Çok Partili Hayata Geçiş Sürecinde CHP’nin Gençliğin Eğitim ve İstihdam Sorununa Yaklaşımı

Yıl 2017, Cilt: 11 Sayı: 21, 209 - 222, 14.12.2017

Mehmet Okur

Öz

XX. yüzyılın başlarına gelindiğinde Osmanlı Devleti’nde çoğunluğu tek derslikli olmak üzere 5 bin civarında ilkokul, 23 lise, pek az öğretmeninin bulunduğu birkaç sanayi mektebi ve bir üniversite bulunmaktaydı. Ülkedeki sanayi ve az sayıdaki okuldan mezun olanların istihdamı meselesi ise daha farklı bir durum arz ediyordu. Devletin memur ihtiyacını karşılamak üzere belli başlı şehirlerde bulunan birkaç idadi dışında meslekî ve teknik eğitimin devletin eğitim politikaları arasında yer almaması nedeniyle askerî veya sivil bir memuriyet dışında kalan şehirli genç Müslüman nüfusun pek azı bir meslek ve iş sahibiydi.

Türk Milli Hareketi’nin başarıya ulaşması ile beraber evvela eğitim-öğretim ve iktisadi meselelere önem verilmiş, bir yandan meslekî ve teknik okullar açılırken diğer yandan da art arda milli sanayi tesisleri kurularak genç nüfusun eğitim ve istihdam sorunu çözül­meye çalışılmıştır. Nitekim Cumhuriyetin 15. yılına gelindiğinde hem eğitim-öğretimde modernleştirme çalışmaları hem de istihdam meselesinde önemli mesafe kat edilmiş ancak kısa süre sonra dünyanın yeni bir büyük savaşa sürüklenmesi ve sonrası gelişmeler bu süreci olumsuz etkilemiştir. Bu süreçte halkın içinde bulunduğu yoksulluk, gençlerin eğitimi ve dolayısıyla istihdamını büyük bir sorun haline getirmiştir. II. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra diğer bir ifadeyle çok partili hayata geçiş sürecinde bu sorun ile ilgili olarak Cumhuri­yet Halk Partisi Genel Sekreteri Trabzon Milletvekili Faik Ahmet Barutçu’nun tespit, tedbir ve önerileri ile vilayetlerle yapılan yazışmalar meselenin ciddiyetini ve hükümetin yaklaşımını göstermesi açısından son derece önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Türkiye, Gençlik, Eğitim, İstihdam

Kaynakça

• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (Yay. Hazırlayan: Ali Sevim-İzzet Öztoprak-M. Akif Tural), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2006. BARAN Tülay Alim, “Atatürk’ün Eğitim Düşüncesi”, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu, 07-09 Aralık 2005, (Yay. Haz.: Murat Alper Parlak), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2010, ss. 19-33. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri (BCA) BARUTÇU Faik Ahmet, Siyasi Hatıralar, Milli Mücadeleden Demokrasiye, C. III, 21. Yüzyıl Yayınları, Ankara, 2001. Cumhuriyetten Bu Yana Türkiye Ekonomisinin Gelişimi ve Geleceğe Bakış, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, 1989. ÇAPA Mesut, Faik Ahmet Barutçu, Hayatı ve Kişiliği, Trabzon Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayınları, Trabzon, 1998. ÇAVDAR Tevfik, Türkiye Ekonomisinin Tarihi (1900-1960), İmge Kitabevi, Ankara, 2003. DEMİR Engin, - Şen H. Şenay, “Cumhuriyet Dönemi Meslekî ve Teknik eğitim Politikaları”, Ege Eğitim Dergisi, Yıl: 2009 (10), ss. 39-59.