HADÎKATÜ’L-FÜNÛN’UN TEŞBİH KISMININ ENÎSÜ’L-UŞŞÂK VE MİFTÂHU’T-TEŞBÎHLE KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2015, Sayı: 17, 135 - 146, 31.12.2015

Seda Uysal Bozaslan

Öz

“Teşbih” şiir sanatının en önemli unsurlarından biridir. Bu nedenle teşbihle ilgili risaleler, bir bölümünde teşbihe yer verilen kitaplar ve belâgat kitapları olmak üzere pek çok eser kaleme alınmıştır. Bu eserlerin dışında sevgilinin güzellik unsurlarının nelere benzetildiğinin anlatıldığı kitaplar vardır. Şerâfeddin Râmî’nin Farsça yazılmış Enîsü’l-Uşşâk adlı eseri bu türde bir kitap olup Türk Edebiyatı’ndaki bazı eserlere de kaynaklık etmiştir. Muîdî, Miftâhu’t-Teşbîh’inde bu eseri örnek aldığını açıkça belirtirken Şerîfî, Hadîkatü’l-Fünûn’unun teşbih kısmında Enîsü’l-Uşşâk’ı tercüme ettiğini açıkça dile getirmez. Bu çalışmada, üç eser karşılaştırılacak ve aralarındaki benzerlik ve farklılıklar gösterilerek Hadîkatü’l-Fünûn (XVI. yüzyıl) ve Miftâhu’t-Teşbîh’in (XVI. yüzyıl) Enîsü’l-Uşşâk’tan (XV. yüzyıl) ne ölçüde yararlandığı ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Enîsü’l-Uşşâk, Hadîkatü’l-Fünûn, Miftâhu’t-Teşbîh, teşbih, karşılaştırma

Kaynakça

• ERÜNSAL, İ. (1988), “Muîdî’nin Miftâhu’t-Teşbîh’i”, Osmanlı Araştırmaları XI, İstanbul, S. VII-VIII, s. 215-272.
• KAÇAR, M. (2012), Şerîfî Hadîkatü’l-Fünûn -Türkçe Te’lif Edilmiş Bir Belâgat Kitabı- İstanbul: Okur Akademi.
• KARABEY, T. vd. (1994), Enîsü’l-Uşşâk (Klasik Doğu Edebiyatlarında Sevgiliyle İlgili Mazmunlar), Ankara: Ecdad Yayınları.