Fiziksel ergonomik riskli personel çizelgeleme problemi için model önerisi: Kadın çalışanlar için tekstil sektöründe bir uygulama

Yıl 2023, Cilt: 38 Sayı: 1, 245 - 256, 21.06.2022

Güler Aksüt , Hacı Mehmet Alakaş , Tamer Eren , Hikmet Karaçam

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.882419

Cited By: 2

Öz

Çalışanlarının büyük yoğunluğunu kadınların oluşturduğu, emek yoğun bir endüstri olan tekstil sektöründe karşılaşılan en önemli risklerden biri iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının temel ve ayrılmaz parçası olan ergonomi ile ilgili olan ergonomik risklerdir. Tekrarlayan hareketler, uygunsuz duruş, uzun süre aynı pozisyonda çalışma en sık karşılaşılan ergonomik risklerden olup kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olmaktadır. Bu rahatsızlığın tekstil endüstrisinde fazla görülmesi ergonomik müdahaleye olan ihtiyacı da ortaya koymaktadır. İş rotasyonu, çalışanların farklı pozisyonlarda bulunmasına olanak tanıyarak bireysel iş görevleri arasında ergonomik riskleri dengeler. Bu çalışma ergonomik riskleri yüksek çalışma koşullarına maruz kalan çalışanların sayısını büyük ölçüde azaltarak endüstriyel güvenliği ve sağlığı iyileştirmeyi hedeflemektedir. Bu amaçla tişört üretimi yapan tekstil sektöründe bir tişört dikiminin tamamlanmasına kadarki süreçte fiziksel olarak zorlayıcı olan işler dikimhaneden başlayarak paketlemeye kadar olan 15 ayrı görevde REBA yöntemi ile belirlenmiştir. Hedef programlama ile matematiksel bir model oluşturularak çalışanlardaki iş yükünü azaltmak için haftalık iş rotasyonu ile dönüşümlü hareket etmeyi sağlayan personel çizelgeleme hazırlanmıştır. Hazırlanan personel atama; çalışanın sağlık ve güvenlik sorunlarını azaltarak üretkenlik ve yaşam kalitesini artıracak, çalışanların konsantrasyon ve iş memnuniyetini artıracak, çalışanların kalıcı olarak yüksek riskli yerlere atanmasını önle-yerek maruz kaldığı risk seviyelerinde değişkenlik sağlayarak iyileşmesine yardımcı olacak, sektör verimliliğini artıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Tekstil sektörü, Hedef programlama, REBA yöntemi, Kadın çalışan, Ergonomik riskler

