., & Crane, F. G. (2004). Usage and effectiveness of impression management strategies in organizational settings. Journal of Group Psychotherapy Psychodrama and Sociometry, 25-34.
• Cüceloglu, D. (1998). İnsan ve Davranışı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Demir, K. (2002). Türkiye’deki Resmi ve Özel Lise Öğretmenlerinin İzlenim Yönetimi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Digman, J. M., & Takemoto-Chock, N. K. (1981). Factors in the natural language of personality: Reanalysis and comparison of six major studies. Multivariate Behavioral Research, 16(2), 149-170.
• Doğan S., Kılıç S., (2010). Örgütlerde İzlenim Yönetimi Davranışı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt23, Sayı 3, 2009, 53 -83.
• Drory, A. ve N. Zaidman (2007), “Impression Management Behavior: Effects of The Organizational System”, Journal of Managerial Psychology, 22 (3), 290‐308.
• Ekşi, H. (2004). Kişilik ve başaçıkma: Başaçıkma tarzlarının durumsal ve eğilimsel boyutları üzerine çok yönlü bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(1), 81-98.
• Fiske, D. W. (1949). Consistency of the factorial structures of personality ratings from differentsources. Journal of Abnormal Social Psychology, 44(3), 329-344.
• Fuller, J. (2011). Martial arts and psychological health: Psychology and Psychotherapy. British Journal of Medicine and Psychology, 61(4), 317–328. 10.1111/j.2044-8341.1988.tb02794.
• Gardner, W. L. (1992). Lessons in Organizational Dramaturgy: The Art of Impression Management. Organizational Dynamics, 21(1), 33-46.
• Gardner, W. L., & Martinko, M. J. (1988). Impression management in organizations. Journal of Management 14, 321-338.
• George , D. , & Mallery , P. (2003) . SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. 11.0 update , 4th ed. . Boston : Allyn & Bacon.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Gosling, S. D., Rentfrow, P. J., & Swann, W. B., Jr. (2003). A very brief measure of the Big-Five personality domains. Journal of Research in Personality, 37(6), 504–528. https://doi.org/10.1016/S0092-6566(03)00046-1
• Gökler, R., & Taştan, N. (2018). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ile okul akademik iyimserliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 333-358.
• Göl, L. ve Yıldırım, A. (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin kişilik özellikleri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Jaja, S. A. (2003). Impression management metaphors: An agenda for the 21. century African industrial managers. Management Research News, 26(12), 73-94.
• Jones, E. E., & Pittman, T.S. (1982). Toward a general theory of strategic self-presentation. In J. Suls (Ed.), Psychological perspectives on the self (pp. 231-261). Hillsdale, NJ: Lawrance Erlbaum.
• Kacmar, K.M., Harris, K.J., Nagy, B.G. (2007). Further Validation of the Bolino and Turnley Impression Management Scale. Journal of Behavioral &Applied Management.Volume: 9 Issue.1
• Kalafat, S. (2012). Lise öğretmenleri Kişilik Özelliklerinin Öğretmen Yeterliliklerine Etkisi. Yüksek ögretim ve Bilim Dergisi, 2(3), 193-200.
• Kang, C. , Bennett, G. , & Peachey, J. W. (2016). Five dimensions of brand personality traits in sport. Sport Management Review, 19(4), 441–453. 10.1016/j.smr.2016.01.004.
• Kaplan, V. & Cemaloğlu, N. (2020). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. JRES, 7(2), 376-396.
• Kaptangil, K. ve Erenler, E. (2014). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ve mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 55-82.
• Karadal, H. (2008). Organizasyonlarda Politik Davranışlar Ve Taktikler, (Der.), Örgütsel Davranışta Seçme Konular: Organizasyonların Karanlık Yönleri Ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar (Ed: Mahmut Özdevecioğlu Ve Himmet Karadal), İlke Yayınevi, Yayın No: 11, Ankara, 1-20.
• Karakuş, M. ve Alev, S. (2016). Öğretmenlerin Bireysel ve Örgütsel Değerleri İle İzlenim Yönetimi Taktikleri Seçimi Arasındaki İlişki Düzeyi. Mustafa Kemal Üniversitesi SBE Dergisi, 13(33), 137-152.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi (36.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karatabak, S.H. (2018). Öğretmenlerin proaktif davranış düzeyleri ile beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mecmua , (5), 48-64.
