UYGULAMALI FOLKLOR BAĞLAMINDA CIRTDAN MASALI İLE HANSEL VE GRATEL MASALINA KARŞILAŞTIRMALI BİR BAKIŞ

Yıl 2015, Sayı: 17, 157 - 167, 31.12.2015

Erkan Aslan

Öz

Cırtdan masalı Türk, Hansel ve Gratel masalı ise Alman halk edebiyatına ait masallardır. Grimm Kardeşlerin derlediği Hansel ve Gratel masalı ile Kafkasya asıllı bir Türk boyu olan Karapapak-Terekeme Türklerinden derlenen Cırtdan masalı arasında çeşitli benzerlikler ve zıtlıklar tespit edilmiştir. Olay örgüsü ve konu bakımından büyük benzerlik gösteren bu iki masaldan, Hansel ve Gratel masalı daha popülerdir. Hansel ve Gratel masalının daha popüler olmasının nedeni, eğitim sisteminde yer alması ve animasyon gibi çağdaş uyarlamalarının yapılmasıdır. Bütün bu özellikler, uygulamalı folklorun çalışma alanına girmektedir. Derlenen folklorik ürünlerin, kuramlar doğrultusunda yalnızca akademik çevrelerde
tartışılmasını olumsuzlayan uygulamalı folklor çalışmaları, bu ürünlerin toplumsal yaşama dâhil edilmesini de amaç edinir. Bunun yanı sıra uygulamalı folklor çalışmaları, folklorik ürünlerin yerelden ulusala, ulusaldan uluslararasına taşınmasında da büyük rol oynamaktadır. Bu çalışmadaki temek amaç ise, masallar arasındaki benzerlikleri tespit edip uygulamalı folklor bağlamında iki masalı popülarite açısından karşılaştırarak Hansel ve Gratel masalının popüler olmasının nedenleri üzerinde durmaktır.

Anahtar Kelimeler

Cırtdan masalı, Hansel ve Gratel masalı, Karapapak-Terekeme Türkleri, Karşılaştırmalı edebiyat, Popülarite, Uygulamalı folklor.

Kaynakça

• AYTAÇ, Gürsel (1997), Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, Ankara: Gündoğan Yayınları.
• ÇOBANOĞLU, Özkul (2012), Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
• EKİCİ, Metin (2003), “Halk Bilim Araştırmalarında Üçüncü Boyut”, Millî Folklor, S.60, s. 72-77.