Osmanlı’dan Cumhuriyete Doğu Karadeniz’in Fındık İhraç Merkezi: Giresun Limanı

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 34, 307 - 328, 11.06.2024

Muzaffer Baskaya

https://doi.org/10.19060/gav.1498960

Öz

Tarihsel süreçte Giresun Limanı, uzak diyarlara kadar ulaşan hinterlandı sayesinde ticari ve stratejik açıdan önemli bir merkez olmuştur. Kentin ekonomisini ayakta tutan liman, en parlak dönemi ise XIX. yüzyılda yaşamıştır. Karadeniz’in uluslararası ticarete açılmasıyla diğer Doğu Karadeniz Limanlarında olduğu gibi Giresun Limanı da ticari yönden canlı bir döneme girmiştir. Bu hareketlilikte şüphesiz fındık ihracı da önemli bir yer tutmuştur. Fakat iç bölgelerle demiryolu bağlantısı olmayan ve modern bir liman görüntüsünden uzak olan Giresun Limanı, zamanla ticari hareketliliğini kaybetmeye başlamıştır. Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle birlikte Karadeniz ticaretinin düşüşe geçişi ve ardından Giresun Limanı’nın da bundan etkilenmesiyle birlikte başlayan durağan süreç Cumhuriyet’in ilk yıllarında da devam etmiştir. Cumhuriyet’in ilk yıllarında limanın genel görüntüsüne bakıldığında daha çok fındık ihraç eden bir iskele görüntüsü içine girmiştir. Bu çalışmada temel amaç, Giresun Limanı’nın XIX. yüzyıldan Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar yaşadığı sürece ışık tutmaktır. Bu arada limanın yapımı konusunda yaşanan gelişmelere, limandaki ithalat ve ihracat faaliyetlerine de değinilmiştir. Ağırlıklı olarak Giresun’da yayın yapan yerel gazetelere, ayrıca ulusal basın ve diğer süreli yayınlara dayandırılarak hazırlanan bu çalışma, literatürde bu konuda yaşanan boşluğu doldurmayı da amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Liman, İhracat-İthalat, Fındık, Modernizasyon.

Kaynakça

• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi, Fon Kodu: 030.10.0. Yer No: 121.868.8
• CBA, 030.01/74.472.3; CBA, 030. 10. 177.224.7; CBA, 030.01/74.470.9
• Genelkurmay Başkanlığı (Coğrafya Encümenliği), Karadeniz Havzası Şimal Kısmı Tabii, Zirai, Beşeri, Baytari, No:5, Genelkurmay Matbaası, Ankara.
• ANDERSON, Matheww Smith, Doğu Sorunu 1774-1923 Uluslararası İlişkiler Üzerine Bir İnceleme, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2000.
• AYDIN, Mahir, “Rusya’nın Çanakkale İntikamı Karadeniz Bombardımanı”, Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu 09-11 Ekim 2008, Cilt 1, Giresun Belediyesi Yayınları, Ankara 2009, s.571-576.
• EMECEN, Feridun “Giresun”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, 1996, Cilt: 14, s.78-84.
• EMECEN, Feridun “Clavıjo’dan Fallmerayer’e: Giresun’da Seyyahlar (1404-1840)” Giresun Kültür Sempozyumu 30-31 Mayıs 1998, Giresun Belediyesi Yayınları, İstanbul 1998, s.23-29.
• FATSA, Mehmet, XV. ve XVI. Yüzyıllarda Giresun Kırsalının İdari ve Sosyal Tarihi, Giresun Belediyesi Yayınları, Giresun 2005.