• Kasar, A. (2011). Örgüt içi kişilerarası iletişimde ikna ve izlenim yönetimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Komitoğlu, D. (2009). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (İstanbul ili Kadıköy ilçesi örneği). Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Leary, M. R., & Kowalsky. R.M. (1990). Impression management: A literature review and two-component model. Psychological Bulletin, 107 (1), 34-47.
• Liden, R. C. & Mitchell, T. R. (1988). Ingratiatory behaviors in organizational settings. Academy of Management Review, 13(4), 572-587.
• Mete, C. (2006). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin kişilik özellikleri ile iş tatminleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mirzaei, A. , Nikbakhsh, R. , & Sharififar, F. (2013). The relationship between personality traits and sport performance. European Journal of Experimental Biology, 3(3), 439–442.
• Norman, W. T. (1963). Toward an adequate taxonomy of personality attributes: Replicated factor structure in peer nomination personality ratings. Journal of Abnormal & Social Psychology, 66(6), 574-583.
• Oğuzhan T., Sığrı Ü.,(2014).Eğitim Örgütlerinde İzlenim Yönetimi Taktiklerinin Kullanımına Etik İklim Tipinin Etkisinde Lider Üye Etkileşiminin Aracılık Rolü. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1): 355-379.
• Özdemir, Nihan Gümrükçü (2006), Sanal Topluluklarda İzlenimi Yönetme, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler Ve Tanıtım Anabilim Dalı, Ankara.
• Piepiora, P. (2020). A review of personality research in sport. Pedagogy and Psychology of Sport, 6(4), 64–83. 10.12775/PPS.2020.06.04.007.
• Piepiora, P., & Kaśków, K. (2019). Personality profile of Polish Volleyball players – a case study of players at various sports levels. Quality in Sport, 5(2), 47–57. 10.12775/QS.2019.011.
• Piepiora, P., Witkowski, K. , & Piepiora, Z. (2018). Personality profiles of karate masters practising different kumite styles. Archives of Budo, 14, 231–241.
• Rosenfeld, P., Giacalone, R. A., & Riordan, C.A. (1995). Impression management in organizations. New York: Routhledge.
• Sadler, M. E., J. M. Hunger ve C. J. Miller (2010), “Personality and Impression Management: Mapping the Multidimensional Personality Questionnaire onto 12 self-presentation tactics”, Personality and Individual Differences, 48(5), 623-628.
• Sayıcı, M. (2012). İlköğretim kurum yöneticilerinin izlenim yönetimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Shrivastaval, P. , Gopal, R. , & Singh, Y. (2010). A Study of Personality Dimensions in Sports Performance. Journal of Exercise Science and Physiotherapy, 1, 39–42.
• Spector, P. E. (2006). Method variance in organizational research: Truth or urban legend? Organizational Research Method, 9, 221–232.
• Tabak, A., Basım, N., Tatar, İ. ve Çetin, F. (2010). İzlenim yönetimi taktiklerinde beş faktör kişilik özelliklerinin rolü: Savunma sanayiinde bir araştırma. Ege Akademik Bakış 10(2), 541-559.
• Taymur İ., Türkçapar M., H. (2012). Kişilik: Tanımı, Sınıflaması ve Değerlendirmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 4(2): 154-177.
• Tolukan, E. , Şahin, M. Y. , Ayyıldız, E. & Uğurlu, A. (2017). Gençlik Liderlerinin İzlenim Yönetimi Davranışları Üzerine Bir Araştırma . Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi , 2 (2) , 41-56 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gaunjss/issue/29859/321714.
• Uğurlu, B. (2012). Resmi liselerde çalışan öğretmenlerin kişilik özellikleri ile kullandıkları disiplin stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ünaldı, S. (2005). Emniyet Örgütü Yöneticilerinin İzlenim Yönetimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi, Teftişi, Ekonomisi ve Planlaması Anabilim Dalı, Ankara.
• Yazıcı, A., Ş. (2021). Öğretmenlerin kişilik özellikleri ile mesleki profesyonelliği arasındaki ilişki. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(4), 2107-2122.
• Yıldırım, M., & Üstüner, M. (2021). Öğretmenlerinin Kişilik Özellikleri İle Önyargıları Arasındaki İlişki . Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi , 11 (1) , 106-125.
• Zaidman, N., Drory, A. (2001). Upward Impression Management in the Work Place Cross-Cultural Analysis. International Journal of Intercultural Relations, 25: 671-690.
• Zel, U. (2011). Kişilik ve liderlik. Ankara: Nobel Yayınları.
• Zhao, H.,& Seibert S.E. (2006). The big five personality dimensions and entrepreneurial status: A meta-analytical review. Journal of Applied Psychology, 91(2), 259-271.