19. Yüzyılın Son Çeyreğinde Malatya’da Yaşanan Afetler, Sosyal, Ekonomik Krizler ve Yardım Faaliyetleri

Yıl 2022, Cilt: 16 Sayı: 31, 103 - 124, 11.12.2022

Abdurrahim Fahimi Aydın

https://doi.org/10.19060/gav.1217257

Öz

Deprem, yangın, kıtlık, çekirge istilaları, muhacir, Ermeni meselesi ve kolera gibi afetler 19. yy son çeyreğinde Malatya’da talihsiz felaketlerin yaşanmasına neden olmuştur. Yaşanan her yıkıcı olay başka bir felaketi tetiklemiştir. Başlangıçta meseleler mahallî tedbirlerle çözülmeye çalışılsa da bu tedbirler yeterli olmamıştır. Devletin ve halkın müşterek yardımları ile sorunlar çözülmeye çalışılmıştır. Osmanlı Devleti muhacirleri iskân ederken birtakım ilkeler edinmiştir. Bu ilkelerin temel amacı ise muhacirlerin iaşelerini temin etmektir. Muhacirlerin, yardımlarla maişetlerini temin etmelerini ve barınabilecekleri bir düzen kurulmuştur. Savaş yıllarında gıda maddelerine olan talebin artması, üretimin düşmesi ve ulaşım yollarının kapanması sonucu ithalatın durmasıyla karaborsa yaygınlaşmıştır. Yoksul halkın, ordunun ve devlet memurlarının iaşesi için gerekli besin maddelerinin ve temel tüketim maddelerinin sağlanması ve fiyat artışlarının önlenmesi için devlet yoğun çabalar harcamıştır. Spekülasyonla mücadele için temel tüketim maddelerine narh konulmuştur. Kolera salgını ile mücadele için kordon ve tahaffuzhaneler açılmış, burada kalanların iaşeleri karşılanmıştır. Depremdeki hasar ve maddi kaybın büyüklüğü nedeniyle afetzedelerin yaralarının sarılması için bütün Osmanlı vilayetlerinde Malatya afetzedeleri için yardım toplanması kararlaştırılmıştır. Malatya halkı zor dönemlerden geçerken devlet ve millet kaynaşmasının güzel bir örneği gösterilerek ihtiyaç duyulan alanlarda iane faaliyetlerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Afet, Yangın Deprem, Salgın, Muhacir, Yardım, Malatya

Kaynakça

• BOA, Bâbıâlı Evrak Odası (BEO), 165/12353.
• BOA, Bâbıâlı Evrak Odası (BEO), 182/13593.
• BOA, Bâbıâlı Evrak Odası (BEO), 190/14178.
• BOA, Bâbıâlı Evrak Odası (BEO), 191/14257.
• BOA, Bâbıâlı Evrak Odası (BEO), 196/14676.
• BOA, Dâhiliye Nezâreti Asayiş Kalemi (DH-EUM. AYŞ), 17/8.
• BOA, Dâhiliye Nezareti Hukuk Evrakı( DH-KMS), 44-1/21.
• BOA, Dâhiliye Nezareti Hukuk Evrakı (DH-KMS), 46-2/14.
• BOA, Maarif Nezâreti Mektubî Kalemi (MF-MKT), 224/10.
• BOA, Maarif Nezâreti Mektubî Kalemi (MF-MKT), 1077/59.
• BOA, Sadâret Mektubî Mühimme Kalemi Evrakı (A. MKT. MHM), 553/23.
• BOA, Sadâret Mektubî Kalemi Nezâret ve Devâir Evrakı (A. MKT. NZD), 371/36 .
• BOA, Sadâret Mektubî Mûhimme Kalemi Evrakı (A. MKT. MHM), 523/17.
• BOA, Şura-yı Devlet (ŞD), 2779/27.
• BOA, Yıldız Arşivi Hususi (Y. A. HUS), 339/30.
• BALCI, Sezai, Osmanlı Devleti’nde Engelliler ve Engelli Eğitimi Sağır Dilsiz ve Körler Mektebi, Libra, İstanbul 2018.
• BEYDİLLİ, Kemal, “Tehcîr”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 40. Cilt , İstanbul 2011, s.319-323.
• ÇAVUŞ, Remzi, “Osmanlı Devleti’nde Çekirgelere Karşı Mücadele” (1908-1918) “Osmanlı Bilimi Araştırmaları”, XVIII/2, İstanbul 2017, s. 59-76.