Kaynakça

• 1. Meenaxi, T., & Sudha, B. Causes of Musculo-Skeletal Disorder in Textile Industry. International Research Journal of Social Sciences, 1(4),48-50, 2012.
• 2. Irimie, S., & Pal, A. Advances İn Occupational Ergonomics And Risk Management. Quality-Access to Success, 20,549-555, 2019.
• 3. Cuesta, S., Diego-Mas, J., Oliver, L., & Cruz, M. A method to design job rotation schedules to prevent work-related musculoskeletal disorders in repetitive work. International Journal of Production Research, 50(24),7467-7478, 2012.
• 4. Diego-Mas, J. Designing Cyclic Job Rotations to Reduce the Exposure to Ergonomics Risk Factors. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(1073),1-17, 2020.
• 5. Wongwien, T., & Nanthavanij, S.. Objectıve Ergonomıc Workforce Schedulıng Under Complex Worker And Task Constraınts. International Journal of Industrial Engineering, 24(3), 284-294, 2017.
• 6. Seçkiner, S., & Kurt, M. Bütünleşik Tur-Rotasyon Çizelgeleme Yaklaşimi İle İşyükü Minimizasyonu. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 20(2),161-169. 2005.
• 7. Sato, T., & Coury, H. Evaluation of musculoskeletal health outcomes in the context of job rotation and multifunctional jobs. Applied Ergonomics, 40,707-712, 2009.
• 8. Aptel, M., Cail, F.-o., Gerling, A., & Louis, O. Proposal of parameters to implement a workstation rotation system to protect against MSDs. International Journal of Industrial Ergonomics,, 38(11-12), 900-909, 2008.
• 9. Keir, P., Sanei, K., & Holmes, M. Task rotation effects on upper extremity and back muscle activity. Applied Ergonomics, 42(6),814-819, 2011.
• 10. Otto, A., & Scholl, A. Reducing ergonomic risks by job rotation scheduling. OR Spectrum, 35(3),711-733, 2013.
• 11. Huang, S.-H., & Pan, Y.-C. Ergonomic job rotation strategy based on an automated RGB-D anthropometric measuring system. Journal of Manufacturing Systems, s. 33(4), 699-710, 2014.
• 12. Song, J., Lee, C., Lee, W., Bahn, S., Jung, C., & Yun, M. Development of a job rotation scheduling algorithm for minimizing accumulated work load per body parts. Work, 53(3), 511-521, 2016.
• 13. Vangelova, K., Tzenova, B., & Stanchev, V. Musculoskeletal Dısorders In Broadcastıng Engıneers: The Role Of Ergonomıc Factors And Work Organızatıon. Acta Medica Bulgarica, 43(1), 39-46, 2016.
• 14. Mossa, G., Boenzi, F., Digiesi, S., Mummolo, G., & Romano, V. Productivity and ergonomic risk in human based production systems: A job-rotation scheduling model. International Journal of Production Economics, 171,471-477, 2016.
• 15. Otto, A., & Battaïa, O. Reducing physical ergonomic risks at assembly lines by line balancing and job rotation: A survey. Computers & Industrial Engineering. Computers & Industrial Engineering, s. 111, 467-480, 2017.
• 16. Dickhout, K., MacLean, K., & Dickerson, C. The influence of job rotation and task order on muscle responses in females. International Journal of Industrial Ergonomics, 68,15-24, 2018.
• 17. Şenyiğit, E., & Atici, U. Scheduling with Job Dependent Learning Effect and Ergonomic Risk Deterioration. In 2018 2nd International Symposium on Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies (ISMSIT), (pp 1-4) IEEE, 2018.
• 18. Hochdörffer, J., Hedler, M., & Lanza, G. Staff scheduling in job rotation environments considering ergonomic aspects and preservation of qualifications. Journal of manufacturing systems, 46, 103-114, 2018.
• 19. Moussavi, S., Zare, M., Mahdjoub, M., & Grunder, O. Balancing high operator's workload through a new job rotation approach: Application to an automotive assembly line. International Journal of Industrial Ergonomics, 71,136-144, 2019.
• 20. Karhula, K., Hakola, T., Koskinen, A., Lallukka, T., Ojajärvi, A., Puttonen, S., . . . Härmä, M. Ageing shift workers’ sleep and working‐hour characteristics after implementing ergonomic shift‐scheduling rules. Journal of Sleep Research, e13227, 2020.
• 21. Neag, P., Ivascu, L., Mocan, A., & Draghici, A. Ergonomic intervention combined with an occupational and organizational psychology and sociology perspectives in production systems. MATEC Web of Conferences, 305,00031, 2020.
• 22. Savino, M., Riccio, C., & Menanno, M. Empirical study to explore the impact of ergonomics on workforce scheduling. International Journal of Production Research, 58(2), 415-433, 2020.
• 23. Adem, A., & Dağdeviren, M. A job rotation‐scheduling model for blue‐collar employees' hand–arm vibration levels in manufacturing firms. Human Factors and Ergonomics in Manufacturing & Service Industries, 1-17, 2020.
• 24. Adem, A., & Dağdeviren, M. Termal konfor ve metabolik oran eşiti faktörlerini içeren personel çizelgeleme modeli. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 36(1),303-317, 2021.
• 25. Hignett, S., & McAtamney, L. Rapid Entire Body Assessment (REBA). Applied Ergonomics, 31,201-205, 2000.
• 26. Stanton, N., Hedge, A., Brookhuis, K., & Salas, E. Handbook of Human Factors and Ergonomics Methods. CRC Press, 2005.
• 27. Charnes, A., & Cooper, W. Management models and industrial applications of linear programming. Wiley, 1961.
• 28. Simon, H. A behavioural model of rational choice. The quarterly journal of economics, 69(1), 99-118, 1955.
• 29. Romero, C. Handbook of critical issues in goal programming. Oxford:Pergamon Press,. 1991.
• 30. Tütek, H., & Gümüşoğlu, Ş. Sayısal Yöntemler: Yönetsel Yaklaşım. Beta Basım Yayın,5.Baskı,İstanbul, 2008.
• 31. McAtamney , L., & Hignett, S. Rapid Entire Body Assessment. Human Factors and Ergonomics Methods, 8-1, 2005.